Reumatoidalne zapalenie stawów: sposoby na RZS

Reumatoidalne zapalenie stawów (RZS), znany także jako gościec stawowy,  jest najczęstszą chorobą zapalną stawów. Wymaga kompleksowego leczenia, ponieważ schorzenie atakuje cały organizm i ma negatywny wpływ na psychikę. Niestety, na reumatoidalne zapalenie stawów nie ma skutecznego leku. Można jednak ograniczyć postęp choroby: pomagają ruch i odpowiednia dieta oraz ścisłe przestrzeganie zaleceń lekarza. Poznaj sposoby na RZS.

Spis treści

1. Leczenie RZS - nie wprowadzaj zmian w terapii
2. Stawy lubią gimnastykę
3. Choroby reumatyczne dotykają też młodych [WIDEO]
4. Przy RZS zadbaj zróżnicowaną dietę
5. Choroby, które często współtowarzyszą reumatoidalnemu zapaleniu stawów

Reumatoidalne zapalenie stawów (RZS) to choroba nieuleczalna, stopniowo odbierająca sprawność, a z tym trudno się pogodzić. Jeśli jednak zostanie ona wcześnie zdiagnozowana i będzie dobrze leczona, można prowadzić prawie normalne, aktywne życie. Reumatoidalne zapalenie stawów wymaga kompleksowego leczenia, ponieważ choroba atakuje  cały organizm, a nie tylko stawy, odciska swoje piętno także na psychice. Na prawidłową terapię składa się leczenie farmakologiczne, rehabilitacja, fizykoterapia, ale przede wszystkim zmiana stylu życia, w czym mieści się również odpowiednie odżywianie. Warto też korzystać z doświadczeń i pomysłów innych chorych, jak ułatwić sobie życie z RZS.

Leczenie RZS - nie wprowadzaj zmian w terapii

Zaleconego leczenia nie wolno samodzielnie modyfikować ani przerywać – nawet jeśli poczujesz się lepiej. O odstawieniu lub zmianie leków może decydować tylko reumatolog. To samo dotyczy witamin i różnych suplementów diety. Nie korzystaj również z ziół, które mają w cudowny sposób uzdrowić twoje stawy. Takie postępowanie może w krótkim czasie doprowadzić do kolejnego rzutu choroby.

Stawy lubią gimnastykę

Osoby cierpiące na RZS boją się ćwiczeń, bo uważają, że w ten sposób zaszkodzą stawom. Jest wręcz przeciwnie – systematyczne ćwiczenia usprawniają stawy, wzmacniają mięśnie, poprawiają samopoczucie. Dzięki nim łatwiej poradzisz sobie z codziennymi obowiązkami. Nie trzeba rezygnować ze sportu, ale należy wybrać dyscyplinę, która nie naraża stawów na przeciążenia, np. pływanie czy nordic walking. Doskonałym ćwiczeniem dla stawów dłoni jest zmywanie naczyń, ścian lub blatów, zagniatanie ciasta. To pozwala utrzymać siłę uścisku dłoni oraz ruchomość w stawach nadgarstków, łokci i barków.

Choroby reumatyczne dotykają też młodych [WIDEO]

Przy RZS zadbaj zróżnicowaną dietę

Nie jest prawdą, że dieta może zastąpić farmakologiczne leczenie RZS, ale właściwe odżywianie skutecznie wspomaga całą terapię. Głodówki oraz diety oczyszczające, prowadzone przez ludzi zdrowych, są niewskazane w RZS – mogą zaszkodzić, doprowadzić do niedożywienia. W diecie chorego powinny się znaleźć w odpowiednich proporcjach produkty zbożowe, warzywa, owoce, wyroby mleczne, jaja, mięso i ryby lub ich zamienniki – fasola, groch, soja, soczewica, oraz tłuszcze. Wybieraj produkty jak najmniej przetworzone, bez konserwantów i barwników, bo związki te nasilają stan zapalny w stawach. Sprzyja temu także jedzenie bogate w tłuszcze nasycone, czyli mięso, wędliny, sery żółte.

