Zespół bolesnego barku: objawy i leczenie chorób barku

Pod nazwą zespół bolesnego barku kryje się nie jedna, ale wiele chorób dotyczących barku. Przyczyną bólu i ograniczenia zakresu ruchów ręką może być przeciężenie mięśni, szkodzenie ścięgna lub zapalenie kaletki podbarkowej. Od ustalenia przyczyn bólu zależy metoda leczenia.

Zespół bolesnego barku może mieć różne przyczyny. Bark - jak ważny jest w codziennym życiu uświadamiamy sobie, gdy nie możemy wykonywać zwykłych czynności. Jeśli bowiem któryś z elementów jego konstrukcji zaczyna gorzej funkcjonować, pojawiają się dolegliwości ograniczające ruchy ręką. 

Spis treści

1. Zespół bolesnego barku - objawy
2. Zespół bolesnego barku  - przyczyny
3. Przeciążenie mięśni barku
4. Uszkodzone ścięgna barku
5. Zapalenie kaletki podbarkowej
6. "Zamrożenie" barku

Zespół bolesnego barku - objawy

Główny symptom zespołu bolesnego barku to ból. Bywa, że początkowo jest niewielki, pojawia się tylko przy unoszeniu ręki powyżej linii ramion. Z czasem nasila się i dokucza także przy innych ruchach kończyną.

Należy pamiętać o tym, że ból nie zawsze musi być kojarzony z aktywnością ruchową. Często pojawia się w nocy, kiedy próbujemy zasnąć na chorym boku. Zdarza się też, że zjawia się nagle, np. po wykonaniu gwałtownego ruchu, i jest tak ostry i silny, że rękę cały czas trzymamy w jednej pozycji, by uniknąć cierpienia.

Bólowi może towarzyszyć obrzęk okolicy barku. Jeśli zlekceważymy te dwa objawy, dołącza trzeci – znaczne ograniczenie zakresu ruchów w stawie ramiennym. Niezależnie od tego, czy ból pojawił się nagle, czy też stopniowo narastał, powinniśmy zgłosić się do ortopedy. Kluczową sprawą jest bowiem ustalenie jego przyczyny.

Zespół bolesnego barku  - przyczyny

Źródłem dolegliwości są najczęściej:

• przeciążenie mięśni,
• zaburzenia postawy,
• urazy ścięgien,
• zapalenie kaletki podbarkowej,
• choroby reumatyczne (RZS, choroba zwyrodnieniowa stawów)
• choroby neurologiczne (zapalenie splotu szyjnego i ramiennego).

W ustaleniu przyczyny pomagają lekarzowi badania obrazowe:

• rentgen (RTG),
• ultrasonografia (USG),
• rezonans magnetyczny (MRI).

Przeciążenie mięśni barku

• Przyczyny:

Dochodzi do niego podczas czynności wymagających uniesienia ręki powyżej linii ramion, których nie wykonujemy na co dzień (np. mycie okien) lub przenoszenia ciężkich przedmiotów.

Przyczyną problemu mogą być także powtarzające się, jednostajne ruchy, spanie w niewygodnej pozycji, gwałtowne szarpnięcie ręką, zbyt intensywne ćwiczenia. Rezultatem przeciążenia mięśni podczas wysiłku może być ich przykurcz – przez cały czas są napięte, a to sprawia ból.

• Leczenie:

Polega na zaprzestaniu czynności powodujących nasilenie dolegliwości, przyjmowaniu leków przeciwbólowych i rozluźniających mięśnie oraz stosowaniu terapii manualnej. Lepiej z nią nie zwlekać, bo im dłużej utrzymuje się przykurcz, tym trudniej go zlikwidować, a rehabilitacja trwa dłużej.

Uszkodzone ścięgna barku

• Przyczyny:

Źródłem bólu barku może być uszkodzenie ścięgien stożka rotatorów, który składa się z 4 małych mięśni (podgrzebieniowy, nadgrzebieniowy, podłopatkowy, obły mniejszy). Ścięgna te otaczają głowę kości ramiennej i są zrośnięte z torebką stawową.

