Berberys - właściwości lecznicze i zastosowanie berberysu zwyczajnego

Berberys to ceniona roślina lecznicza. Właściwości lecznicze berberysu zwyczajnego są wykorzystywane już od tysiącleci. W medycynie ludowej berberys znalazł zastosowanie jako lek m.in. na schorzenia wątroby i inne dolegliwości układu pokarmowego. Ponadto berberys działa uspokajająco. Sprawdź, jakie jeszcze właściwości ma berberys zwyczajny, a także gdzie rośnie ta roślina i kiedy można ją zbierać.

Spis treści

1. Berberys - odmiany
2. Berberys zwyczajny - gdzie rośnie? Kiedy zbierać?
3. Berberys na gorączkę i przeziębienie
4. Berberys wspomaga pracę układu pokarmowego
5. Berberys na uspokojenie
6. Berberys przeciw krwawieniom
7. Berberys na odchudzanie
8. Zastosowanie berberysu w kosmetyce
9. Berberys nie dla kobiet w ciąży
10. Zastosowanie berberysu w kuchni

Berberys - odmiany

Berberysy to rodzaj krzewów z rodziny berberysowatych - do tego gatunku należy m.in.: najchętniej sadzony berberys Thunberga (z odmianami takimi jak berberys czerwony, berberys kolumnowy, berberys Admiration, berberys Erecta, berberys Orange ice), berberys zwyczajny czy berberys zimozielony.

Najlepiej poznane są właściwości lecznicze berberysu zwyczajnego (Berberis vulgaris), znanego także jako kwaśnica pospolita lub kwaśniec. Są one doceniane już od tysiącleci. W średniowieczu berberys stosowano u chorych na żółtaczkę i malarię, a w XVII w. w Anglii u osób zmagających się ze schorzeniami wątroby.

Z kolei w Polsce lekarze medycyny ludowej wykorzystywali owoce berberysu, aby zapobiegać rozwoju szkorbutu, a odwary z jego kory i korzeni stosowano przy kolkach wątrobowych. Obecnie w krajach tropikalnych berberys podawany jest w przypadku cholery i malarii. W medycynie naturalnej w celach leczniczych wykorzystuje się owoce, korę, liście i korzenie berberysu.

Berberys zwyczajny można poznać po charakterystycznych owocach:

Berberys zwyczajny - gdzie rośnie? Kiedy zbierać?

Berberys zwyczajny to ciernisty krzew, który rośnie w zaroślach, na brzegach lasów całej Europy. Można go spotkać także w parkach jako krzew ozdobny. Jego żółte kwiaty, które są zebrane w zwisające grona o długości do 5 cm, kwitną w maju i czerwcu.

Jesienią na gałęziach pojawiają się twarde, podłużne i zebrane w grona czerwone jagódki. Są one jadalne, lecz mają cierpki i kwaśny smak, mimo że zawierają sporo cukru.

Korę berberysu zbiera się z młodych, 2-3 letnich gałęzi, wiosną, z kolei liście w maju lub czerwcu. Jednak ze względu na jego malejącą populację, nie pozyskuje się już jak dawniej kory (a także korzeni) do celów leczniczych.

Owoce berberysu zbiera się zanim całkowicie dojrzeją - gdy nabiorą jaskrawo-czerwonej barwy, czyli w sierpniu lub wrześniu.

Berberys na gorączkę i przeziębienie

Owoce berberysu zawierają alkaloidy, kwasy organiczne, cukry, pektyny, garbniki, sole mineralne i witaminy, w tym najwięcej witaminy C (80 mg w 100 g). Z tego względu nazywany jest "polską cytryną" lub "cytryną Północy".

W medycynie ludowej odwary z owoców berberysu stosuje się w przeziębieniach i chorobach gorączkowych. By podnieść odporność organizmu, do herbaty dodaje się suszone owoce berberysu. Z kolei wyciągi z kory i korzeni tej rośliny stosuje się przy zakażeniach bakteryjnych, gdyż, dzięki zawartości berberyny (alkaloidu izochinolinowego, który działa antybakteryjne), wykazują właściwości antybiotyczne.

WAŻNE! Berberysu nie można spożywać przez dłuższy czas, ponieważ zawarta w nim berberyna odkłada się w sercu, wątrobie i trzustce.

Berberys wspomaga pracę układu pokarmowego

Współczesna fitoterapia poleca stosowanie naparu z liści berberysu w leczeniu schorzeń przewodu pokarmowego, np. zaburzeń trawienia. Złagodzi on bóle żołądka, nudności i charakterystyczne uczucie przepełnienia i gniecenia w żołądku. Napar jest także pomocny przy dolegliwościach, takich jak: brak łaknienia, zapalenie wątroby (przywraca prawidłową czynność tego narządu), kamica żółciowa, zahamowanie wytwarzania żółci (berberys działa żółciopędnie).

Berberys na uspokojenie

Po berberys mogą sięgnąć także osoby, które żyją w stresie, są pobudzone emocjonalne, znerwicowane lub mają problemy z zasypianiem. Berberys wycisza, korzystnie wpływa na nastrój oraz koncentrację.

Berberys przeciw krwawieniom

Berberys jest bogaty w witaminy C, E, i P (rutyna) oraz karotenoidy, w związku z tym działa przeciwobrzękowo, mniejsza przepuszczalność naczyń krwionośnych i zapobiega krwawieniom, m.in. dziąseł.

Berberys na odchudzanie

Odwar z owoców berberysu poprawia przemianę materii, pobudza wydzielanie soków trawiennych i działa moczopędnie, a także lekko przeczyszczająco. W związku z tym można czasami po nie sięgnąć podczas kuracji odchudzającej.

Zastosowanie berberysu w kosmetyce

Berberys, dzięki właściwościom bakteriobójczym, jest polecany osobom, które cierpią na trądzik. Z kolei ze względu na dużą zawartość witaminy C, flawonów i flawonoidów w owocach, jest cennym składnikiem preparatów likwidujących przebarwienia skóry. Ponadto wykorzystywany jest do produkcji preparatów do opalania się (jako naturalny bloker promieni UVA i UVB).

Berberys nie dla kobiet w ciąży

Berberysu nie powinny stosować kobiety w ciąży. Nie jest polecany także małym dzieciom, gdyż może doprowadzić do przejściowych nudności i/lub biegunek.

Czy rozpoznajesz to zioło?

Pytanie 1 z 7

Te fioletowe kwiaty zawierające olejki eteryczne, które działają uspokajająco to:

lilak pospolity

lawenda

hyzop

Następne pytanie

Monika Majewska