Aparat słuchowy: jak działa i komu przysługuje? Rodzaje aparatów słuchowych

Jaki aparat słuchowy wybrać? Decyzja należy do łatwych, ponieważ aparat to nie tylko proteza słuchu, lecz także urządzenie służące jego rehabilitacji. Wprowadzony odpowiednio wcześnie i dobrze dopasowany aparat słuchowy znacznie poprawia komfort życia i zapobiega wtórnej niepełnosprawności. Przeczytaj, jaki aparat słuchowy wybrać i poznaj rodzaje aparatów słuchowych.

Aparat słuchowy nosi zaledwie co piąty Polak z ubytkiem słuchu, a od postawienia diagnozy do zakupu protezy słuchu mija co najmniej kilka lat. Takie lekceważenie problemu wynika m.in. z faktu, że osłabienie słuchu następuje powoli, a mózg do pewnego stopnia kompensuje ubytek. Niestety, im dłużej zwleka się z leczeniem słuchu, tym trudniej jest odbudować prawidłowe słyszenie.

Pogorszenie słuchu sprawia, że impulsy akustyczne docierają do mózgu zniekształcone lub osłabione. Jeśli ta sytuacja się przedłuża, w mózgu zanikają ślady pamięciowe pozwalające prawidłowo odczytać znaczenie tego, co słyszymy. Zapominamy, jak brzmią dźwięki składające się na codzienność, zaczynamy mieć trudności ze zrozumieniem mowy – zanika słuch fonematyczny, czyli umiejętność interpretacji dźwięków.

Dlatego tak ważne jest, by w odpowiednim momencie zacząć korzystać z aparatu słuchowego. Za jego pomocą można wyrównać większość wad słuchu. Ważne jest, by proteza słuchu używana była każdego dnia, gdyż nie tylko wzmacnia dźwięki, lecz także rehabilituje narząd słuchu, pobudzając go do pracy: stymuluje komórki narządu słuchowego i zapobiega zacieraniu się w pamięci dźwięków, hamując w ten sposób proces zaniku zdolności ich słyszenia i rozumienia.

Spis treści

1. Aparat słuchowy - dostrajanie
2. Kiedy przysługuje refundacja aparatu słuchowego?
3. Aparat słuchowy - proces dopasowania
4. Aparat słuchowy - jak dbać?
5. Rodzaje aparatów słuchowych

Aparat słuchowy - dostrajanie

Aparat słuchowy powinien być dopasowany indywidualnie do rodzaju ubytku słuchu, pod kątem oczekiwań i potrzeb pacjenta. Istotne jest zwłaszcza ustalenie, w jakich sytuacjach niedosłuch stanowi największy problem.

Dobrze dostrojony i skonfigurowany przez protetyka słuchu aparat umożliwia słyszenie jak najbardziej zbliżone do normalnego, dźwięki w aparacie nie sprawiają wrażenia zbyt głośnych ani zbyt ostrych. W każdej sytuacji akustycznej – w domu, w ulicznym szumie, na koncercie czy w kinie – aparat wzmacnia i wydobywa z tła dokładnie te dźwięki, których odbiór powoduje problemy, natomiast eliminuje wszelkie zakłócenia – trzaski, piski, szum.

Jeżeli ubytek słuchu występuje w obu uszach, należy nosić dwa aparaty, bo inaczej ucho, które nie jest wspierane przez aparat słuchowy, może stracić część swoich zdolności. Prowadzi to do poważnych problemów z późniejszym doborem aparatu dla zaniedbanego wcześniej ucha.

Czytaj też: Jak dobrać aparat słuchowy?

Kiedy przysługuje refundacja aparatu słuchowego?

Refundacja aparatu przysługuje przy ubytku słuchu na poziomie powyżej 30 dB w przypadku dzieci i osób do 26. roku życia. Dla osób starszych ubytek musi wynosić minimum 40 dB.

Dofinansowanie NFZ przyznawane jest raz na 5 lat dla dorosłych (limit za jeden aparat to 1000 zł, z czego NFZ refunduje 700 zł). Dla osób do 26. roku życia przysługuje raz na 3 lata (limit – 2000 zł, w pełni refunduje NFZ).

W celu uzyskania dofinansowania należy wziąć od lekarza rodzinnego skierowanie do laryngologa, otolaryngologa, foniatry lub audiologa, który po zbadaniu słuchu wypisze zlecenie na aparat (lub dwa, jeśli pacjent spełnia kryteria na zaopatrzenie obustronne).

