Niedosłuch przewodzeniowy

Niedosłuch przewodzeniowy pojawia się nagle i jest następstwem zmian powstałych w zewnętrznym kanale słuchowym. Nagłe pogorszenie słuchu wymaga pilnej konsultacji lekarskiej, ponieważ może mieć związek z uszkodzeniem mechanicznym lub chorobą zewnętrznego przewodu słuchowego.

Spis treści

1. Niedosłuch przewodzeniowy - objawy
2. Niedosłuch przewodzeniowy - przyczyny
3. Niedosłuch przewodzeniowy - badania
4. Niedosłuch przewodzeniowy - leczenie

Niedosłuch przewodzeniowy zdarza się rzadziej niż niedosłuch odbiorczy. Nie ma on związku z postępującym procesem starzenia się organizmu. Bywa natomiast skutkiem urazów oraz chorób. Mowa tu nie tylko o chorobach uszu, ale także o chorobach ogólnoustrojowych, np. schorzeń układu krążenia czy chorób metabolicznych.

Niedosłuch przewodzeniowy może wynikać także z zablokowania przewodu słuchowego ciałem obcym, w tym także woskowiną. W zależności od przyczyn, które wywołały niedosłuch przewodzeniowy, zaleca się leczenie chirurgiczne lub farmakologiczne. Czasem pomocny jest aparat słuchowy.

Niedosłuch przewodzeniowy - objawy

Niedosłuch przewodzeniowy objawia się znacznym pogorszeniem słuchu, zwłaszcza w zakresie dźwięków wysokich, czyli głosów dziecięcych i kobiecych oraz śpiewu ptaków. Może dotyczyć także wszystkich sygnałów.

Pogorszeniu słyszenia może towarzyszyć także uczucie zatkanego ucha. Niektórzy pacjenci odczuwają zatkanie uszu podobne do tego, gdy celowo zatykamy uszy, aby odizolować się od panującego wokół hałasu.

Niedosłuch przwodzeniowy może dotyczyć jednego lub obu uszu.

Nierzadko niedosłuchowi przewodzeniowemu towarzyszy ból. Pojawia się on, gdy niedosłuch ma związek z choroba ucha.

Każda sytuacja, w której doszło do nagłego pogorszenia słuchu wymaga pilnej konsultacji lekarskiej. Należy iść do laryngologa lub protetyka słuchu. Podstawą diagnozowania są badania słuchu.

Niedosłuch przewodzeniowy - przyczyny

Jest bardzo wiele przyczyn niedosłuchu przewodzeniowego od korka woszczynowego po nowotwór. Najczęściej jednak ten typ niedosłuchu związany jest z zatkaniem kanału słuchowego, którego przyczynami mogą być:

• korek woskowy - formujący się w wyniku zbyt obfitej produkcji woskowiny przez ucho
• ciało obce w uchu, które może dostać się do kanału słuchowego na skutek urazów głowy, wypadków czy też nieostrożnych zabaw małymi przedmiotami, które mogą utknąć w uchu (dotyczy to przede wszystkim małych dzieci oraz osób czyszczących uszy patyczkami kosmetycznymi)
• guz, zlokalizowany w obrębie nerwu słuchowego bądź mózgu. Dla takiej sytuacji charakterystyczna jest jednostronna głuchota

Niedosłuch przewodzeniowy rozwija się także w wyniku chorób uszu, do których zalicza się:

• zapalenie ucha środkowego bądź rzadziej zewnętrznego. Przyczyną zablokowania kanału słuchowego jest towarzyszący zapaleniu wysięk. Ale warto pamiętać, że niedosłuch przewodzeniowy może się rozwinąć nie tylko przy zapaleniu wysiękowym, ale także ostrym lub przewlekłym
• otoskleroza, czyli dysfunkcja kosteczek słuchowych (młoteczka, kowadełka i strzemiączka), które stają się one twarde i nieelastyczne, a ich praca jest nieefektywna

Niedosłuch przewodzeniowy może się rozwinąć po urazach ucha (uszu) i dotyczyć zmian powstałych w okolicach błony bębenkowej, także jej perforacji, do której może doprowadzić uraz głowy lub długotrwałe narażenia na silny hałas.

Kolejną przyczyną niedosłuchu przewodzeniowego są leki o działaniu ototoksycznym, czyli uszkadzającym słuch. Do tej grupy leków zalicza się niektóre grupy antybiotyków (np. aminoglikozydowe czy makrolidowe) oraz niektóre niesteroidowe leki przeciwzapalne, oparte na kwasie acetylosalicylowym, oraz diuretyki pętlowe, jak furosemidum (popularna substancja organiczna o działaniu moczopędnym).

Niedosłuch przewodzeniowy - badania

Do podstawowych badań słuchu, które wykonuje się, podejrzewając niedosłuch przewodzeniowy, zalicza się:

• otoskopię
• audiometrię tonalną
• audiometrię słowną
• tympanometrię

W niektórych przypadkach wykonuje się także badanie potencjałów słuchowych wywołanych (ABR, BERA).

