Przykurcz Dupuytrena ma charakterystyczne objawy. Jak go leczyć? Ile kosztuje operacja?

Przykurcz Dupuytrena to zmiana chorobowa dotykająca rozcięgna dłoniowego, która istotnie obniża komfort życia chorego i jego możliwości manualne. Została opisana jeszcze w I połowie XIX w. przez francuskiego chirurga Guillaume’a Dupuytrena i stąd wzięła się jej nazwa. Na czym polega dolegliwość i jak się ją leczy?

Spis treści

1. Co to jest Przykurcz Dupuytrena?
2. Przykurcz Dupuytrena. Objawy
3. Przykurcz Dupuytrena ICD 10
4. Jak leczyć przykurcz Dupuytrena? Operacja, rehabilitacja, fizjoterapia
5. Jak rehabilitować przykurcz Dupuytrena?
6. Ile kosztuje operacja przykurczu Dupuytrena?

Co to jest Przykurcz Dupuytrena?

Przykurcz Dupuytrena polega na stopniowym bliznowaceniu rozcięgna dłoniowego. To szerokie pasmo tkanki łącznej, które zapewnia możliwość przyczepu mięśni dłoni do kości. W wyniku postępującego bliznowacenia rozcięgna dochodzi do zgięcia palców dłoni, stopniowego ograniczenia ich mobilności i elastyczności. Przykurcz może wystąpić zarówno w lewej, jak i prawej dłoni oraz z różną siłą. Z fizjologicznego punktu widzenia przykurcz Dupuytrena polega na nadmiernej produkcji fibroblastów, kolagenu typu III w obrębie rozcięgna. W rezultacie w jego rejonie powstają zgrubienia – guzki i pasma, które stopniowo prowadzą do deformacji dłoni.

Niestety pomimo trwających od niemal 200 lat badań nad etiologią tej zmiany medycyna nie jest zgodna co do przyczyny występowania przykurczu Dupuytrena. Wskazuje się na jedną z kilku możliwych teorii.

Jako dominującą przyczynę wskazuje się uwarunkowania genetyczne, m.in. obecność antygenu HLA (ludzkie antygeny leukocytarne) oraz pochodzenie północnoeuropejskie i płeć męską. Okazuje się, że mężczyźni cierpią z tego powodu nawet kilkunastokrotnie częściej niż kobiety. Inna teoria zakłada, że do choroby predestynowane są osoby:

• palące duże ilości tytoniu,
• regularnie spożywające duże ilości alkoholu,
• cierpiący na cukrzycę, padaczkę lub choroby wątroby,
• w wieku 75 lat i starszym (niektóre źródła podają nawet wiek powyżej 40 lat jako przesłankę predestynującą pacjenta do wystąpienia choroby).

Zgodnie z teorią urazową przykurcz Dupuytrena częściej dotyka również osoby wykonujące prace mechaniczne związane z regularnymi wibracjami, które podrażniają nerwy przebiegające w dłoni, np. zawodowych kierowców, operatorów sprzętu budowlanego. Choć prace same w sobie nie muszą być szkodliwe, nawracające wibracje powodują mikrowylewy do wnętrza dłoni, które z czasem prowadzą do zaburzenia funkcjonowania fibroblastów. Na przykurcz rozcięgna mogą być narażeni także sportowcy sztuk walki. Regularne obijanie pięści z biegiem czasu może doprowadzić do pojawienia się pierwszych objawów choroby.

Zmianę chorobową można leczyć, ale to od szybkości decyzji chorego zależy, jak będzie przebiegała terapia i rekonwalescencja. Lekarze radzą, aby podjąć odpowiednie kroki zanim zmiany w obrębie rozcięgna wejdą w fazę zbliznowacenia. Na tym etapie pomaga już zwykle wyłącznie zabieg operacyjny.

Ze względu na charakterystyczne objawy przykurcz Duputrena można zdiagnozować zwykle już po przeprowadzeniu wywiadu z pacjentem. Jeżeli choroba znajduje się już w fazie średnio zaawansowanej lub zaawansowanej, pacjent nie będzie w stanie ułożyć a stole dłoni z rozłożonymi płasko palcami. Jedynie w początkowej fazie choroby można uzupełnić rozmowę o badania obrazowe, jak USG dłoni.

Przykurcz Dupuytrena. Objawy

Warto wskazać, że przykurcz Dupuytrena rozwija się stopniowo w miarę jak postępuje niekontrolowany przyrost fibroblastów. Pierwszy etap polega na tworzeniu się zgrubień zwłaszcza w okolicach palca małego i serdecznego. Im bliżej kciuka położone palce, tym rzadziej dochodzi do deformacji.

Rozwój choroby z czasem prowadzi do zaniku możliwości aktywnego wyprostowania palca chorej dłoni. Staje się to możliwe jedynie z wykorzystaniem drugiej ręki. W zaawansowanym stadium palców w ogóle nie da się już wyprostować, a powstałe zbliznowacenia zaczynają być sztywne i bolesne.