Zlecenie z wynikiem badania należy dostarczyć do swojego oddziału NFZ.

Czytaj też: Ile kosztuje aparat słuchowy?

Aparat słuchowy - proces dopasowania

Nie należy się zniechęcać, jeśli słyszenie w protezie nie od razu jest komfortowe. Jego dostrojenie czasem wymaga kilku wizyt, podczas których specjalista na podstawie uwag użytkownika koryguje jego działanie.

Proces dopasowania i przyzwyczajania może zająć więcej czasu zwłaszcza wtedy, gdy ktoś długo zwlekał z założeniem aparatu. Dzieje się tak dlatego, że mózg musi odnowić ślady przesyłu informacji dźwiękowej, przypomnieć sobie, jak koncentrować się na dźwiękach ważnych i oddzielić je od pozostałych.

Niekiedy wskazany jest trening słuchowy, polegający na wykonywaniu ćwiczeń słyszenia w aparatach w różnych sytuacjach akustycznych (czytanie na głos w cichym otoczeniu, wsłuchiwanie się w dźwięki, np. szelest papieru, brzęk kluczy).

Aparat słuchowy - jak dbać?

Aparat słuchowy pracuje w środowisku, które może zakłócać jego działanie – w uchu panuje wilgoć, a woskowina może zatykać kanały wentylacyjny i dźwiękowy, co powoduje zniekształcenie dźwięku lub słyszenie trzasków. Dlatego raz lub dwa razy tygodniu należy umyć aparat przeznaczonym do tego płynem lub wodą z płynem do naczyń.

Osoby noszące aparaty zauszne powinny pamiętać, że przed myciem i suszeniem wkładki dousznej należy ją odłączyć od reszty urządzenia. Po umyciu i osuszeniu oraz w nocy, gdy nie jest używany, aparat trzeba przechowywać w specjalnej kapsule higroskopijnej (otrzymuje się ją wraz z aparatem), która wchłonie wilgoć. Należy chronić aparat przed zbyt wysoką temperaturą.

Rodzaje aparatów słuchowych

Niezależnie od konstrukcji, wszystkie aparaty słuchowe są wyposażone w układ elektroniczny przetwarzający sygnał akustyczny: mikrofon odbierający dźwięki z otoczenia, wzmacniacz i głośnik, który podaje do ucha wzmocnione sygnały akustyczne.

• Aparaty zauszne umieszcza się za małżowiną uszną; są połączone z wkładką uszną za pomocą dyskretnego przewodu. Aparaty tego rodzaju są dostępne w postaci systemów otwartych (przewód jest mocowany w kanale słuchowym za pomocą niewielkiej, prawie niewidocznej słuchawki) i zamkniętych (przewód przenosi dźwięk za pośrednictwem indywidualnie dobranej słuchawki, która zamyka ujście kanału słuchowego), dających wyższe wzmocnienie dźwięku.
• Aparaty douszne (dokanałowe) umieszczane są wewnątrz ucha, tzn. w kanale słuchowym. Można je zastosować tylko w przypadku kanałów słuchowych o odpowiednich rozmiarach i jedynie do określonego poziomu natężenia problemów ze słuchem.
• Aparaty na przewodnictwo kostne stosuje się, gdy niemożliwe jest zastosowanie konwencjonalnego aparatu na przewodnictwo powietrzne. Tego typu urządzenia (np. wmontowane w oprawki okularów) zamieniają falę akustyczną na wibracje przekazywane do kości czaszki. Stosuje się je u osób z wrodzonymi wadami ucha zewnętrznego, np. całkowitym lub częściowym niewykształceniem małżowiny usznej, niedorozwiniętym lub niedrożnym przewodem słuchowym, a także u pacjentów z wadami ucha środkowego, które nie poddają się leczeniu chirurgicznemu. Sprawdzają się również u osób ze schorzeniami nabytymi, którym towarzyszy niedosłuch przewodzeniowy (zaburzone jest przewodzenie dźwięków w uchu środkowym lub zewnętrznym) lub mieszany (występują zarówno problemy z przewodzeniem dźwięków, jak i ich odbiorem w uchu wewnętrznym).

Czytaj też:

• Niedosłuch odbiorczy
• Jak przywrócić SŁUCH? Leczenie niedosłuchu
• Zaburzenia słuchu - przyczyny i rodzaje

miesięcznik "Zdrowie"