Kamienie migdałkowe to uciążliwa dolegliwość. Skąd się bierze i jak się jej pozbyć?

Kamienie migdałkowe to małe grudki, które zbierają się w zagłębieniach migdałków. Mogą być niewyczuwalne i nie przeszkadzać, jednak mają taką cechę, przez którą za wszelką cenę będziemy chcieli się ich pozbyć: brzydko pachną. Nieprzyjemny zapach z ust bywa przyczyną dużego dyskomfortu. Dowiedz się, jak leczyć kamienie migdałkowe i co można zrobić, by wciąż się nie odnawiały.

Spis treści

1. Kamienie migdałkowe - przyczyny
2. Kamienie migdałkowe - objawy
3. Kamienie migdałkowe - leczenie
4. Kamienie migdałkowe - domowe sposoby
5. Kamienie migdałkowe - powikłania

Kamienie migdałkowe (znane także jako detryt, czopy retencyjne) są to białe, żółtawe lub zielonkawe grudki, które zbierają się w kryptach migdałków podniebiennych. Zwykle są konsekwencją licznych infekcji wirusowych i bakteryjnych gardła, takich jak np. nawracające anginy, zapalenia migdałków i z tej przyczyny częściej występują u dorosłych niż u dzieci.

Kamienie migdałkowe - przyczyny

Po kilku takich chorobach - choć czasem wystarczy jedna, poważna angina - gładka powierzchnia migdałków zmienia się. Przerasta tkanką bliznowatą, włóknieje i staje się pofałdowana, bruzdowata, z licznymi zagłębieniami i kryptami. W tych zakamarkach zbierają się właśnie resztki jedzenia, obumarłe tkanki, martwe białe krwinki i wydzielina spływająca z zatok. Ponieważ stale jest tam ciepło i wilgotno, tworzą się idealne warunki do rozwoju drobnoustrojów.

Bakterie beztlenowe bytujące w jamie ustnej, a także grzyby, zagęszczają się, w końcu wapnieją i zaczynają przypominać coś w rodzaju drobnych kamyków o bardzo przykrym zapachu.

Kamienie migdałkowe mogą osiągnąć wielkość ziarenka kaszy gryczanej, ale równie dobrze mogą urosnąć do rozmiarów czereśni. Ważą od 0,56 do 42 gramów. Z większymi okazami do czynienia mamy przeważnie wtedy, gdy umiejscowią się tak, że ich nie widzimy. Dopiero, gdy zaczniemy czuć, że w gardle znajduje się jakieś ciało obce, które utrudnia przełykanie, udajemy się do lekarza (internista, laryngolog).

Zdarza się też, że kamienie są diagnozowane podczas wizyty u stomatologa, ponieważ, jako twarda masa, czasem uwidaczniają się na zdjęciu RTG (pantomogram). Zwykle, gdy podczas oglądania gardła zauważamy białą, lub żółtawą, grudkę na migdałku, próbujemy usunąć ją własnoręcznie. Niestety, kamienie migdałkowe mają tendencję do odnawiania się (w ciągu 1-20 dni).

Kamienie migdałkowe - objawy

Obecności kamieni migdałkowych mogą towarzyszyć:

• halitoza, czyli nieprzyjemny zapach z ust, który nie przemija po myciu zębów ani płukaniu jamy ustnej. Zapach ten wywołują lotne związki siarki będące wynikiem działania bakterii beztlenowych, a także putrescyny, która powstaje w procesie gnicia.
• duże, zaczerwienione migdałki
• ból gardła
• ból podczas przełykania
• drapanie w gardle podczas przełykania
• uczucie ciała obcego w przełyku
• przewlekły kaszel
• bóle uszu
• uczucie samoistnego odpadania kamieni np. podczas kaszlu (bardzo rzadko)

Kamienie migdałkowe - leczenie

• Laserowe usuwanie kamieni migdałkowych, czyli kryptoliza lub waporyzacjaTa metoda stosowana jest przy dużych kamieniach. Jest skuteczna, aczkolwiek zwykle trzeba ją kilka razy powtórzyć. Polega na zamknięciu lub spłyceniu krypt w migdałkach za pomocą lasera lub prądu o zmiennej częstotliwości. Podczas zabiegu wykonuje się znieczulenie miejscowe, więc jest bezbolesny. Ból może pojawić się dopiero później – po zabiegu migdałki mogą być przez pewien czas obolałe i powiększone. Odmianą kryptolizy jest krioablacja (krioliza) wykonywana przy użyciu ciekłego azotu. 
• AntybiotykoterapiaMetoda stosowana jedynie w przypadku, gdy na migdałkach pojawią się ropne nacieki. Nie likwiduje ona jednak źródła problemu.
• TonsilektomiaMetoda radykalna i ostateczna, niepozbawiona innych konsekwencji, wszak migdałki są naszą pierwszą linią obrony przed zarazkami. Osoba z usuniętymi migdałkami jest bardziej podatna na stany zapalne dolnych dróg oddechowych. W związku z tym, należy zawsze skrupulatnie rozważyć, czy korzyści z operacji przewyższą ewentualne skutki niepożądane. Należy też zaznaczyć, że tonsilektomii nie można przeprowadzić u pacjentów z rozszczepem podniebienia, z krótkim podniebieniem, z zaburzeniami krzepnięcia krwi i oczywiście w trakcie ostrej infekcji przebiegającej z gorączką oraz kobietom w czasie menstruacji. Kobiety w ciąży powinny rozważyć z lekarzem prowadzącym przesunięcie zabiegu do czasu, gdy wrócą już do formy po porodzie.

Kamienie migdałkowe - domowe sposoby

• We własnym zakresie można próbować usuwać kamienie za pomocą szpatułki kosmetycznej lub małej łyżeczki. Nie jest to zabieg przyjemny i należy liczyć się z pojawieniem się odruchu wymiotnego. Co więcej, przeważnie w miejscu usuniętych kamieni, po pewnym czasie powstają nowe.
• Staranna higiena jamy ustnej. Dokładne mycie zębów i języka, nitkowanie zębów oraz płukanie gardła zapobiega, przynajmniej w pewnym stopniu, gromadzeniu się resztek jedzenia i bakterii w kryptach migdałków.
• Płukanie jamy ustnej, np. przy pomocy irygatora płynem bakteriobójczym lub słoną wodą (1/2 łyżeczki na szklankę wody) z octem jabłkowym lub winnym (2-3 razy dziennie). Dobrze działa także napar z szałwii, woda utleniona i propolis (w aptekach dostępne są roztwory alkoholowe propolisu). Płukanki pomogą w walce z przykrym oddechem.
• Ponieważ namnażaniu się bakterii sprzyja cukier, warto zmienić dietę i wykluczyć produkty słodzone.
• Rzucenie palenia.

Kamienie migdałkowe - powikłania

Wciąż zalegające w kryptach migdałkowych kamienie mogą stać się przyczyną utrzymywania się przewlekłego stanu zapalnego, nie tylko migdałków, ale i zapalenia ucha środkowego, zapalenia gardła, może prowadzić do powstania ropnia gardła oraz poważnych zaburzeń połykania. Kamienie są też potencjalnym źródłem bakteriemii, czyli zakażenia krwi, a w konsekwencji mogą doprowadzić do zapalenia wsierdzia. By tego uniknąć, w przypadku bardzo dokuczliwych kamieni, wskazany jest zabieg tonsilektomii.

Marta Uler