Najczęściej dochodzi do uszkodzenia ścięgna mięśnia nadgrzebieniowego, np. podczas rzucania piłki ręką uniesioną powyżej linii ramion. Ale przyczyną bólu może być też uraz innego ścięgna w okolicy barku – ścięgna mięśnia dwugłowego. Łatwo je naciągnąć nawet w trakcie tak banalnej czynności jak sięganie w samochodzie po torebkę leżącą na tylnym siedzeniu.

Naciągnięcia, naderwania ścięgien kumulują się i mogą być przyczyną przewlekłego bólu barku, a nawet zerwania ścięgna.

• Leczenie:

Kiedy zerwanie jest całkowite, zwykle konieczna jest operacja. Zabiegi przeprowadza się najczęściej metodą artroskopową. Ich celem jest rekonstrukcja uszkodzonych ścięgien. W przypadku ścięgna mięśnia dwugłowego niejednokrotnie przecina się go, skraca i mocuje do kości w innym miejscu.

Częściowe uszkodzenia możemy coraz lepiej leczyć przez ostrzykiwanie ścięgien osoczem bogatopytkowym (PRP) pod kontrolą USG, nie zapominając o bardzo dużej roli poprawnie prowadzonej rehabilitacji ruchowej.

Zapalenie kaletki podbarkowej

• Przyczyny:

Zdrowa kaletka podbarkowa wyglądem przypomina sklejoną torebkę foliową, chora – torebkę pogrubiałą, wypełnioną płynem. Do takiej zmiany dochodzi, gdy stożek rotatorów jest osłabiony lub uszkodzony. Wówczas przy unoszeniu ramienia powyżej linii barku dochodzi do konfliktu kaletki z wyrostkiem barkowym, bolesnej ciasnoty podbarkowej (struktury trą o siebie).

• Leczenie:

Polega na podawaniu doustnych leków przeciwbólowych i przeciwzapalnych, wstrzykiwaniu sterydów wprost do kaletki, jeden lub maksimum dwa razy, najlepiej pod kontrolą USG. Ważnym elementem kuracji jest rehabilitacja, która przywraca prawidłową ruchomość stawu.

W niektórych przypadkach konieczne jest operacyjne usunięcie kaletki. Jeśli doszło do zerwania ścięgien mięśni rotatorów, konieczna jest operacja polegająca na ich rekonstrukcji za pomocą kotwic.

"Zamrożenie" barku

• Przyczyny:

Tak mówi się o pogrubieniu i usztywnieniu torebki stawowej, którego rezultatem jest znaczne ograniczenie zakresu ruchów w stawie ramiennym. Do „zamrożenia” barku może przyczynić się unikanie ruchów ręką z powodu bólu.

• Leczenie:

W przypadku tej dolegliwości konieczna jest długa rehabilitacja prowadzona przez doświadczonego terapeutę. Choroba może trwać nawet do 1,5 roku, dlatego bardzo ważne jest wytłumaczenie pacjentowi jaki jest jej przebieg, jakie objawy mogą być niepokojące.

Jeśli nie wdroży się jej w odpowiednim momencie, w torebce stawowej i przestrzeni podbarkowej tworzą się zrosty, które usztywniają staw. Kiedy dojdzie do tej sytuacji trzeba je usunąć operacyjnie.

Czytaj też:

• Zapalenie kaletki podbarkowej: przyczyny, objawy, leczenie
• Jak powstaje uraz stawu barkowego? Leczenie urazu barku
• Ćwicz barki - unikniesz bolesnego zapalenia stawu barkowego
• Plecy: ćwiczenia na piłce rozluźniające mięśnie pleców [ZDJĘCIA]

Nasz Ekspert:

dr n. med. Michał Konik - ortopeda, Rehasport Clinic, Szpital Medicover

Rehabilitacja potrzebna jest zarówno w przypadku nieoperacyjnych, jak i operacyjnych metod leczenia schorzeń barku. Wymaga dużej cierpliwości ze strony chorego, ponieważ dopiero po serii zabiegów następuje poprawa, ale jest skuteczna. Pomaga przede wszystkim fizjoterapia: kinezyterapia (leczenie ruchem) i terapia manualna (polega na mobilizacjach, manipulacjach na stawach i tkankach miękkich). Fizykoterapia (z wyjątkiem krioterapii) przynosi małe korzyści.

miesięcznik "Zdrowie"