Powikłania po przeziębieniu

Zapalenie zatok, oskrzeli lub gardła to najczęstsze powikłania przeziębienia. Zwykle przeziębienie trwa krótko, ale jeżeli po 3 dniach masz nadal temperaturę, to znaczy, że infekcja zmieniła się w poważniejszą chorobę. Do najczęstszych powikłań przeziębienia należy zapalenie zatok, ucha środkowego, oskrzeli, gardła oraz krtani.

Spis treści

1. Zapalenie zatok - katar, który nie mija
2. Zapalenie oskrzeli - kaszel nie daje spać
3. Zapalenie gardła - to może być angina
4. Zapalenie krtani - najlepiej jest milczeć
5. Zapalenie ucha - problem głównie dzieci
6. Doktor Piotr Gryglas wyjaśnia, czym może skończyć się lekceważenie przeziębienia

Powikłania po przeziębieniu - zapalenie zatok, zapalenie ucha środkowego, zapalenie oskrzeli, zapalenie krtani i zapalenie gardła - zdarzają się dość często. Dlaczego dochodzi do powikłań po przeziębieniu?

Każda infekcja osłabia organizm, więc mniej skutecznie broni się on przed atakiem innych drobnoustrojów. A są one tuż-tuż, bo w drogach oddechowych stale bytują bakterie (m.in. pneumokoki, pałeczki hemofilne). Jeśli więc gęstniejąca wydzielina śluzowa zalega w nosie czy gardle, staje się pożywką dla bakterii. Zaczynają się szybko mnożyć. A ponieważ górne drogi oddechowe mają połączenia z różnymi narządami, toteż może się w nich rozwinąć kolejna infekcja – najczęściej już bakteryjna.

Zapalenie zatok - katar, który nie mija

Wirusy przeziębienia, wywołując zapalenie zatok i błony śluzowej nosa, powodują jej obrzęk i zwiększone wydzielanie śluzu. Wraz z nim usuwane są wirusy i po 3-4 dniach katar zaczyna sam ustępować. Czasem jednak obrzęk jest tak duży, że zamyka ujście zatok. Powstaje w nich podciśnienie, które sprzyja wnikaniu drobnoustrojów, a gromadząca się w zatokach wydzielina to dla nich prawdziwy raj. Pojawia się ból w okolicach czoła i nosa, który dokucza zwłaszcza rano i nasila się przy pochylaniu głowy, nos jest zatkany, rośnie temperatura. Jeśli to wirusy wywołały kolejną infekcję, po 2-3 dniach sama zacznie mijać i poczujesz się lepiej. Ale jeżeli masz mniej szczęścia, to bakterie ulokowały się w zatokach i zniszczyć może je tylko antybiotyk. Kuracja trwa 10-14 dni, ale jeśli infekcja przejdzie w stan przewlekły, jej leczenie będzie dłuższe. Poza antybiotykiem lekarz zaleca środki, które mają upłynnić zalegającą w zatokach wydzielinę i ułatwić jej usunięcie. Są to leki obkurczające błonę śluzową i mukolityczne (np. w postaci kropli do nosa lub doustnych preparatów pseudoefedryny) oraz leki przeciwzapalne (np. ibuprofen) wspomagające kurację, łagodzące ból i gorączkę. Jeśli takie leczenie nie przynosi spodziewanych efektów, konieczne może okazać się wykonanie punkcji, by usunąć wydzielinę z zatok i bezpośrednio do nich podać leki. Dzięki temu można zapobiec dalszemu rozszerzaniu się infekcji. 

• Domowe zabiegi

Są ważnym elementem terapii, bo ułatwiają i przyśpieszają oczyszczenie zatok. Świetne efekty dają inhalacje. Nalej do miski gorącej wody, dodaj do niej garść soli albo kilka kropli olejku mentolowego lub rumiankowego, nakryj głowę ręcznikiem i wdychaj parę. Po kilku minutach spróbuj delikatnie wydmuchać nos. Inhalacje powtarzaj 3-4 razy dziennie. Bardzo pomocne są także ciepłe okłady. Napełnij niewielki woreczek solą i podgrzej go w piekarniku (nie może być zbyt gorący, by nie poparzyć skóry). Przyłóż go do czoła lub policzków – rozgrzej chorą zatokę, a potem ostrożnie oczyść nos.

