Niedosłuch odbiorczy

Niedosłuch odbiorczy powstaje na skutek dysfunkcji ucha wewnętrznego bądź nerwu słuchowego. Jest to najczęściej występujący rodzaj niedosłuchu. Ubytki słuchu powstałe na skutek uszkodzeń w odcinku odbiorczym ucha mogą dotyczyć zmian w uchu wewnętrznym (głuchota czuciowa) lub nerwu słuchowego (głuchota neuropochodna).

Spis treści

1. Niedosłuch odbiorczy - rodzaje i przyczyny
2. Niedosłuch odbiorczy - objawy
3. Niedosłuch odbiorczy - diagnoza
4. Niedosłuch odbiorczy - leczenie

Niedosłuch odbiorczy powstaje na skutek dysfunkcji ucha wewnętrznego bądź nerwu słuchowego. Jest to najczęściej występujący rodzaj niedosłuchu. Ubytki o charakterze mieszanym rozwijają się na skutek uszkodzeń powstałych zarówno w odcinku odbiorczym, jak i przewodzeniowym.

Niedosłuch odbiorczy - rodzaje i przyczyny

Ubytki słuchu powstałe na skutek uszkodzeń w odcinku odbiorczym ucha mogą dotyczyć zmian w uchu wewnętrznym (głuchota czuciowa) lub nerwu słuchowego (głuchota neuropochodna).

Niedosłuch odbiorczy czuciowy to najczęściej występujący rodzaj problemów ze słuchem. Jego przyczyna jest zanik komórek słuchowych w ślimaku usznym, który jest następstwem zmian biologicznych zachodzących w organizmie, związanych z procesem starzenia się organizmu.

Wśród innych przyczyn niedosłuchu odbiorczego o charakterze czuciowym wymienia się:

• choroby genetyczne
• zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych
• stwardnienie zanikowe boczne
• reumatoidalne zapalenie stawów
• uszkodzenie słuchu na skutek głośnego słuchania muzyki bądź niewłaściwego chronienia słuchu podczas wykonywania pacy w szkodliwych warunkach akustycznych. To częsta przyczyna niedosłuchu u ludzi młodych, dlatego tak ważne jest uświadamianie, jak należy właściwie dbać o słuch i jak go chronić

Niedosłuch odbiorczy neuropochodny rozwija się w wyniku zaburzeń powstających w obrębie nerwu słuchowego. Gdy zmiany dotyczą I neuronu ósmego nerwu czaszkowego rozpoznaje się niedosłuch pozaślimakowy.

Jeżeli nieprawidłowości są zlokalizowane powyżej jąder ślimakowych, czyli w neuronach od II po korę mózgową stwierdza się niedosłuch ośrodkowy.

Wśród przyczyn niedosłuchu odbiorczego o charakterze neuropochodnym wymienia się głównie guzy kąta mostowo-móżdżkowego oraz choroby demielizacyjne, np. stwardnienie rozsiane.

Warto o tym pamiętać, ponieważ znaczna utrata słuchu, zwłaszcza w krótkim czasie, może być zwiastunem poważnych schorzeń ogólnoustrojowych.

Jednak w 90% przypadków niedosłuch odbiorczy jest związany z zanikaniem komórek słuchowych w ślimaku usznym.

Niedosłuch odbiorczy - objawy

Charakterystyczne dla niedosłuchu odbiorczego jest słabe słyszenie tonów wysokich, jak mowa kobieca czy dziecięca, a także odgłos dzwonka do drzwi czy telefonu. Może się więc zdarzyć, że osoba mająca tego typu schorzenie lepiej słyszy pukanie do drzwi niż dzwonek.

Niekiedy przy ubytkach słuchu występują szumy uszne, odczuwalne przez pacjentów jako bardzo niemiłe doznania akustyczne. Inne symptomy niedosłuchu to:

• słabe słyszenie swojego zegarka lub kapiącej wody
• głośniejsze niż kiedyś ustawianie radia lub telewizora
• problemy ze zrozumieniem dźwięków pochodzących z większej odległości, np. podczas wykładu lub zebrania
• trudności w zrozumieniu rozmówcy w miejscu, w którym jest duże natężenie różnych dźwięków
• konieczność mocnego skupienia uwagi na rozmówcy, powodująca, że rozmowy stają się męczące
• trudności w prowadzeniu rozmów telefonicznych

Często też bliskie osoby są w stanie zauważyć pogorszenie słuchu szybciej niż sam pacjent. Przy objawach tego typu należy się zgłosić do poradni audiologicznej w celu wykonania profesjonalnego badania słuchu, które pozwala rozpoznać przyczyny problemów ze słuchem oraz określenie miejsca, którego one dotyczą.

Dzięki tym ustaleniom możliwe jest podjęcie rehabilitacji słuchu. Nie warto zwlekać z wizytą u specjalisty, gdyż nieleczony niedosłuch dość szybko postępuje. Natomiast właściwa rehabilitacja słuchu, podjęta we wczesnym etapie, skutecznie hamuje dalszy postęp schorzenia.

Niedosłuch odbiorczy - diagnoza

Podstawą postawienia prawidłowej diagnozy jest wykonanie profesjonalnego badania słuchu, które może przeprowadzić laryngolog lub doświadczony protetyk słuchu. Podstawowym badaniem przy ocenie niedosłuchu jest otoskopia.

