Zwichnięcie stawu biodrowego u dorosłych

Zwichnięcie stawu biodrowego u dorosłych jest zawsze wynikiem urazu. To bardzo bolesna i kłopotliwa przypadłość, wymagająca udzieleniu poszkodowanemu pierwszej pomocy i szybkiej interwencji lekarskiej.

Stawy biodrowe są największymi i najmocniej zbudowanymi stawami w organizmie człowieka. Są zwarte, wzmocnione solidną torebką stawową i silnymi więzadłami. Główkę stawu biodrowego stanowi kulista głowa kości udowej, która osadzona jest w wykształconej w kości miednicy panewce stawu biodrowego. Funkcją stawu biodrowego jest przenoszenie ciężaru korpusu na nogi podczas chodzenia.

Kto jest narażony na zwichnięcie stawu biodrowego

Staw biodrowy, ze względu na swoją konstrukcję, jest mniej podatny na urazy niż inne, mimo to dochodzi czasem do jego zwichnięcia. Uszkodzić w ten sposób staw może tylko poważny uraz, spowodowany działaniem dużej siły. Zwichnięcia stawu biodrowego są najczęściej wynikiem wypadków komunikacyjnych lub wypadków przy pracy (upadek z drabiny, rusztowania) lub urazów podczas uprawiania sportów. W tym ostatnim przypadku – ze względu na możliwe bardzo dynamiczne upadki i działanie wielkich sił – najbardziej narażeni na tego typu uszkodzenia są narciarze, snowboardziści i osoby uprawiające wspinaczkę.

Zwichnięcie stawu biodrowego boli i uniemożliwia chodzenie

Pod wpływem działającej na kończynę dużej siły głowa kości udowej wysuwa się z panewki i traci z nią kontakt. Przemieszcza się najczęściej (w 90 proc. przypadków) do tyłu. Niemożliwe jest wtedy poruszanie nogą, a wszelkie próby powodują bardzo silny ból. Towarzyszy mu szybko postępujący obrzęk, często pojawia się rozległy krwiak. Podczas urazu może dojść także do uszkodzenia nerwów, co skutkuje osłabieniem lub brakiem czucia w stopie. Uszkodzenie naczyń krwionośnych może być przyczyną niedostatecznego ukrwienia całej kończyny lub krwotoku. W wyniku uderzenia mogą się także odszczypać drobne odłamki kości.

Diagnoza i leczenie zwichnięcia stawu biodrowego

Zwichnięcie stawu biodrowego wymaga pierwszej pomocy, a następnie zapewnienia jak najszybszej interwencji lekarskiej. Osoby poszkodowanej nie należy poruszać, a w każdym razie – jak najmniej. Trzeba unieruchomić i usztywnić zwichnięty staw biodrowy, by nie przysparzać poszkodowanemu dodatkowych niepotrzebnych cierpień i nie spowodować dalszego przemieszczania się główki kości udowej. Chorego należy transportować w pozycji leżącej (najlepiej wezwać karetkę). Zaniechanie szybkiej interwencji może spowodować poważne uszkodzenia naczyń krwionośnych, a nawet martwicę głowy kości udowej.
Lekarska diagnoza poprzedzona jest prześwietleniem rentgenowskim, rzadziej badaniem ultrasonograficznym. Są one konieczne by ustalić, czy oprócz przemieszczenia kości nie powstały inne uszkodzenia (odpryski kości, pęknięcia itp.) oraz czy nie została zerwana torebka stawowa ani ścięgna. 
Leczenie polega na jak najszybszym nastawieniu stawu, czyli wprowadzeniu główki kości na jej miejsce – do panewki. Na ogół udaje się nastawić staw bez operacji chirurgicznej, choć w skomplikowanych urazach może okazać się konieczna. Zabieg (tradycyjny lub operacyjny) wykonuje się z zasady w znieczuleniu ogólnym. Po nastawieniu stawu chory musi leżeć z nogą na wyciągu przez dwa do trzech tygodni. Kolejne dwa-trzy miesiące zajmuje rehabilitacja, prowadząca do przywrócenia biodru poprzedniej sprawności. Zwichnięcie stawu biodrowego, a zwłaszcza powtarzające się tego typu lub niedoleczone urazy, mogą być w przyszłości przyczyną choroby zwyrodnieniowej stawów biodrowych (koksartroza).