Zerwanie więzadeł krzyżowych - przyczyny, objawy i leczenie

2015-02-27 7:50

Zerwanie więzadeł krzyżowych stawu kolanowego - przedniego i/lub tylnego - to kontuzja największych i najważniejszych więzadeł, które znajdują się w kolanie. To właśnie głównie dzięki nim kolano może znosić ogromne obciążenia, dlatego ich uszkodzenie prowadzi do poważnej dysfunkcji kolana. Jakie są przyczyny i objawy zerwania więzadeł krzyżowych? Na czym polega leczenie?

wiezadla — Autor: Photos.com Kolano jest stawem znoszącym ogromne obciążenia i umożliwiającym wykonywanie wiele różnorodnych ruchów. Dzięki niemu robimy rozmaite asany jogi, chodzimy, wspinamy się, tańczymy i siadamy „po turecku” lub w pozycji zen. Jego konstrukcja jest zadziwiająca i doskonała.

Spis treści

Zerwanie więzadeł krzyżowych - przyczyny
Zerwanie więzadeł krzyżowych - objawy
Zerwanie więzadeł krzyżowych - diagnoza
Zerwanie więzadeł krzyżowych - leczenie
Operacja rekonstrukcji więzadła krzyżowego przedniego - przebieg operacji
Podszycie więzadeł - metoda Internal Bracing alternatywa dla tradycyjnego zabiegu
Rekonstrukcja więzadła - powrót do formy
Rekonstrukcja więzadła - powikłania

Zerwanie więzadeł krzyżowych stawu kolanowego - przedniego i/lub tylnego - to kontuzja dwóch największych i najważniejszych więzadeł, które znajdują się w kolanie. W kolanie znajduje się aż jedenaście więzadeł, które stabilizują staw kolanowy i umożliwiają jego należyte działanie, ale te dwa odgrywają kluczową rolę w tym procesie.

Najczęściej dochodzi do zerwania więzadła krzyżowego przedniego. Więzadło to składa się z dwóch pęczków włókien. Gdy noga jest prosta ułożone są równolegle do siebie. Kiedy ją zginamy – pęczki krzyżują się, tworząc rodzaj rygla, który uniemożliwia przesuwanie się kości udowej względem piszczelowej. Dzięki temu noga jest stabilna. Więzadło krzyżowe przednie to nie tylko świetny stabilizator. Jest również narządem tzw. czucia głębokiego. Dzięki niemu wiemy, w jakiej pozycji jest noga i panujemy nad nią.

Przeczytaj także:

Skręcona kostka: objawy i leczenie skręcenia stawu skokowego

Woda w kolanie - jak rozpoznać objawy wysięku w stawie kolanowym?

Zerwanie ścięgna: przyczyny i objawy. Jak wyleczyć zerwane ścięgno?

Zerwanie więzadeł krzyżowych - przyczyny

System stabilizujący kolano czasem ulega uszkodzeniom, zwłaszcza wtedy, gdy osłabieniu ulegają mięśnie, szczególnie uda, które także pracują na rzecz stabilizacji stawu kolanowego. Jednak większość drobnych więzadeł, nawet gdy zdarzy nam się je naderwać, regenerują się same po unieruchomieniu kolana. Inaczej jest w przypadku zerwania więzadeł krzyżowych. Największe szkody powstają, gdy dojdzie do zerwania więzadła krzyżowego przedniego. Zdarza się to najczęściej przy uprawianiu narciarstwa zjazdowego i wodnego podczas gier zespołowych - zwłaszcza piłki nożnej.

Zerwanie więzadeł krzyżowych - objawy

"ucieknięcie kolana" połączone z ostrym bólem i charakterystycznym dźwiękiem (trzaskiem lub chrupnięciem)
ból kolana, który sprawia, że nie można chodzić
opuchlizna, która później stopniowo ustępuje, jednak pozostaje uczucie niestabilności kolana, jego uciekanie i ból.

Jeśli tego urazu nie leczymy, niestabilność powoduje dalsze urazy w stawie.

