Beta-sitosterol - doping z natury

Beta-sitosterol jest substancją należącą do fitosteroli. Oznacza to, że ma pochodzenie roślinne oraz wykazuje podobieństwo do cholesterolu. Może budzić to niepokój.Czy słusznie? Nie, bo fitosterole mimo podobnej budowy do cholesterolu, posiadają odmienne właściwości. Jak działa beta-sitosterol i dlaczego warto postarać się, by znalazł się w codziennej diecie?

Spis treści

1. Jak beta-sitosterol obniża poziom cholesterolu?
2. Jak beta-sitosterol wpływa na przyrost mięśni?
3. Czy beta-sitosterol pomaga przy problemach z prostatą?
4. Komu polecane są preparaty zawierające beta-sitosterol?

Beta-sitosterol działa podobnie jak sterydy anaboliczne stosowane nielegalnie w sporcie. Skuteczność tego fitosterolu jest niższa, jednak w przeciwieństwie do nich jest w pełni bezpieczny i legalny. To dlatego, że jak inne fitosterole mimo podobnej budowy do cholesterolu, posiadają odmienne właściwości. Zmniejszają ryzyko powstania zmian miażdżycowych w naczyniach krwionośnych, przez co chronią przed chorobą wieńcową, zawałem serca czy udarem. Oprócz tego, dzięki podobieństwu do hormonów anabolicznych wpływają pozytywnie na rozwój tkanki mięśniowej.

Jak beta-sitosterol obniża poziom cholesterolu?

Cholesterol pełni ważne funkcje w organizmie. Jest składnikiem wszystkich błon komórkowych. Powstają z niego hormony steroidowe oraz witamina D. Jest wytwarzany w wątrobie i nie musi być dostarczany z jedzeniem. Nadmierne spożycie cholesterolu prowadzi do chorób sercowo-naczyniowych. Niebezpieczna jest odmiana LDL, nazywana "złym cholesterolem".

Fitosterole, w tym beta-sitosterol, obniżają poziom LDL we krwi przez blokowanie jego wchłaniania w jelitach. Mechanizm tego zjawiska jest oparty na podobieństwie steroli roślinnych do cholesterolu. Wszystkie sterole są wchłaniane w jelicie cienkim. Cholesterol może dostać się stamtąd do krwi jedynie zamknięty w specjalne mikroskopijne kapsuły. Powstają one z kwasów żółciowych i są nazywane micelami. Fitosterole wypierają cholesterol z kapsuł transportujących. Ponieważ ten w formie wolnej nie może być wchłonięty, zostaje wydalony z kałem.

Beta-sisterol może obniżyć poziom LDL we krwi, jeżeli znajduje się w jelicie w tym samym czasie co wchłaniany cholesterol. Z tego względu warto zażywać preparaty zawierające ten fitosterol w trakcie posiłków. Beta-sisterol może być stosowany razem z lekami z grupy statyn. Te dwa typy substancji mają zupełnie różne mechanizmy oraz miejsca działania. Sprawia to że nie wchodzą ze sobą w interakcje, a ich aktywność jest synergistyczna.

Jak beta-sitosterol wpływa na przyrost mięśni?

Beta-sitosterol tak samo jak cholesterol może być substancją wyjściową do syntezy hormonów anabolicznych. Zwiększając stężenie tych hormonów w organizmie, stymuluje procesy zawiązane z rozbudowywaniem mięśni. Sprawia to że ten fitosterol może być stosowany jako alternatywa dla zakazanych w sporcie substancji dopingujących. W mieszankach przeznaczonych dla sportowców zazwyczaj występuje pod nazwą stigmast-5-en-3-ol.

Działanie beta-sitosterolu w kierunku przyrostu mięśniowego zostało udowodnione w testach na zwierzętach hodowlanych. U osobników którym podawano mieszankę zawierającą ten fitosterol odnotowano wzrost masy mięśniowej o 18-26%. W testach przeprowadzonych na ochotnikach z wykorzystaniem preparatu którego głównym składnikiem był stigmast-5-en-3-ol, również wykazano jego wpływ na rozrost mięśni. Po 30 dniach odnotowano wzrost masy mięśniowej o 2-3 kg u uczestników badania.

W 2009 roku zespół pod kierownictwem Sujatha przeprowadził ciekawe badania dotyczące wpływu beta-sitosterolu na metabolizm glukozy w wyizolowanych komórkach mięśniowych. Badania udowodniły że stigmast-5-en-3-ol działa na tkankę mięśniową podobnie jak insulina. Zwiększa pobieranie glukozy przez mięśnie oraz stymuluje procesy anabolizmu białek.