Zapalenie oskrzeli - kaszel nie daje spać

Objawem sugerującym, że infekcja zawędrowała do oskrzeli, jest kaszel – początkowo suchy i męczący, potem mokry, połączony z odkrztuszaniem. Zwykle pojawia się także gorączka. Może też dokuczać duszność spowodowana zwężeniem oskrzeli w wyniku obrzęku śluzówki. Póki za chorobę odpowiadają tylko wirusy, jej przebieg jest dość łagodny, a powrót do zdrowia następuje po ok. 10 dniach (ale kaszel związany z nadmierną wrażliwością oskrzeli utrzymuje się nawet kilka tygodni). Wystarczy dużo odpoczywać, dobrze się odżywiać, dużo pić i w razie potrzeby obniżać gorączkę. Dobrze jest brać syrop – póki kaszel jest suchy i utrudnia wypoczynek, powinien to być syrop hamujący odruch kaszlowy; potem trzeba go zmienić na syrop wykrztuśny, który wspomaga oczyszczenie oskrzeli z zalegającej w nich wydzieliny. Czasem jednak osłabiony organizm nie radzi sobie z infekcją i dochodzi do tzw. nadkażenia bakteryjnego, czego objawem jest bardzo wysoka gorączka, kaszel z ropną (żółtą lub zielonkawą) wydzieliną i ogólne znaczne osłabienie. W takiej sytuacji konieczne staje się podanie antybiotyku.

• Domowe zabiegi

Mleko z miodem, czosnek, herbata z malinami lub cytryną – warto o nich pamiętać, lecząc infekcję oskrzeli. Możesz też poprosić kogoś o postawienie baniek – taki zabieg pobudza układ odpornościowy do zwalczania choroby. Pamiętaj jednak, aby potem przez co najmniej jeden dzień dobrze wygrzać się w łóżku. Na pewno pomoże ci też oklepywanie pleców (od dołu do karku, dłonią złożoną w łódkę) – najlepiej 15 minut wcześniej zażyć syrop wykrztuśny, wtedy oklepywanie ułatwi usunięcie wydzieliny z oskrzeli.

Zapalenie gardła - to może być angina

Jednym z objawów przeziębienia zawsze jest zapalenie gardła i nie wymaga ono specjalnego leczenia. Jednak wirusy mogą utorować drogę bakteriom (stałe bytującym w gardle), które wywołują ostrą infekcję śluzówki gardła i migdałków podniebiennych - zaczyna się angina. Nagle rośnie temperatura (nawet do 40°C), ból gardła jest silny i promieniuje do uszu. Boli głowa, dokuczają dreszcze, a często i mdłości. Wyraźnie powiększone i bolesne przy ucisku są węzły chłonne szyi i pod żuchwą. Wbrew pozorom angina jest chorobą, która nie ogranicza się tylko do gardła, ale obejmuje cały ustrój i może mieć poważne następstwa (gorączka reumatyczna, problemy z sercem, nerkami). Trzeba więc szybko podać antybiotyk. Ponadto lekarz zwykle zaleca również leki przeciwzapalne i przeciwbólowe, które obniżą też gorączkę. Konieczne jest spędzenie w łóżku kilku dni, żeby wysiłek fizyczny nie obciążał serca.

• Domowe zabiegi

Podczas gorączki pocisz się i tracisz spore ilości wody, staraj się więc dużo pić. Powinny to być ciepłe napoje (np. herbata z cytryną, malinami, miodem), żeby dodatkowo nie podrażniały gardła. Przynajmniej 2–3 razy w ciągu dnia płucz gardło, np. naparem z rumianku lub szałwii.

