Skręcona kostka: objawy i leczenie skręcenia stawu skokowego

Skręcenie kostki, czyli stawu skokowego, to częsty uraz. Może zmusić do rezygnacji z uprawiania sportu lub noszenia butów na wysokich obcasach. Skręcenie kostki może też wymagać leczenia operacyjnego. Dowiedz się, jakie są objawy skręcenia kostki, jak sobie pomóc i jak przebiega leczenie tego urazu.

Spis treści

1. Od bandażowania kostki do gipsu
2. Skręcona kostka a przewlekła niestabilność stawu skokowego
3. Skręcona kostka: operacja

Każdego roku skręcenie kostki przydarza się 360 tys. Polaków. Jest to zdecydowanie najczęstsza kontuzja, z powodu której zgłaszamy się do ortopedy. Skręcenie stawu skokowego polega na przekroczeniu fizjologicznego zakresu ruchu w stawie skokowym, które doprowadza do uszkodzenia torebki stawowej oraz więzadeł. Aż w 95 proc. przypadków jest to wywinięcie się stopy na zewnętrzną krawędź, w 5 proc. na wewnętrzną.

Od bandażowania kostki do gipsu

Nie zawsze skręcenie stawu skokowego wymaga pomocy ortopedy. Zależy to od stopnia urazu (patrz: ramka).

• I stopień

Przy I stopniu możemy sami sobie poradzić. Leczenie sprowadza się do przykładania zimnych kompresów, odpoczynku, ograniczenia do minimum chodzenia, usztywnienia kostki opaską elastyczną lub bandażem.

• II stopień

Przy stopniu II lepiej wybrać się do ortopedy. Leczenie polega na stosowaniu preparatów w żelu o działaniu przeciwbólowym i przeciwzapalnym (np. Elmetacin (spray), Fastum, Voltaren, Ketonal, Dip Rilif), przeciwobrzękowym (Aescin, Reparil Gel N, Altacet) oraz noszeniu stabilizatora z usztywnieniami bocznymi. Unieruchamia on staw skokowy (uniemożliwia wyginanie się stopy na boki).

Jeśli ból w znacznym stopniu ogranicza możliwość poruszania się, lekarz w ramach profilaktyki przeciwzakrzepowej zaleca też zastrzyki z heparyną, tak jak przy opatrunku gipsowym. Niezwykle ważna jest również właściwa, wcześnie wdrożona specjalistyczna rehabilitacja stawu skokowego.

• III stopień

Przy stopniu III albo stosuje się przez 2-3 tygodnie opatrunek gipsowy, a przez kolejne 3 tygodnie stabilizator (nosi się go przez całą dobę), albo też ortopeda zaleca od razu założenie stabilizatora. Badania wykazują, że obydwie metody leczenia są skuteczne. Tym niemniej bezpośrednio po skręceniu lepiej założyć gips, ponieważ takie unieruchomienie stawu szybciej uśmierza ból i zapobiega pogłębieniu się urazu.

Skręcona kostka a przewlekła niestabilność stawu skokowego

Skutkiem pęknięcia torebki stawowej, naderwania lub zerwania więzadeł, nawet przy prawidłowym leczeniu, bywa przewlekła niestabilność stawu skokowego. Zdarza się bowiem, że torebka stawowa i więzadła po zrośnięciu są za luźne. Nie trzymają więc stawu tak, jak powinny. Wówczas ryzyko ponownego skręcenia kostki wzrasta w niektórych sytuacjach, np. podczas chodzenia na wysokich obcasach, po nierównym terenie albo po miękkim podłożu (plaża). Kolejne urazy są zwykle mniej bolesne, ale doprowadzają do zużycia stawu i zmian zwyrodnieniowych.

Skręcenie kostki może mieć także inne konsekwencje. Zdarza się, że dochodzi do odłamania się fragmentów chrząstki lub kości skokowej, co może dawać w przyszłości przewlekłe dolegliwości bólowe i obrzęki związane z klinowaniem się takich odłamków pomiędzy powierzchniami stawowymi. Źródłem dolegliwości bywa również przerost błony maziowej (wewnętrzna wyściółka torebki stawowej).

W przypadku przewlekłej niestabilności stawu skokowego poprawę może dać specjalistyczna rehabilitacja. Obejmuje wzmacnianie mięśni strzałkowych oraz ćwiczenia poprawiające tzw. priopriocepcję, czyli głębokie czucie. Dzięki niemu organizm wie, że postawiliśmy stopę na nierównym terenie i w związku z tym błyskawicznie napina odpowiednie grupy mięśni. Reakcja taka zapobiega skręceniu kostki. Jednak po urazie III stopnia jest wolniejsza i słabsza wskutek uszkodzeń zakończeń nerwowych w torebce stawowej i więzadłach, dlatego potrzebna jest rehabilitacja.

Skręcona kostka: operacja

Niekiedy konieczne bywa operacyjne leczenie przewlekłej niestabilności stawu skokowego, które najczęściej polega na wzmocnieniu więzadeł za pomocą duplikacji torebki stawowej. Przecina się ją, zakłada jej brzegi na siebie, aby była ciaśniejsza, i zszywa. Powoduje to skrócenie więzadeł, które są częścią torebki. W niektórych przypadkach taki zabieg nie wystarcza i trzeba dokonać przeszczepu ścięgien z innej części ciała, aby zrekonstruować więzadła. Operacje takie przeprowadza się w znieczuleniu podpajęczynówkowym (od pasa w dół). Zabieg trwa 1-1,5 godziny. Jeśli połączony jest z artroskopią (konieczna w przypadku podejrzenia przerostu błony maziowej albo ciała wolnego, np. kawałka chrząstki, w obrębie stawu skokowego), czas się wydłuża do 2 godz. Po operacji unieruchamia się nogę w gipsie na 6 tygodni.Przez kolejne 1,5 miesiąca nosi się stabilizator. W tym okresie zalecana jest rehabilitacja. Po ok. 3 miesiącach można wrócić do zwykłego trybu życia, uprawiania sportu i… ulubionych pantofelków na wysokich obcasach.

miesięcznik "Zdrowie"