Czy beta-sitosterol pomaga przy problemach z prostatą?

Beta-sitosterol jest składnikiem wielu leków oraz suplementów ziołowych przeznaczonych dla mężczyzn cierpiących na problemy związane z rozrostem prostaty. Fitosterole wpływają regenerująco na nabłonek gruczołu krokowego. Zwiększają również zdolność wydzielniczą prostaty, przez co zmniejszają jej obrzęk. Prowadzi to do ułatwienia oddawania moczu u osób z łagodnym rozrostem prostaty.

Beta-sistosterol niweluje procesy zapalne w obrębie gruczołu krokowego. Wynika to ze zdolności tej substancji do imitowania kortykosteroidów, które są hormonami przeciwzapalnymi. Fitosterole posiadają również zdolność obniżania poziomu dihydrotestosteronu który stymuluje rozrost prostaty. Efektem obniżenia poziomu tego hormonu jest spowolnienie rozwoju choroby.

Warto zwrócić uwagę na przewagę stosowania fitosteroli nad sterydami sportowymi w aspekcie zdrowia mężczyzn. Substancje anaboliczne stosowane jako nielegalny doping stymulują rozrost prostaty. Beta-sitosterol jednocześnie chroniąc gruczoł krokowy, wspomaga kształtowanie muskulatury.

Fitosterole należy traktować jako substancje wskazane w terapii łagodnego przerostu gruczołu krokowego. Stosując preparaty ziołowe zawierające beta-sitosterol nie należy rezygnować z wizyt u urologa. Konsultacja ze specjalistą jest istotna nawet we wczesnej fazie choroby ze względu na profilaktykę i wczesną diagnozę zmian nowotworowych. Preparaty roślinne zawierające beta-sitosterol są wskazane również w terapii poważnych zmian chorobowych. W tym wypadku stanowią one wsparcie dla silniejszych leków przypisanych przez lekarza.

Przykładowe popularne surowce roślinne zawierające beta-sitosterol:

• korzeń pokrzywy
• owoc palmy sabalowej
• kora śliwy afrykańskiej
• nasiona dyni

Komu polecane są preparaty zawierające beta-sitosterol?

Preparaty zawierające beta-sitosterol są idealne dla aktywnych fizycznie mężczyzn po 50 roku życia. Dodatkowym wskazaniem jest zdiagnozowana wczesna hipercholesterolemia. Zaangażowanie w sport oraz właściwie skomponowana dieta jest drogą do uniknięcia terapii statynami. Stosowanie preparatów zawierających fitosterole zwiększa szanse na sukces. Pacjenci przyjmujący statyny mogą również stosować beta-sitosterol jako terapię wspomagającą.

Dodatkową zaletą przyjmowania beta-sitosterolu przez pacjentów w średnim wieku jest dobroczynny wpływ tej substancji na gruczoł krokowy. Stosowanie preparatów zawierających fitosterole zmniejsza ryzyko rozrostu prostaty. Zagrożenie wystąpieniem tego problemy dotyczy wszystkich mężczyzn po pięćdziesiątce.

Młodzi ludzie mogą skutecznie poprawić wzrost tkanki mięśniowej stosując beta-sitosterol. Fitosterole, jak wszystkie leki są bezpieczne w granicach określonej dawki. Osoby których poziom choresterolu znajduje się w normie powinny stosować mniejsze ilości beta-sitosterolu. Pacjentom z hipercholesterolemią zaleca się wysokie dawki. Stosowanie tej samej ilości substancji może zaburzyć gospodarkę lipidową u osób młodych. Odpowiednio zażywane fitosterole są zdrową alternatywą dla nielegalnego dopingu.

O autorze

mgr farmacji Sara Janowska

Doktorantka interdyscyplinarnych studiów doktoranckich z zakresu nauk farmaceutycznych i biomedycznych realizowanych na Uniwersytecie Medycznym w Lublinie oraz Instytucie Biotechnologii w Białymstoku.Absolwentka studiów farmaceutycznych na Uniwersytecie Medycznym w Lublinie ze specjalizacją Lek Roślinny. Uzyskała tytuł magistra broniąc pracy z dziedziny botaniki farmaceutycznej na temat właściwości antyoksydacyjnych ekstraktów pozyskanych z dwudziestu gatunków mchów. Obecnie w pracy naukowej zajmuje się syntezą nowych substancji przeciwnowotworowych oraz badaniem ich właściwości na liniach komórek nowotworowych. Przez dwa lata pracowała jako magister farmacji w aptece otwartej.

Czytaj więcej artykułów tej autorki

mgr farmacji Sara Janowska