Zapalenie krtani - najlepiej jest milczeć

Suchy kaszel, chrypka i drapanie w gardle świadczą o tym, że wirusy rozpanoszyły się w krtani; a zwiększona ilość wydzieliny, którą trudno odkrztusić wskazuje, że prawdopodobnie zeszły jeszcze niżej, do tchawicy. Leczenie infekcji trwa około tygodnia i przez ten czas obowiązuje oszczędzanie głosu – mówić można tylko szeptem. Nie wolno palić ani używać ostrych przypraw, które mogłyby podrażnić krtań. Trzeba dopilnować, by powietrze w mieszkaniu było nawilżone – wietrzyć, kłaść mokre ręczniki na kaloryferach. Z leków wystarczą preparaty przeciwzapalne (dostępne bez recepty), syrop hamujący kaszel (na noc) i rozrzedzający wydzielinę (w ciągu dnia). Antybiotyk będzie konieczny, jeśli infekcja przerodzi się w bakteryjną.

• Domowe zabiegi

Aby złagodzić ból krtani, smaruj szyję kamforą i owijaj ciepłym szalikiem, rób inhalacje, np. z naparu rumianku lub szałwii. Natomiast nie płucz gardła, bo w przypadku tej infekcji jest to nieskuteczne.

Dzieci chorują inaczej. Znacznie poważniejszy przebieg ma zapalenie krtani u dzieci, co wynika z jej specyficznej budowy u maluchów. Luźna tkanka łączna krtani małego dziecka jest bardzo podatna na obrzęk i stany skurczowe, dlatego infekcja objawia się nagłą dusznością i wymaga szybkiej pomocy lekarskiej.

Zapalenie ucha - problem głównie dzieci

Jeśli drobnoustroje z nosa i gardła dotrą przez trąbkę słuchową Eustachiusza do ucha środkowego, znajdą tam znakomite warunki do rozwoju. W ciągu kilkunastu godzin mogą wywołać stan zapalny – w uchu gromadzi się wydzielina wysiękowa, później ropna i dochodzi do obrzęku trąbki słuchowej, a ten uniemożliwia wydostanie się ropy z ucha. Skutkiem jest dotkliwy ból, gorączka, upośledzenie słuchu. Gdy wydzieliny nagromadzi się bardzo dużo, może dojść do samoistnego przedziurawienia błony bębenkowej i wycieku ropy z ucha. Przynosi to natychmiastową ulgę, ale niesie ze sobą niebezpieczeństwo ponownego zakażenia, dlatego trzeba skontaktować się z laryngologiem. Zaniedbana infekcja może spowodować trwałe osłabienie albo utratę słuchu, zapalenie nerwu twarzowego, zapalenie wyrostka sutkowego, a nawet rozszerzenie się infekcji na opony mózgowe. Zapalenia ucha środkowego leczy się antybiotykiem. Po 2-3 dniach dolegliwości ustępują, ale kurację trzeba prowadzić do końca, zwykle ok. 10 dni. Jeśli nie ma poprawy albo w uchu pojawi się płyn wysiękowy, konieczny może okazać się zabieg paracentezy, tzn. nacięcie błony bębenkowej, by wydzielina mogła się wydostać z ucha. Choć zapalenie ucha może się zdarzyć w każdym wieku, najczęściej dotyka małe dzieci. Najbardziej podatne są maluchy z przerostem migdałka podniebiennego oraz mające różnego rodzaju alergie. Przebycie choroby pozostawia skłonność do jej nawrotów – trzeba potem już zawsze chronić uszy przed wiatrem, wodą.

• Domowe zabiegi

Ciepłe, ale suche okłady na ucho (np. ręcznik ogrzany na kaloryferze) przynoszą wyraźną ulgę i mogą pomóc w usunięciu ropnej wydzieliny. Natomiast nie wolno niczego wkładać do ucha (np. wacika z kamforą).

Doktor Piotr Gryglas wyjaśnia, czym może skończyć się lekceważenie przeziębienia

Źródło: x-news.pl/Dzień Dobry TVN

miesięcznik "Zdrowie"