Otoskopia nazywana jest często obiektywnym badaniem słuchu. Badanie trwa kilka minut i jest przeprowadzane przy użyciu otoskopu, czyli przyrządu emitującego światło, umożliwiającego zajrzenie do kanału słuchowego i wizualną ocenę jego kondycji. W ten sposób ocenia się między innymi stan błony bębenkowej oraz łańcucha kosteczek słuchowych, zwłaszcza w zakresie przerw mogących w nim występować. W wyniku otoskopii można potwierdzić bądź wykluczyć mechaniczne urazy kanału słuchowego, które mogą powodować niedosłuch.

Tympanometria to badanie, w którym rejestruje się wychylenia błony bębenkowej zachodzące pod wpływem zmieniającego się w obrębie kanału słuchowego ciśnienia. Badanie pozwala ocenić stan błony bębenkowej, drożność trąbki słuchowej oraz efektywność pracy łańcucha kosteczek słuchowych. Tympanometria jest niezwykle pomocna przy diagnozowaniu zapalenia ucha. Niekiedy badanie to poprzedza się wykonaniem audiometrii tonalnej i słownej.

Audiometria impedancyjna to bardzo dokładne badanie, które pozwala ustalić miejsce i przyczynę niedosłuchu. Badanie to obejmuje tympanometrię, pomiar odruchów mięśnia strzemiączkowego i ocenę stanu trąbki słuchowej. Przeprowadza się je za pomocą tympanometru, stymulując słuch zmieniającym się ciśnieniem oraz dźwiękiem o zmiennej częstotliwości (500, 1000, 2000 i 4000 Hz), który wywołuje drgania rezonansowe. Badanie jest bezbolesne, trwa kilkadziesiąt minut. Wynik pozwala ustalić miejsce uszkodzenia słuchu.

W niektórych przypadkach konieczne są także specjalistycznych badania słuchu, czyli badania potencjałów słuchowych wywołanych ABR i BERA. Dzięki tym badaniom można ocenić funkcjonowanie nerwu słuchowego oraz emisję przez mózg charakterystycznych sygnałów. W ABR rejestrowane są fale mózgowe wytwarzane przez pień mózgu, z kolei w BERA – potencjały wywołane z pnia mózgu, w wyniku stymulacji dźwiękiem.

Wyniki wszystkich badań są podstawą ustalenia leczenia niedosłuchu przewodzeniowego.

Niedosłuch przewodzeniowy - leczenie

Warto wiedzieć, że niedosłuch przwodzeniowy zazwyczaj ma charakter przejściowy i ustępuje po wyeliminowaniu przyczyny, która go wywołała. Tylko w niektórych przypadkach pozostaje schorzeniem trwałym i wymaga stałego protezowania słuchu za pomocą aparatów słuchowych.

Leczenie niedosłuchu przewodzeniowego zależy od przyczyn, które go spowodowały.

Interwencja chirurgiczna jest konieczna, gdy w przewodzie słuchowym znajduje się ciało obce, gdy doszło do urazu mechanicznego ucha lub głowy. Zabieg jest konieczny, kiedy przyczyną niedosłuchu jest nowotwór.

Leczenie farmakologiczne jest wdrażane w przypadku zapalenia wysiękowego, ostrego lub przewlekłego ucha środkowego bądź zewnętrznego.

Zabiegi ambulatoryjne przeprowadza się u osób, u których kanał słuchowy został zatkany przez woskowinę lub ciało obce niewielkich rozmiarów, które można usunąć bez konieczności przecinania tkanek.

Dobranie aparatu słuchowego to także sposób leczenia niedosłuchu przewodzeniowego, ale najczęściej aparaty słuchowe proponuje się osobom, które cierpią na mieszana postać niedosłuchu, czyli niedosłuch przewodzeniowo-odbiorczy.

Aparaty słuchowe zaleca się również osobom, u których w wyniku urazu lub choroby doszło do trwałego uszkodzenia słuchu.

O sposobie leczenia niedosłuchu przewodzeniowego powinien zadecydować specjalista laryngolog.

Ważne, aby w proces zdrowienia zaangażował się także pacjent, który powinien poinformować lekarza o przyjmowanych lekach, przebytych chorobach oraz zdarzeniach, które mogły doprowadzić do uszkodzenia słuchu.

Informacje przekazane przez pacjenta często przyspieszają postawienie diagnozy i dobranie odpowiedniego leczenia. A im szybciej rozpocznie się prawidłowe leczenie, tym mniejsze będą straty.

Szczególnie niebezpieczne jest opóźnianie leczenia zapalenia ucha środkowego, ponieważ może doprowadzić do trwałej głuchoty.

Przeczytaj również:

• Zaburzenia słuchu - przyczyny i rodzaje

O autorze

Anna Jarosz

Dziennikarka od ponad 40 lat zaangażowana w popularyzację edukacji zdrowotnej. Laureatka wielu konkursów dla dziennikarzy zajmujących się medycyną i zdrowiem. Otrzymała m. in. Nagrodę Zaufania „Złoty OTIS” w kategorii „Media i Zdrowie”, Wyróżnienie Św. Kamila przyznawane z okazji Światowego Dnia Chorego, dwukrotnie „Kryształowe Pióro” w ogólnopolskim konkursie dla dziennikarzy promujących zdrowie oraz wiele nagród i wyróżnień w konkursach na „Dziennikarza Medycznego Roku” organizowanego przez Ogólnopolskie Stowarzyszenie Dziennikarze dla Zdrowia.

Przeczytaj więcej tekstów tej autorki

Anna Jarosz