Badanie można przeprowadzić w gabinecie lekarskim lub w domu pacjenta za pomocą otoskopu - aparatu emitującego światło, które pozwala zajrzeć do kanału słuchowego i wizualnie ocenić jego kondycję. Inne powszechnie wykonywane badania słuchu to:

• audiometria słowna
• audiometria tonalna
• audiometria impedancyjna
• tympanometria

Audiometrię słowną i tonalną przeprowadza się w wyciszonej kabinie, zakładając pacjentowi słuchawki i prosząc go o reakcję przy każdym usłyszanym dźwięku (audiometria tonalna). Dzięki badaniu można określić parametry najcichszego dźwięku słyszanego przez pacjenta. Powtarzanie ciągu wyrazów (audiometria słowna) pozwala określić poziom rozumienia mowy.

Tympanometria i audiometria impedancyjna wykonywane są za pomocą tympanometru, który rejestruje odchylenia błony bębenkowej pod wpływem bodźców akustycznych. Są to bardzo dokładne badania pozwalające określić sprawność narządu słuchu.

Szerokie zastosowanie ma zwłaszcza audiometria impedancyjna, w której określa się odruchy mięśnia strzemiączkowego i błony bębenkowej. Wszystkie badania niedosłuchu są bezbolesne i nie wymagają wcześniejszego przygotowania pacjenta. Badania przeprowadza się w gabinecie. W niektórych sytuacjach uzasadnione jest także wykonanie specjalistycznych badań słuchu, do których zalicza się:

• badanie parametrów szumu
• badanie potencjałów słuchowych wywołanych (ABR, BERA)
• otoemisja akustyczna TEAOE
• DPOAE
• próby nadprogowe (Langenbecka, SISI, Test Sullivana)

O przeprowadzeniu dodatkowych badań decyduje specjalista. Ich wynik może być przydatny zarówno przy ustalaniu odpowiedniej diagnozy, jak i przy doborze aparatu słuchowego.

Niedosłuch odbiorczy - leczenie

Po ustaleniu przyczyn problemów ze słuchem, należy wdrożyć odpowiednią terapię. Gdy niedosłuch ma charakter schorzenia współwystępującego z innymi, poważnymi chorobami (głuchota neuropochodna), konieczna jest interwencja lekarska oraz leczenie farmakologiczne. W niektórych przypadkach uzasadnione jest również wspieranie słuchu odpowiednim aparatem słuchowym.

Natomiast w przypadku stwierdzenie niedosłuchu czuciowego, który rozwinął się na skutek dysfunkcji ślimaka usznego, bardzo szerokie zastosowanie mają aparaty słuchowe.

Schorzenie tego typu ma charakter trwały. Poprawę słuchu przyniesie prawidłowo dobrany aparat słuchowy, który będzie dostosowany do rodzaju i stopnia niedosłuchu oraz indywidualnych potrzeb pacjenta.

Chory może wybrać aparat zauszny lub wewnątrzkanałowy. Współczesne aparaty słuchowe to urządzenia cyfrowe o dużym stopniu zaawansowania technologicznego. Dzięki specjalistycznym funkcjom możliwe jest efektywne protezowanie słuchu również w przypadku głębokiego niedosłuchu.

Zgodnie z przyjętą klasyfikacją przyjmuje się, że niedosłuch głęboki to taki, przy którym tzw. poziom progowy dźwięku jest u badanego wyższy niż 91 dB (decybeli).

W przedziale od 65 do 90 dB mówimy o niedosłuch dużym, od 41 do 64 dB o średnim. Od 20 do 40 dB to niedosłuch mały. Poziom progowy to najcichszy dźwięk, który jest słyszany przez pacjenta.

W certyfikowanych poradniach audiologicznych badanie słuchu wykonywane jest zazwyczaj bezpłatnie. Powszechne dofinansowanie zakupu aparatu słuchowego jest dofinansowane z Narodowego Funduszu Zdrowia i obejmuje osoby cierpiące na mały ubytek słuchu, u których stopień niedosłuchu przekroczył 30 dB (do 26. roku życia) lub 40 dB (powyżej 26. roku życia).

Refundacje z NFZ i PFRON pozwalają obniżyć wydatek z kieszeni pacjenta na zakup aparatu słuchowego, dzięki czemu urządzenia te są dostępne dla coraz liczniejszej grupy osób wymagających takiego wsparcia.

Przeczytaj również:

• Niedosłuch przewodzeniowy
• Zaburzenia słuchu - przyczyny i rodzaje

Autorze

Anna Jarosz

Dziennikarka od ponad 40 lat zaangażowana w popularyzację edukacji zdrowotnej. Laureatka wielu konkursów dla dziennikarzy zajmujących się medycyną i zdrowiem. Otrzymała m. in. Nagrodę Zaufania „Złoty OTIS” w kategorii „Media i Zdrowie”, Wyróżnienie Św. Kamila przyznawane z okazji Światowego Dnia Chorego, dwukrotnie „Kryształowe Pióro” w ogólnopolskim konkursie dla dziennikarzy promujących zdrowie oraz wiele nagród i wyróżnień w konkursach na „Dziennikarza Medycznego Roku” organizowanego przez Ogólnopolskie Stowarzyszenie Dziennikarze dla Zdrowia.

Przeczytaj więcej artykułów tej autorki

Anna Jarosz