Zerwanie więzadeł krzyżowych - diagnoza

W diagnostyce zerwania więzadeł krzyżowych można zastosować test "szuflady przedniej" i test "Pivot Shift", jednak za bardziej wiarygodny uznaje się test "Lachmana". Podczas badania pacjent leży na plecach, a kolano ma ugięte pod kątem 20-30 stopni. Jedna ręka badającego stabilizuje udo, druga ręka za podudziem, a następnie wykonuje ruchy kolana w przód i tył. Nienaruszone więzadło krzyżowe przednie powinno uniemożliwić nadmierne wysuwanie podudzia względem uda, co można zaobserwować w przypadku urazu więzadła krzyżowego przedniego.

Poza tym lekarz powinien wycisnąć płyn z zachyłków górnych i bocznych stawu kolanowego (tzw. balotowanie rzepki).

Gdy są wątpliwości, można zlecić badanie obrazowe kolana (zwykle rezonans magnetyczny).

Zerwanie więzadeł krzyżowych - leczenie

Uszkodzenie więzadła krzyżowego przedniego jest poważną kontuzją i leczenie zazwyczaj polega na jego operacyjnej rekonstrukcji. Dziś ortopedzi dopracowali się bardzo dobrej techniki odtwarzania więzadła, która daje fizjologiczny efekt. Jest to tzw. rekonstrukcja dwupęczkowa.

Uszkodzone więzadło krzyżowe przednie wymaga leczenia operacyjnego

Zabieg poprzedza dokładna diagnoza z wykorzystaniem rezonansu magnetycznego i USG. Chirurg traumatolog musi określić miejsce i stopień uszkodzenia oraz obecność lub nie dodatkowych urazów. Czasem niezbędne jest wykonanie diagnostycznej artroskopii, czyli wprowadzenie do stawu kolanowego urządzenia z układem optycznym, dzięki któremu lekarz może zobaczyć wnętrze stawu. Podczas takiej artroskopii usuwa się elementy zerwanego więzadła. Najczęściej jednak wykonuje się to podczas jednego artroskopowego zabiegu rekonstrukcji więzadeł.

Operacja rekonstrukcji więzadła krzyżowego przedniego - przebieg operacji

Operację rekonstrukcji więzadła krzyżowego przedniego przeprowadza się w znieczuleniu zewnątrzoponowym (do kręgosłupa wprowadza się cewnik, przez który podaje się leki znieczulające dolną połowę ciała), podpajęczynówkowym (za pomocą specjalnej igły wprowadza się lek znieczulający głębiej niż w znieczuleniu zewnątrzoponowym, znosi on czucie w dolnej połowie ciała) lub ogólnym. O rodzaju zastosowanego znieczulenia decyduje operator wraz z anestezjologiem i pacjentem w każdym przypadku indywidualnie. Zabieg trwa około 90 minut, pobyt w klinice 2-4 dni. Do rekonstrukcji wykorzystuje się autoprzeszczep tkanek pacjenta lub materiał pobrany z banku tkanek lub od dawców.

Zabieg rekonstrukcji więzadła krzyżowego przedniego polega na pobraniu ścięgna z innego miejsca nogi, a następnie po odpowiednim przygotowaniu, wszczepieniu go w staw kolanowy, tak aby zastąpiło ono uszkodzone więzadło krzyżowe przednie (przeszczep biologiczny, allogeniczny).Rzadziej materiały biologiczne pobrane ze zwłok dawcy tkanek. Zazwyczaj pobierane są ścięgna mięśni kulszowo goleniowych, znajdujące się na wewnętrznej części uda lub więzadło właściwe rzepki znajdujące się z przodu kolana. – Każdy taki zabieg wiąże się z ryzykiem niewygojenia się przeszczepu, jego wydłużenia lub ponownego zerwania - mówi dr Rafał Mikusek ze szpitala Enel-Med. - Oznacza to, że w przypadku niektórych pacjentów, u których przeprowadzono zabieg może dojść do nawrotów dolegliwości, wymagających ponownej interwencji operacyjnej. Ponadto u niektórych pacjentów występują bóle w miejscu pobrania ścięgna używanego do przeszczepu – wskazuje dr Rafał Mikusek.

Podszycie więzadeł - metoda Internal Bracing alternatywa dla tradycyjnego zabiegu

Od niedawna w Polsce przeprowadzane są pierwsze zabiegi nowatorskiej naprawy ACL z wykorzystaniem innowacyjnej metody Internal Bracing, która umożliwia częściowe lub całkowite zachowanie więzadła pacjenta. Zabieg metodą Internal Bracing można porównać do zwykłej artroskopii, a jego korzyści to m.in. brak dolegliwości związanych z pobieraniem przeszczepu, mniejsza ingerencja w staw kolanowy, a także zachowanie własnego więzadła i występujących w nim receptorów czucia głębokiego oraz zachowanie naturalnej stabilizacji stawu kolanowego.