Od dawna toczy się dyskusja na temat diety wegetariańskiej w RZS. Jedni specjaliści twierdzą, że nie ma ona znaczenia, inni zaś, że przy długim jej stosowaniu zmniejszają się bóle i obrzęki stawów. Niezależnie od tego, kto ma rację, dieta wegetariańska lub dieta z ograniczoną ilością mięsa – zwłaszcza wołowego i wieprzowego – korzystnie wpływa na zdrowie. Te gatunki mięsa zawierają bowiem dużo histaminy, związku, który sprzyja stanom zapalnym. Podobnie mogą działać na stawy pomidory i szpinak. Inne produkty, np. truskawki czy czekolada, wprawdzie nie zawierają histaminy, ale nasilają jej wydzielanie. Związki o działaniu podobnym do histaminy znajdują się też w owocach cytrusowych. Nie oznacza to, że chorując na RZS, trzeba całkowicie wyeliminować z diety te produkty, jednak lepiej je ograniczyć, żeby nie prowokować zaostrzenia choroby.

Naukowcy lubią się opierać na twardych dowodach naukowych, dlatego chorym na RZS polecają dietę bogatą w kwasy omega-3, które występują w tłustych rybach (tuńczyk, łosoś, śledź, sardynki, makrela, halibut) i produkowanym z nich tranu. Źródłem tych kwasów są też jajka, olej lniany i rzepakowy, orzechy włoskie. Regularne spożywanie kwasów omega-3 i omega-6 nie tylko zmniejsza ból, obrzęk i stan zapalny stawów oraz ich poranną sztywność, ale korzystnie wpływa również na układ krwionośny, który u chorych na RZS jest szczególnie narażony na liczne schorzenia. Ważne jest i to, że kwasy nienasycone pochodzące z jedzenia oraz te przyjmowane w postaci tabletek nie wchodzą w interakcje z lekami stosowanymi w leczeniu RZS.Istotne jest także ograniczenie spożycia soli – ponieważ zatrzymuje ona wodę w organizmie, nasila obrzęki. Te z kolei ograniczają poruszanie stawami.

Nie obawiaj się picia kawy, jednak ogranicz się do 1–2 filiżanek w ciągu dnia. Jedz 4–5 razy dziennie, ale małe porcje, by zachować właściwą masę ciała. Nadwaga, nawet niewielka, to niepotrzebne obciążenie dla stawów, a także większe ryzyko rozwoju chorób układu krążenia.

Choroby, które często współtowarzyszą reumatoidalnemu zapaleniu stawów

Chory na RZS jest zagrożony wieloma dodatkowymi chorobami, dlatego konieczne są regularne badania kontrolne. Oto choroby, które RZS może prowokować:

Osteoporoza – przyjmuj codziennie 1000 mg wapnia, jedz ser, jogurty, mleko, małe ryby z ośćmi, fasolę, kapustę. Wapń trudniej się wchłania, gdy brakuje witaminy D3, którą znajdziesz w tłustych rybach. Codziennie chodź na spacer, bo witamina D powstaje w skórze pod wpływem światła słonecznego.

Niedokrwistość – może być wywołana przez sam stan zapalny, ale i przez regularne przyjmowanie leków.

Choroby serca– sam RZS, a także leki stosowane w jego terapii sprzyjają miażdżycy. Dlatego regularnie mierz ciśnienie i badaj poziom cholesterolu we krwi, nie zapominaj o ruchu i właściwym odżywianiu.

Parodontoza – zwiększa ryzyko zakażeń bakteryjnych, co jest niebezpieczne u osób z obniżoną odpornością. Choroby dziąseł i zębów sprzyjają chorobom serca.

Niedożywienie – może być następstwem zmian w przewodzie pokarmowym i zaburzeń wchłaniania. Brak apetytu to efekt uboczny przyjmowania leków. Dlatego dbaj o urozmaicone i pełnowartościowe posiłki. Niedobory witaminowo-mineralne – chorym zwykle brakuje witaminy C, D, E i z grupy B. Częste są braki magnezu, wapnia, cynku oraz selenu, co sprzyja niszczeniu stawów. Poproś lekarza, by wskazał ci odpowiednie suplementy, bo sama dieta może nie wyrównać niedoborów. Jeśli przyjmujesz metotreksat lub sulfasalazynę, nie zapominaj o kwasie foliowym. Bierz go w dni, kiedy nie zażywasz tych leków.

Depresja – jej przyczyną często jest życie w bólu oraz strach przed utratą samodzielności.

miesięcznik "Zdrowie"

Anna Jarosz

Konsultacja: Renata Wiśniewska