Jakie są choroby błędnika? Diagnostyka i leczenie chorób błędnika

Jakie są choroby błędnika? Do grupy chorób, które są przyczyną zaburzenia równowagi, należy m.in. niegroźna, lecz bardzo dokuczliwa, choroba lokomocyjna. Jednak w tej grupie znajdują się także poważne schorzenia, które stanowią bezpośrednie zagrożenie życia. Sprawdź, jakie są choroby błędnika. Jak wygląda ich diagnostyka? Jak przebiega leczenie chorób błędnika?

Spis treści

1. Choroby błędnika: choroba lokomocyjna
2. Choroby błędnika: choroba Meniere'a
3. Choroby błędnika: zapalenie nerwu przedsionkowo-ślimakowego
4. Choroby błędnika: guzy kąta mostkowo-móżdżkowego
5. Choroby błędnika: zapalenie błędnika
6. Choroby błędnika: otoskleroza (otospongioza)

Nieleczone choroby błędnika, poza chorobą lokomocyjną, mogą doprowadzić do częściowej głuchoty lub całkowitej utraty słuchu. Dlatego tak ważna jest szybka diagnoza. Tym bardziej, że objawy chorób błędnika są do siebie bardzo podobne i tylko szczegółowe badania zlecone przez laryngologa (otolaryngologa) czy neurologa pozwolą postawić ostateczne rozpoznanie.

Choroby błędnika: choroba lokomocyjna

Choroba lokomocyjna, czyli kinetoza, nie jest chorobą w dosłownym znaczeniu. To nadmierna reakcja organizmu na brak zgodności między bodźcami wskazującymi na ruch, które są odbierane przez mózg z błędnika, oczu i narządów ruchu.

Podczas jazdy środkami transportu oczy, obserwując zmieniający się krajobraz, wysyłają do mózgu informację o zmianie otoczenia, co ten interpretuje jako ruch. Jednak błędnik - narząd równowagi - nie odnotowuje zmian położenia ciała. Wysyła więc do mózgu informacje o braku ruchu. Rozbieżność bodźców powoduje, że autonomiczny układ nerwowy uruchamia wiele reakcji obronnych, takich jak:

• zawroty głowy
• nudności
• wymioty

Dlatego przed długą wycieczką autobusem, pociągiem lub samolotem warto zażyć tabletkę na chorobę lokomocyjną.

SPRAWDŹ >> Sposoby na chorobę lokomocyjną

Choroby błędnika: choroba Meniere'a

Choroba Meniere'a, czyli idiopatyczny wodniak błędnika to rzadka choroba błędnika, której przyczyną jest gromadzenie się i wzrost ciśnienia endolimfy w błędniku. Choroba objawia się nagle zawrotami głowy, nudnościami, szumem w uszach, uczuciem rozpierania w uchu, postępującą utratą słuchu i oczopląsem.

Diagnostyka: badania audiometryczne (narządu słuchu), badania układu równowagi, tomografia komputerowa, rezonans magnetyczny. Konieczna jest również wizyta u okulisty i neurologa.

Leczenie: lekarz może podjąć decyzję o podaniu leków przeciwhistaminowych lub wstrzyknięciu kortykosterydów/ gentamycyny bezpośrednio do jamy bębenkowej. Jeśli leczenie farmakologiczne jest nieskuteczne, wykonuje się zabieg przecięcia nerwu przedsionkowego lub labiryntektomię (całkowite usunięcie narządu przedsionkowego).

Choroby błędnika: zapalenie nerwu przedsionkowo-ślimakowego

Zapalenie nerwu przedsionkowo-ślimakowego to choroba, której przyczyną są prawdopodobnie wirusy (podejrzewa się wirusa opryszczki, a także wirusa świnki, odry i grypy, półpaśca i ospy wietrznej).

Nerw przedsionkowy jest odpowiedzialny za prawidłowe funkcjonowanie słuchu oraz zmysłu równowagi. Przekazuje on bowiem do mózgu informacje słuchowe ze ślimaka, a także bodźce z kanałów półkolistych i łagiewki, które powstają w wyniku zmiany pozycji ciała człowieka.

W wyniku uszkodzenia włókien przedsionkowych, chory skarży się na niedosłuch (lub całkowitą głuchotę) i charakterystyczne zawroty głowy, opisywane jako "wirowanie otoczenia", które są przyczyną zaburzenia równowagi i zbaczania nóg. Objawami współtowarzyszącymi są również oczopląs, mdłości i wymioty.