Zdaniem eksperta

dr Mikusek ze szpitala Enel-Med

Dzięki wykorzystaniu metody Internal Bracing w rekonstrukcji ACL, pacjent zachowuje całościowo lub częściowo swoje własne wiązadło. Zabieg operacyjny polega na podszyciu uszkodzonego więzadła do miejsca jego przyczepu na kości udowej oraz wzmocnieniu go syntetyczną taśmą, która zastępuje więzadło do momentu jego wygojenia - Można to porównać do wewnętrznego „gipsu” podpierającego więzadło. W części przypadków urwany jest jeden z dwóch pęczków tworzących więzadło krzyżowe przednie. W tych przypadkach rekonstruuje się uszkodzony fragment więzadła. W niektórych kolanach konieczne jest podszycie jednego z pęczków i rekonstrukcja drugiego. Tworzy się w ten sposób naturalny egzoszkielet pozostawiając jak największą część naturalnego więzadła. Należy podkreślić, że niestety nie każdy pacjent będzie mógł poddać się temu zabiegowi. Niezbędnym warunkiem jest przeprowadzenie zabiegu nie później niż 4 do 6 tygodni po urazie. Czasem, gdy fragment więzadła jest dobrze zachowany, ten okres może być dłuższy. Dodatkowo, uszkodzenie powinno być zlokalizowane w miejscu, gdzie więzadło krzyżowe przednie przyczepia się do kości udowej. Nie mam jednak wątpliwość, że metodę Internal Bracing można śmiało nazwać „rekonstrukcją szytą na miarę”, której efekty są więcej niż zadowalające.

Źródło: youtube.com/Enel-Sport

Rekonstrukcja więzadła - powrót do formy

Po zabiegu unieruchamia się kolano w łusce pooperacyjnej. W pierwszej dobie po zabiegu można się poruszać o kulach, bez obciążania operowanej nogi. Po wyjęciu drenów, zwykle w drugiej dobie po operacji można zacząć ją lekko obciążać. Po trzech-czterech dniach można opuścić klinikę. Po tygodniu trzeba się zgłosić na zdjęcie szwów i badanie kontrolne. Pełne przyjęcie się przeszczepu i należyte wzmocnienie więzadła następuje po 8-10 miesiącach, ale znacznie wcześniej można chodzić, choć oczywiście od samego początku po operacji potrzebna jest rehabilitacja. Przez pierwsze trzy miesiące trzeba nosić stabilizator. Później należy go zakładać, gdy czeka nas większy wysiłek lub chodzimy w trudnym terenie.

Rekonstrukcja metodą Internal Bracing wiąże się z mniejszym ryzykiem powikłań i zdecydowanie szybszym powrotem do normalnej aktywności w porównaniu do tradycyjnej rekonstrukcji więzadła krzyżowego przedniego. To, co istotne, rehabilitację można rozpocząć bardzo szybko po zabiegu i przebiega ona zdecydowanie sprawniej w porównaniu do innych metod leczenia. Sposób przeprowadzenia zabiegu powoduje, że pacjenci, którzy trafiają na rehabilitację nie mają problemów z nadmiernym obrzękiem, czy też z ilością płynu w stawie. Zazwyczaj nie ma też większych ograniczeń ruchowych. Dzięki temu dużo szybciej możemy zacząć terapię o charakterze siłowym, koordynacyjnym i stabilizacyjnym, a w konsekwencji pacjenci zdecydowanie szybciej wracają do całkowitej sprawności – mówi mgr Adam Bronikowski, fizjoterapeuta w Klinice Ortopedii i Rehabilitacji Enel-Sport.

Rekonstrukcja więzadła - powikłania

Jak każdy zabieg, operacja rekonstrukcji więzadeł krzyżowych przednich, może mieć powikłania. Najtrudniejszym jest odrzucenie przeszczepu, ale zdarza się rzadko. Czasem dochodzi do wysięku w stawie i trzeba ściągnąć gromadzący się tam płyn. Jak wspomniano, rekonstrukcja metodą Internal Bracing wiąże się z mniejszym ryzykiem powikłań

Monika Majewska