Kamica ślinianki: przyczyny, objawy, leczenie

Punktowe bóle w jamie ustnej, nasilające się głównie podczas jedzenia i poruszania językiem, określane czasem jako kolka ślinowa, towarzyszące im uczucie suchości w ustach, powiększenie ślinianek, a nawet ich obrzęk – to objawy, które mogą oznaczać kamicę ślinianki.

Spis treści

1. Kamica ślinianki: przyczyny
2. Kamica ślinianki - czy można jej zapobiec?
3. Kamica ślinianki - leczenie

Dolegliwości spowodowane są powstawaniem złogów, tzw. kamieni, w przewodzie wyprowadzającym ślinę ze ślinianki lub nawet w tkankach samego gruczołu. Kamica najczęściej atakuje ślinianki podżuchwowe, rzadziej przyuszne. Nie do końca wiadomo, dlaczego powstają złogi – przyczyny kamicy ślinianki nie zostały dokładnie wyjaśnione. Najczęściej kamica ślinianki dotyka osoby dojrzałe, po czterdziestce, dwukrotnie częściej cierpią na nie mężczyźni niż kobiety.

Kamica ślinianki: przyczyny

Kamica ślinianki jest związana z zaburzeniami wytwarzania śliny, prowadzącymi do zwiększenia jej lepkości. Sprzyja temu bardziej alkaliczne pH, wyższe stężenie wapnia i wyższa zawartość mucyn (białko), co skutkuje większą gęstością wydzielanej śliny. Wiadomo natomiast, że rozwojowi kamieni w śliniankach sprzyjają pewne cechy anatomiczne, takie jak długi i kręty przewód wyprowadzający ślinę oraz małe jego ujście w stosunku do przekroju. Nie bez znaczenia jest obecność w przewodach ślinianki drobinek ciał obcych – cząstek pokarmu, okruchów kamienia nazębnego, włosków szczoteczki do zębów czy drewienek z wykałaczek. Schorzeniu może też sprzyjać zażywanie leków powodujących zmniejszenie wytwarzania śliny i powodujących jej gęstnienie.Kamienie tworzą się na skutek odkładania soli wapnia wokół organicznego centrum, którym mogą być złuszczone nabłonki, bakterie lub wspomniane ciała obce. Kamień zwykle jest niewielki, jak ziarnko piasku lub łebek szpilki, choć potrafi urosnąć do średnicy kilku milimetrów. Jednak nawet niewielki jest w stanie zablokować przewód ślinianki. Wtedy pojawia się ból, stan zapalny, wycieki ropy. Ignorowana kamica ślinianki może prowadzić do zniszczenia miąższu ślinianki, a w konsekwencji do jej martwicy i zwłóknienia.

Kamica ślinianki - czy można jej zapobiec?

Skoro przyczyny powstawania kamicy ślinianki nie są do końca rozpoznane, nie ma też szczegółowych zaleceń dotyczących profilaktyki. Na pewno istotna jest higiena jamy ustnej, płukanie jej ziołowymi preparatami o działaniu antyseptycznym. Ludowa medycyna w przypadku pierwszych objawów kolki ślinowej zaleca płukanie jamy ustnej naparem z bieli lipy oraz jedzenie potraw z ostrymi przyprawami - pieprzem lub papryką. Należy też dużo pić.

Kamica ślinianki - leczenie

Leczenie kamicy polega na usunięciu kamieni. Zabieg poprzedza badanie kliniczne, wystarczające gdy kamień w przewodzie wyprowadzającym ślinianki jest łatwo wyczuwalny. Może też być poparte badaniem USG lub zdjęciem rentgenowskim lub scyntygrafią ślinianki. Usunięcie kamieni skutkuje natychmiastowym ustąpieniem dolegliwości bólowych. Wybór metody zależy od ich wielkości i umiejscowienia. Leczenie zachowawcze możliwe jest tylko w przypadku drobnych kamieni wielkości ziaren piasku. Polega ono na udrożnieniu przewodu ślinowego, płukaniu jamy ustnej wodnym roztworem chlorheksydyny, delikatnym masowaniu okolic ślinianki, w celu usprawnienia odpływu śliny z gruczołu i podawaniu leków ślinopędnych. Większe kamienie usuwa się operacyjnie. Zabieg metodą tradycyjną polega nacięciu przewodu śliniankowego, a jeśli kamień zagnieździł się w pobliżu gruczołu lub w nim samym – usuwana jest cała ślinianka. Nowoczesne, mniej inwazyjne metody skupiają się na rozkruszaniu kamieni laserem lub ultradźwiękami i podawaniu leków ślinotwórczych w celu szybkiego usunięcia okruchów.