Migdałki: wycinać czy nie?

Zdecydować się na wycinanie migdałków czy nie? To pytanie zadaje sobie bardzo wielu rodziców, gdy ich dzieci często chorują na anginę i mają przerośnięte migdałki. Czy jest na nie jednoznaczna odpowiedź? Jakie są wskazania, jeśli chodzi o usuwanie migdałków? Jak przebiega tonsillektomia?

Spis treści

1. Przerośnięte migdałki
2. Angina goni anginę
3. Jak wygląda wycinanie migdałków?
4. Trzeci migdałek u dzieci - operacja [wideo]

Wycinanie migdałków (tonsillektomia) wciąż budzi kontrowersje. Migdałki znajdują się po obu stronach gardła, między grzbietem języka a języczkiem, który wyrasta z podniebienia. Są w nich produkowane substancje (tzw. antygeny), które służą do wytwarzania przeciwciał - skutecznej broni przeciwko drobnoustrojom. U niemowlęcia i małego dziecka pełnią bardzo ważną rolę. Kiedy jednak dziecko dorasta, migdałki produkują coraz mniej skutecznych przeciwciał. Dlatego w okresie dojrzewania nie są już tak istotne w budowaniu odporności organizmu. A więc ich usunięcie nie przynosi dziecku szkody.

Przerośnięte migdałki

Zdarza się, że migdałki podniebienne zbytnio się rozrosną. Dzieje się tak zazwyczaj po częstych infekcjach. Są wtedy mechaniczną przeszkodą w gardle, która utrudnia połykanie. Przerosnąć może także migdałek gardłowy (tzw. trzeci migdał), a to utrudnia oddychanie przez nos. Ale to nie koniec kłopotów z tym związanych. Przerośnięty migdałek gardłowy zatyka część trąbki słuchowej, a wtedy do ucha środkowego nie docierają kolejne porcje świeżego powietrza. Jeśli taki stan długo się utrzymuje, w uchu zaczyna gromadzić się płyn. Kończy się to niedosłuchem lub zapaleniem ucha środkowego. Łatwym do zaobserwowania zewnętrznym objawem przerostu migdałka gardłowego jest to, że dziecko chrapie podczas snu. Jeżeli chrapaniu towarzyszą bezdechy, trwające kilka lub kilkanaście sekund, trzeba migdałek usunąć. Nie można tego lekceważyć, bo bezdech może prowadzić do poważnych zmian w płucach, a w skrajnych przypadkach nawet do zatrzymania akcji serca.

Przerośnięte migdałki podniebienne, nawet jeśli nie są przyczyną częstych zapaleń czy angin, poważnie utrudniają dziecku połykanie. Maluch nie chce jeść, bo nie może bez problemu połykać. W takich sytuacjach nie usuwa się całkowicie migdałków, a jedynie je przycina, czyli zmniejsza chirurgicznie.

Angina goni anginę

Nawet normalnej wielkości migdałki podniebienne mogą być przyczyną przewlekłego stanu zapalnego. Migdałki są wtedy bardzo porowate, mają tzw. nisze, w których gromadzą się bakterie i właśnie stąd przedostają do krwi. Lekarz powie wtedy do rodziców, że migdałki są siedliskiem stanu zapalnego. Nierzadko jest to też przyczyna zapalenia zatok i krtani. Jeżeli taki stan nie będzie leczony, u dziecka może się rozwinąć zapalenie stawów, mięśnia sercowego czy mózgu nazywane też gorączką reumatyczną. Ale to nie wszystko. Co kilka miesięcy pojawiają się ostre zapalenia gardła w postaci angin. Jeżeli powtarzają się kilka razy w roku, należy pomyśleć o ich usunięciu. Podejmując decyzję o wycięciu migdałków trzeba brać pod uwagę jeszcze jedno - powikłania częstych angin. Najczęściej zdarza się ropień okołomigdałkowy. To stan zapalny, który charakteryzuje się tworzeniem się ropy w tzw. wolnej przestrzeni tkankowej. W okolicy łuku podniebiennego i języczka tworzy się wtedy coś w rodzaju guza wypełnionego ropą. Towarzyszy temu bardzo silny ból gardła przy każdej próbie otworzenia ust. Laryngolodzy nazywają ten stan szczękościskiem. Chory trzyma brodę blisko klatki piersiowej (tzw. przymusowe przygięciowe ustawienie głowy), co nadaje mu nienaturalny wygląd. Ropień musi być nacięty i starannie oczyszczony. Niekiedy taki zabieg trzeba powtarzać kilka razy. Jest to bardzo bolesne. Po oczyszczeniu ropnia powinno się usunąć migdałki. Po anginach mogą obok gorączki reumatycznej pojawiać się ropowice tkanek miękkich szyi, a nawet ropnie wewnątrzczaszkowe. To stany zagrożenia życia, których nigdy nie wolno lekceważyć.

Jak wygląda wycinanie migdałków?

Zabieg usunięcia migdałków wykonuje się specjalnym urządzeniem, które przypomina aparacik do podkręcania rzęs. Powinien być przeprowadzony pod narkozą, czyli w znieczuleniu ogólnym (obecnie nie robi się już tego ze znieczuleniem miejscowym). Przed operacją należy zrobić ekg, prześwietlenie klatki piersiowej, ogólne badanie moczu oraz dokładne badania krwi z uwzględnieniem czasu krwawienia i krzepnięcia oraz innych czynników informujących o stanie układu krążenia. Te badania są bardzo ważne. Od ich wyników zależy powodzenie operacji lub jej odłożenie na inny termin. Trzeba bowiem pamiętać, że ran po usunięciu migdałków nie zaszywa się, muszą same zarosnąć. Jeżeli więc krew będzie źle krzepła, może dojść do poważnego krwotoku, a w najgorszym przypadku nawet śmierci dziecka. Przez trzy tygodnie po operacji trzeba się oszczędzać, nie gimnastykować się, nie dźwigać. Jedzenie powinno być chłodne i papkowate, oraz bez ostrych przypraw.

Trzeci migdałek u dzieci - operacja [wideo]

Wycinanie przerośniętych migdałków konieczne jest wtedy , gdy zbyt często u dziecka pojawiają się choroby takie jak: angina, zapalenie gardła czy zapalenie ucha - a leczenie farmakologicznie nie przynosi efektów. Na czym polega usunięcie trzeciego migdałka u dzieci, jak długo przebiega rekonwalescencja, czy operacja niesie za sobą jakieś zagrożenia dla dziecka? Na te i wiele innych pytań dotyczących operacji trzeciego migdałka odpowiada Edyta Witkowska, otolaryngolog ze Szpitala Medicover.

miesięcznik "Zdrowie"