Diagnostyka: otoskopia (wziernikowanie ucha), badania audiometryczne, RTG kości skroniowej, tomografia komputerowa głowy (w razie wątpliwości).

Leczenie, które odbywa się pod kontrolą lekarza, polega na stosowaniu leków przeciwhistaminowych, skopolaminy, a gdy objawy są bardzo dokuczliwe, także leków przeciwwymiotnych i na uspokojenie.

Choroby błędnika: guzy kąta mostkowo-móżdżkowego

Najczęstszymi nowotworami, które powodują uszkodzenie nerwu przedsionkowo-ślimakowego, a tym samym zaburzają pracę błędnika, są guzy kąta mostowo-móżdżkowego.

Ich objawy, do których zaliczamy zawroty głowy, zachwianie równowagi, nudności i wymioty, narastają powoli. W zaawansowanym stadium choroby pojawiają się braki w pamięci, kłopoty z mową, niestabilność emocjonalna. Charakterystyczne jest występowanie oznak wzmożonego ciśnienia śródczaszkowego.

Najczęstszym typem guza śródczaszkowego (80% przypadków) jest nerwiak nerwu słuchowego, pozostałe 20% to nowotwory innego typu, które, naciskając na nerw, mogą się przyczynić do jego uszkodzenia.

Diagnostyka: badania audiometryczne, badania układu równowagi, tomografia komputerowa, rezonans magnetyczny i inne badania, które zleci neurolog.

Leczenie odbywa się pod kontrolą neurochirurga. Konieczna jest również radioterapia stereotaktyczna.

Choroby błędnika: zapalenie błędnika

Zapalenie błędnika to schorzenie, w przebiegu którego stan zapalny obejmuje ucho wewnętrzne. Ból ucha, problemy ze słuchem, zaburzenia równowagi i bóle głowy to pierwsze objawy choroby. Później mogą pojawić się nudności i wymioty, szum w uszach o różnym natężeniu oraz oczopląs.

Zapalenie ucha wewnętrznego niesie za sobą ryzyko poważnych komplikacji zdrowotnych, ponieważ bakterie, które są przyczyną stanu zapalnego, nie tylko niszczą struktury ucha wewnętrznego, lecz także stopniowo kolonizują sąsiadujące struktury czaszki.

Diagnostyka: otoskopia (wziernikowanie ucha), badania audiometryczne, RTG kości skroniowej, tomografia komputerowa głowy (w razie wątpliwości).

Leczenie odbywa się w warunkach szpitalnych. Antybiotyki zwykle podaje się drogą dożylną.

Choroby błędnika: otoskleroza (otospongioza)

Otoskleroza to choroba dotykająca błędnik kostny, w którym znajduje się błędnik błoniasty - odpowiedzialny za zmysł równowagi i orientacji w terenie. W przebiegu choroby dochodzi do powstania nieprawidłowej kostniny, która unieruchamia podstawę trzeciej kosteczki słuchowej - strzemiączka.

Objawy pojawiają się zwykle u osób między 15 a 40 rokiem życia. Są to: stopniowo postępujące obustronne upośledzenie słuchu (bez poprzedzających lub towarzyszących chorób zapalnych ucha). Co charakterystyczne dla tego schorzenia, chory słyszy mowę lepiej w hałasie niż w ciszy. Ponadto u chorych pojawiają się szum w uszach (zazwyczaj o niskiej częstotliwości), większy w uchu gorzej słyszącym, zawroty głowy i zaburzenia równowagi.

Diagnoza: w związku z tym, że najczęstszą przyczyną otosklerozy są czynniki dziedziczne, bardzo ważny jest wywiad rodzinny, podczas którego lekarz ustala, czy niedosłuch pojawił się w młodym wieku u rodziców, rodzeństwa lub innych krewnych.

Ponadto przeprowadza się badanie laryngologiczne - otoskopia (wziernikowanie uszu), badania audiometryczne (badania słuchu), próby stroikowe, próba Webera, próba Rinnego, próba Gellé'go.

Leczenie: zwykle stosuje się leczenie operacyjne (stapedektomię lub stapedotomię). W początkowej fazie choroby lekarz może podjąć decyzję o założeniu choremu aparatu słuchowego.

Monika Majewska