Przerośnięte migdałki podniebienne: przyczyny, objawy i leczenie

Przerośnięte migdałki podniebienne najczęściej diagnozuje się u dzieci, rzadziej u dorosłych. Obustronne przerośnięcie migdałów zwykle wskazuje na infekcję lub alergię. Z kolei powiększenie tylko jednego migdałka może sugerować znacznie poważniejsze schorzenia, w tym raka. Jakie są przyczyny i objawy przerośniętych migdałków? Na czym polega leczenie? Czy zawsze konieczne jest wycięcie migdałków?

Spis treści

1. Przerośnięte migdałki - przyczyny
2. Przerośnięte migdałki - objawy
3. Przerośnięte migdałki - diagnoza
4. Przerośnięte migdałki - leczenie
5. Usuwanie migdałków [wideo]

Przerośnięte migdałki podniebienne nie są chorobą w dosłownym znaczeniu tego słowa, lecz przejawem aktywności układu odpornościowego organizmu. Migdałki są bowiem częścią tego układu i są w nich produkowane antygeny, które służą do wytwarzania przeciwciał - białek broniących organizm przed drobnoustrojami i alergenami.

Migdałki stanowią pierwszą barierę, która chroni układ oddechowy przed patogenami, a co za tym idzie - zapobiegają rozprzestrzenianiu się zarazków i rozwojowi chorób. Jeśli jednak dojdzie do rozwoju infekcji, migdałki produkują więcej antygenów niż zwykle i powiększają się, dając w ten sposób znać, że są gotowe do walki z patogenami. Po powrocie do zdrowia, migdałki kurczą się do pierwotnych rozmiarów.

Przerośnięte migdałki - przyczyny

Najczęstszą przyczyną obustronnego przerostu migdałków podniebiennych są powtarzające się stany zapalne, np. nawracająca angina, zapalenia zatok przynosowych i błony śluzowej nosa. Przyczyną przerostu migdałków mogą być również alergeny - pokarmowe, wziewne, jak też bakterie stanowiące silny czynnik alergenny.

Znacznie poważniejsze są przyczyny jednostronnego przerostu migdałków podniebiennych. Powiększenie jednego migdałka może wskazywać na infekcje bakteryjne, gruźlicę, kiłę, zakażenie grzybicze, a nawet na chłoniaka (nowotwór układu chłonnego) lub nowotwór w obrębie migdałków. Jednostronny przerost migdałków często daje też angina Plauta - Vincenta.

Przerośnięte migdałki - objawy

Po otworzeniu buzi, migdałki, które położone są między przednim a tylnym łukiem cieśni gardła, powinny być praktycznie niewidoczne, schowane w łukowatych zagłębieniach śluzówki. Jeśli są przerośnięte, często stykają się w linii środkowej gardła. Ponadto pojawiają się:

• trudności przy połykaniu;
• zmieniona barwa głosu;
• niewyraźna mowa (tzw. mowa kluskowata);

Przerośnięte migdałki - diagnoza

Laryngolog wykonuje rynoskopię przednią (wziernikowanie nosa) oraz rynoskopię tylną za pomocą lusterka, która ujawni powiększone migdałki. Ponadto należy ustalić, czy tylko migdałki podniebienne są przerośnięte, czy także migdałek gardłowy.

Przerośnięte migdałki należy zróżnicować z wadą wrodzoną nosa, polipami nosa, nowotworem części nosowej gardła i obecnością ciała obcego.

Przerośnięte migdałki - leczenie

Gdy migdałki nie są bardzo przerośnięte, można zastosować leczenie farmakologiczne (glikokortykosteroidy donosowe i leczenie immunostymulacyjne). W pozostałych przypadkach można wykonać jeden z dwóch zabiegów: tonsillotomię lub tonsilektomię.

Tonsillotomia to zabieg, którego celem jest częściowe usunięcie przerośniętych migdałków. Wskazaniem do jego wykonania są objawy zespołu obturacyjnych bezdechów w czasie snu oraz utrudnione połykanie i zaburzenia mowy.

Z kolei tonsilektomia polega na całkowitym usunięciu (wyłuszczeniu) migdałków podniebiennych. Wykonuje się ją w przypadku:

• nawracających stanów zapalnych migdałków podniebiennych;
• konieczności pobrania migdałka do badania przy podejrzeniu rozrostu nowotworowego;
• obturacyjnego bezdechu podczas snu;
• konieczności uzyskania dostępu do przestrzeni przygardłowej;

Względnym przeciwwskazaniem do operacji może być rozszczep podniebienia, nawet operacyjnie naprawione.

Usuwanie migdałków [wideo]

Monika Majewska

Konsultacja: dr n. med. Michał Michalik