Złamany nos - objawy, leczenie i pierwsza pomoc

Złamany nos to poważniejszy uraz niż się wydaje. Obrażenia mogą objąć nie tylko nos, lecz także sąsiadujące z nim struktury - oczodół, gałkę oczną, zatoki, jamę ustną i ucho. Uszkodzeniu może ulec nawet mózg. Jakie są objawy złamania nosa (z przemieszczeniem i bez przemieszczenia)? Jak przebiega leczenie? Jakie mogą być powikłania po tego typu urazie?

Spis treści

1. Złamany nos - jak do tego dochodzi?
2. Złamany nos - objawy
3. Złamany nos - pierwsza pomoc
4. Złamany nos - diagnoza
5. Złamany nos - leczenie
6. Złamany nos - powikłania

Złamany nos to często spotykany uraz na ostrych dyżurach. Nos jest delikatną strukturą, która bardzo łatwo ulega uszkodzeniu. Na urazy mechaniczne narażone są wszystkie jego elementy, tj. tkanki miękkie (skóra nosa zewnętrznego), chrzęstne (część chrzęstna przegrody nosowej) i kostne (kości budujące nos i kostną przegrody nosowej).

Złamany nos - jak do tego dochodzi?

Złamanie nosa zwykle jest wynikiem urazu, do którego może dojść w wypadku komunikacyjnym czy podczas upadku. Złamanie nosa to również częsty skutek bójek. Jednak do tego typu urazu najczęściej dochodzi podczas uprawiania sportów kontaktowych, zwłaszcza boksu.

Złamany nos - objawy

Przy złamaniu zamkniętym nosa rana jest praktycznie niewidoczna, wyczuwalne jest jedynie przemieszczenie kości nosa. Złamanie otwarte nosa charakteryzuje zauważalne jego zniekształcenie nosa, przemieszczenie do boku lub powstanie zagłębienia ("siodełka") w górnej jego części. W tym przypadku kość lub fragmenty chrzęstne przebijają skórę i są widoczne. Objawami towarzyszącymi są:

• silne dolegliwości bólowe nosa i okolic, a nawet głowy;
• krwawienie z nosa, które jest wynikiem uszkodzenia naczyń krwionośnych (śluzówka wyścielająca jamę nosową jest bardzo silnie ukrwiona);
• krwiak w okolicach nosa i pod oczami. Nie można lekceważyć takiego objawu, ponieważ może on wskazywać na złamanie podstawy czaszki;
• obrzęk, który powoduje zaburzenia w oddychaniu i zaburzenia węchu;
• łzawienie oczu;

Złamany nos - pierwsza pomoc

W przypadku lekkich urazów, bez krwotoku, wystarczy przyłożyć do nosa lód zawinięty w ręcznik i udać się do lekarza. Jeśli pojawi się krwotok z nosa, należy go jak najszybciej zatamować. Bardzo obfity krwotok z nosa może doprowadzić do wstrząsu krwotocznego, co jest stanem zagrożenia życia. W pierwszej kolejności należy posadzić poszkodowanego na krześle z głową pochyloną do przodu (nigdy do tyłu, gdyż może zakrztusić się spływającą do gardła krwią). Następnie należy zastosować ucisk na nos (przez ok. 10 minut) i polecić poszkodowanemu spokojne oddychanie przez usta. Pomocny jest także zimny okład na nasadę nosa, który obkurczy naczynia krwionośne na skórze, a tym samym zmniejszy napływ krwi do nosa. W tym przypadku należy jak najszybciej udać się na pogotowie.

Złamany nos - diagnoza

Rozpoznanie stawia się na podstawie zdjęcia rentgenowskiego nosa, które pozwala zobrazować złamanie i przemieszczenie się kości i chrzęści nosa. W zależności od tego, jakie były okoliczności wypadku, lekarz może podjąć decyzję o wykonaniu RTG kręgosłupa. Przy podejrzeniu uszkodzenia podstawy czaszki, wykonuje się także tomografię komputerową głowy.

Złamany nos - leczenie

Jeśli doszło do złamania nosa bez przemieszczenia, zniekształcenia i upośledzenia jego drożności, zwykle wystarczy ręczne nastawienie kości i założenie tamponady w celu unieruchomienia nastawionych struktur.

Złamanie nosa z przemieszczeniem wymaga nastawienia podczas zabiegu. Jednak najlepiej odłożyć go do czasu ustąpienia obrzęku, który zaciera obraz złamania i uniemożliwia prawidłowe nastawienie nosa. Zwykle odbywa się on w ciągu 7-14 dni od urazu u dorosłych i do 7 dni u dzieci. Po tym czasie powstają zrosty kostne, które uniemożliwiają prawidłowe przeprowadzenie zabiegu. Wówczas można wykonać tylko septoplastykę lub operacje plastyczne nosa.

Nastawianie nosa można wykonać metodą zamkniętą. Wówczas lekarz znieczula nos od środka i za pomocą narzędzi ustawia kości na miejscu. Jeśli w wyniku urazu doszło do zaklinowania się odłamków kości, złamania/skrzywienia przegrody nosa, wskazane jest otwarte nastawienie nosa. Również złamanie nosa z przemieszczeniem wymaga chirurgicznej korekcji wykonanej w nieczuleniu ogólnym. Po nastawieniu kości nosa konieczne jest ustabilizowanie złamanych fragmentów poprzez założenie tamponady przedniej (usuwa się ją 3-5 dni po zabiegu) i zewnętrznego unieruchomienia.

Lekarz często przepisuje kurację antybiotykową, aby zapobiec infekcji, a także leki ograniczające obrzęk i leki przeciwbólowe. Ponadto po zabiegu należy unikać kontaktu z chorymi na infekcję górnych dróg oddechowych.

Złamany nos - powikłania

Jeśli dojdzie do nieprawidłowego zrośnięcia się kości, mogą pojawić się powikłania, takie jak skrzywienie przegrody nosowej, a co za tym idzie - problemy z oddychaniem czy zaburzenia węchu. Powikłaniem po złamaniu nosa może być także zakażony krwiak i ropień. W wyniku obrażeń kości twarzy możliwe jest także uszkodzenie położonych w pobliżu zatok. Późne powikłania to zniekształcenia i deformacje piramidy nosa lub przegrody nosa.

Monika Majewska