Wykonując taką pracę, zwiększasz ryzyko groźnej choroby stawów. 17 substancji na "czarnej liście"

Długotrwały stres, infekcje, niezdrowa dieta i palenie papierosów – to czynniki, które negatywnie wpływają na zdrowie i mogą zwiększyć ryzyko pojawiania się różnych chorób, w tym reumatoidalne zapalenie stawów (RZS). Ta choroba często atakuje stawy dłoni, nadgarstków i kolan. Do jej rozwoju może też przyczynić się długotrwała ekspozycja na chemikalia w miejscu pracy. Szwedzcy naukowcy stworzyli czarną listę substancji.

Istotą reumatoidalnego zapalenia stawów jest proces zapalny, który rozpoczyna się w stawie. Przyczyna jej występowania jest wciąż zagadką dla klinicystów. Wyróżnia się kilka czynników sprzyjających wystąpieniu tej choroby, m.in. częste infekcje, predyspozycje genetyczne, złą dietę, stres czy uzależnienie od tytoniu.

Ekspozycja na chemikalia w miejscu pracy a RZS

To zagadnienie zgłębiła grupa szwedzkich naukowców. W periodyku "Annals of the Rheumatic Diseases" wskazała, iż jest grupa osób narażone bardziej na rozwój RZS. Są to osoby, które mają do czynienia w miejscu pracy ze szkodliwymi substancjami. Dokładnie chodzi o długotrwałą ekspozycję na różne typy gazów, pyłów oraz spalin.

Zanim uczeni wysunęli ten wniosek, przeprowadzili badania z udziałem ponad 10 tys. uczestników. U 4 tys. osób zdiagnozowano reumatoidalne zapalenie stawów. Grupę kontrolną stanowiło około 6 tys. zdrowych ochotników. W wyniku analizy danych zauważono, że 73 proc. badanych zmagających się z tą przypadłością miało w zakładzie pracy kontakt z co najmniej jedną potencjalnie szkodliwą substancją. Okazało się, że długotrwałe narażenie na chemikalia zwiększało o 25 proc. ryzyko zachorowania u kobiet i o 40 proc. u mężczyzn. Do tego też znaczne nasilenie innych czynników chorobotwórczych takich jak palenie tytoniu.

Lista szkodliwych substancji. Wśród nich krzemionka

Według naukowców ma to związek z przeciwciałami przeciwko cyklicznym cytrulinowanym peptydom (w skrócie ACPA). Ich stwierdzenie w surowicy krwi pogarsza rokowanie. Dzięki zdobytym informacjom uczeni stworzyli listę z 32 związkami chemicznymi. Aż 17 z nich zwiększyło ryzyko wystąpienia RZS poprzez styczność z ACPA.

Do silnie działających chemikaliów zaliczono m.in. krzemionkę, azbest, spaliny silników benzynowych, spaliny silników diesla, fungicydy czy tlenek węgla. Badacze podkreślili, że osoby mające styczność na co dzień z kilkoma substancjami, były o wiele bardziej narażone na rozwój reumatoidalnego zapalenia stawów.

Prześledzili również jakie zagrożenie powoduje potrójna ekspozycja na czynniki wywołujące tę przypadłość, czyli chemikalia w zakładzie pracy, uzależnienie od tytoniu i wysokie ryzyko genetyczne. Jak pokazują wyniki, był ona powiązana ze wzrostem zagrożenia RZS z przeciwciałami ACPA aż o od 16 do 68 razy. Przy działaniu substancji w poniższym układzie tak zwiększało się ryzyko rozwoju tej przypadłości:

• spalin silnika diesla –28 razy,
• krzemionki – 32 razy,
• spalin silników benzynowych – 45 razy,
• insektycydów – 68 razy.

Do tego szwedzcy badacze wskazali na zależność, która polega na tym, że różne czynniki chemiczne oddziaływały inaczej z genami predysponującymi do RZS, a inaczej z uzależnieniem od tytoniu.

Analiza, która ukazała się na łamach "Annals of the Rheumatic Diseases", miała charakter obserwacyjny. Jej wyniki wskazują, jak ważna jest ochrona dróg oddechowych w zakładzie pracy, szczególnie dla tych pracowników, którzy są obciążeni ryzykiem RZS.

Anna Tłustochowicz