Leczenie astmy oskrzelowej: leki wziewne
Jeśli masz astmę oskrzelową, to zazwyczaj przyjmujesz leki wziewne, a nie w postaci tabletek. Ten sposób ich podawania jest bezpieczniejszy i daje lepsze efekty terapeutyczne, ale pod warunkiem, że potrafisz inhalować się prawidłowo. Sprawdź, jak używać inhalatora ciśnieniowego i proszkowego w leczeniu astmy oskrzelowej.
Spis treści
- Dwa typy leków na astmę oskrzelową
- Leczenie astmy oskrzelowej: leki wziewne są skuteczniejsze
- Leczenie astmy oskrzelowej: jaki inhalator wybrać?
Uczucie walki o oddech dobrze znają osoby cierpiące na astmę oskrzelową. Normalnie oddychamy bezwiednie, bez udziału świadomości. Doceniamy znaczenie tej czynności, gdy nagle zaczyna nam brakować powietrza. Głównym objawem astmy oskrzelowej są duszności spowodowane skurczem oskrzeli. Ale jej istotą jest toczący się w drogach oddechowych zaawansowany proces zapalny.
Dwa typy leków na astmę oskrzelową
W leczeniu astmy stosuje się dwa typy leków:
- rozszerzające oskrzela (beta2-mimetyki);
- przeciwzapalne (glikokortykosteroidy, potocznie zwane sterydami).
Te pierwsze szybko przynoszą ulgę, rozszerzając oskrzela w chwili wystąpienia duszności. Jednakże nie leczą astmy, działają tylko objawowo. Podstawą terapii są preparaty kontrolujące chorobę, czyli sterydy. Tylko one są w stanie opanować proces zapalny w oskrzelach. Obydwa rodzaje leków mają na ogół postać wziewną, czyli wdychamy je z inhalatorów. Nie zawsze konieczne jest równoczesne stosowanie obu typów leków, ale o tym może zadecydować tylko lekarz.
Tymczasem nierzadkie są przypadki, że chorzy sami odstawiają sterydy, obawiając się niepożądanych efektów ich działania, a bez nich terapia jest nieskuteczna. Rezygnacja z przyjmowania tych leków powoduje nasilenie stanu zapalnego.
Napady duszności stają się coraz częstsze, w związku z czym chorzy zwiększają dawki leków rozszerzających oskrzela. Stwarza to zagrożenie, że preparaty te przestaną działać. Sytuacji takiej zapobiegają sterydy.
Zasady prawidłowej inhalacji
Dotyczą inhalatorów ciśnieniowych i proszkowych, które są stosowane nie tylko w astmie oskrzelowej, ale także w innych chorobach płuc, np. w przewlekłej obturacyjnej chorobie płuc (POChP) czy rozstrzeniu oskrzeli.
- Oczyść oskrzela, odkrztuszając to, co w nich zalega.
- Zrób głęboki wydech.
- Włóż ustnik inhalatora do ust, kierując jego koniec na tylną część gardła, na języczek. Ustnik, który trzeba ściśle objąć wargami, powinien leżeć płasko na języku.
- Weź głęboki wdech. Jeśli używasz inhalatora ciśnieniowego, rozpoczynając go, jednocześnie naciśnij przycisk uwalniający lek z kanisterka (uwaga: ma być skierowany do góry). Gdy posługujesz się dozownikiem proszkowym, przed rozpoczęciem inhalacji przygotuj dawkę leku. Wdech powinien być wolny lub szybki, zależnie od typu urządzenia, ale zawsze głęboki.
- Wyjmij ustnik (dotyczy to większości inhalatorów) i zatrzymaj powietrze w płucach na ok. 10 sekund.
- Wydmuchnij powietrze ustami. Rób to powoli, ponieważ lek deponuje się na ścianach oskrzeli także podczas wydechu.
- Wypłucz jamę ustną w celu usunięcia cząsteczek leku, które się w niej osadziły, aby nie przeniknęły do krwi. Postępowanie takie w przypadku sterydów wziewnych jest wymagane, w przypadku pozostałych leków – zalecane.
Leczenie astmy oskrzelowej: leki wziewne są skuteczniejsze
W przypadku astmy preferuje się stosowanie leków wziewnych, ponieważ są skuteczniejsze i bezpieczniejsze. Działają tylko w miejscu podania, czyli w oskrzelach. Nie docierają do krwi, nie przechodzą przez wątrobę, nerki i inne narządy, co zmniejsza ryzyko działań niepożądanych.
Dzięki temu, że są podawane miejscowo, bezpośrednio na ścianę oskrzeli, zawierają znacznie mniejsze (nawet 1000 razy) dawki substancji czynnej niż ich odpowiedniki w tabletkach. Ma to ogromne znaczenie, ponieważ astma oskrzelowa jest chorobą nieuleczalną (choć zaleczalną), leki trzeba więc na ogół przyjmować do końca życia.
Minimalne ich dawki ograniczają zatem ryzyko negatywnych skutków długotrwałej farmakoterapii. Terapia lekami wziewnymi stawia jednak duże wymagania i lekarzowi, i pacjentowi. Ten pierwszy musi dobrać odpowiednie leki i ich dawki, drugi nauczyć się poprawnej techniki inhalacji. Krótką lekcję korzystania z inhalatora powinien przeprowadzić lekarz.
Leczenie astmy oskrzelowej: jaki inhalator wybrać?
Większość pacjentów korzysta z małych inhalatorów ciśnieniowych lub proszkowych, które mieszczą się w kieszeni.
Tych pierwszych można błyskawicznie użyć w każdej chwili. Ich wadą jest konieczność skoordynowania początku wdechu z pobieraniem leku. Jeśli obie te czynności nie zostaną zsynchronizowane, zbyt mała ilość leku trafi do oskrzeli, a nawet może w ogóle do nich nie dotrzeć. Częstym błędem popełnianym przez użytkowników inhalatorów ciśnieniowych jest także krótki, pośpieszny wdech i zbyt szybkie wydmuchiwanie powietrza.
Używając inhalatorów proszkowych, nie trzeba koordynować początku wdechu z uwalnianiem leku. Jego dawkę przygotowuje się przed rozpoczęciem inhalacji (np. wkładając do urządzenia kapsułkę lub też przesuwając dźwignię). Preparat ma postać proszku, który podczas wdechu trzeba wciągnąć z zagłębienia połączonego z ustnikiem. Inhalatory proszkowe są prostsze w obsłudze. Ale i tu jest pewien problem. Chory musi mieć wystarczająco dużo siły, aby jego wdech porwał cząsteczki leku i zaniósł je do oskrzeli. Przy zaawansowanej astmie, słabych mięśniach oddechowych, zaburzeniach neurologicznych nie jest w stanie tego zrobić. W takiej sytuacji najlepszym rozwiązaniem są elektryczne inhalatory do nebulizacji. Korzystając z nich, chory po prostu spokojnie oddycha aerozolem zawierającym lek. Aparaty takie służą nie tylko do podawania różnych farmaceutyków, ale także do rehabilitacji dróg oddechowych. Nawilżają je, oczyszczają z wydzieliny. Niestety, nie da się ich nosić przy sobie.
miesięcznik "Zdrowie"
Porady eksperta