Część osób narzeka również na zanik czucia nerwowego w opuszkach zgiętych palców albo nawracające parestezje, czyli mrowienia w obszarze dotkniętym zmianą. Odnotowuje się też zwiększoną potliwość dłoni dotkniętej schorzeniem.

Objawy Przykurczu Dupuytrena mogą być uciążliwe na co dzień. Osoby chore mają problem z wiązaniem sznurowadeł, wkładaniem dłoni do rękawiczek i codziennymi czynnościami angażującymi obie dłonie, a zwłaszcza aktywnościami precyzyjnymi. Niekiedy jest to bardzo istotny problem, który utrudnia wykonywanie obowiązków zawodowych.

Przykurcz rozcięgna dłoniowego czasami idzie w parze z wykształceniem się u chorego innych chorób mających związek z zaburzeniami funkcjonowania tkanki kolagenowej. Schorzenie może mieć związek m.in. z chorobą Peyroniego, czyli stwardnienie ciał jamistych prącia.

Jednostką bardzo podobną do przykurczu rozcięgna dłoniowego jest choroba Ledderhose’a, która polega na powstawaniu stwardnień i zgrubień w tkance łącznej stóp. W obrębie dłoni mogą wystąpić także tzw. guzki Garroda. To włókniste zgrubienia w okolicach kłykci, które gromadzą się w przestrzeni między paliczkami.

Przykurcz Dupuytrena ICD 10

W międzynarodowej klasyfikacji chorób ICD10 przykurcz Dupuytrena otrzymał oznaczenie M 72.0 i widnieje w rejestrze jako przykurcz rozcięgna dłoniowego. Grupa M72 jest oczywiście znacznie szersza i obejmuje wszelkiego rodzaju choroby fibroblastyczne, w tym dolegliwości objawiające się w upośledzeniu wytwarzania kolagenu.

Jak leczyć przykurcz Dupuytrena? Operacja, rehabilitacja, fizjoterapia

Do leczenia przykurczu Dupuytrena stosuje się jedną z kilku metod w zależności od stopnia zaawansowania choroby, stopnia dolegliwości oraz predyspozycji pacjenta. Najskuteczniejsze jest leczenie operacyjne, ale wdraża się je wyłącznie w zaawansowanej fazie, kiedy zmiany rzeczywiście obniżają komfort życia lub sprawiają ból. Do momentu aż przykurcze rozwijają się powoli i nie są bolesne preferowaną metodą jest m.in. radioterapia, fizjoterapia lub fale uderzeniowe rozbijające zrosty.

Jedną z nowszych metod jest również iniekcyjne podawanie enzymu trawiącego kolagen, którego miejscowe podanie pozwala na „rozerwanie zrostów”. Ten enzym to kolagenaza, która jest produkowana z wyizolowanych bakterii z rodziny Clostridium. Ma ona zdolność do naturalnego rozkładania kolagenu. Efektywność tej metody oraz częstotliwość powikłań i nawrotów nadal jednak wymagają weryfikacji.

Enzym wstrzykiwany do zdeformowanej tkanki zaczyna działać po około 2-3 dniach. Po tym czasie lekarz aplikuje choremu znieczulenie ogólne i przystępuje do zabiegu, który polega na delikatnym prostowaniu przykurczonych palców tak, aby rozdzielić pasma powięzi. Ta metoda nie wymaga hospitalizacji po stosowaniu i jest dla pacjenta znacznie mniej uciążliwa niż typowa operacja.

Przykurcz Dupuytrena. Operacja

Podstawową metodą radzenia sobie z przykurczem Dupuytrena są zabiegi operacyjne. W praktyce stosuje się jedną z dwóch metod. Leczenie na otwartej tkance polega na rozcięciu dłoni oraz precyzyjnym usunięciu zgrubiałych pasm rozcięgna; to tzw. fasciektomia subtotalna. To dokładna metoda, ale leczenie po jej zastosowaniu trwa dłużej. Stosuje się też tzw. fasciotomię klasyczną, czyli rozcięcie pasma.

Prostszym, choć mniej precyzyjnym sposobem jest usuwanie zgrubień za pomocą igły, którą lekarz rozdziela włókna tkanki, nie usuwając jednak źródła problemu. Jest to tzw. fasciotomia igłowa. Jedynie pierwsza metoda pozwala na pełne wyleczenie pacjenta. Niemal 2/3 pacjentów zgłasza nawroty objawów choroby w kilka lat po zastosowaniu fasciotomii igłowej.

Zabiegi na otwartej tkance pociągają za sobą potrzebę kilkudniowej hospitalizacji pacjenta, przy zabiegach igłowych najczęściej nie ma takiej potrzeby.

Bezpośrednio po operacji choremu zaleca się trzymanie ręki na temblaku. Ułożenie kończyny powyżej linii serca pozwala zredukować ryzyko obrzęków oraz wylewów podskórnych.

Przykurcz Dupuytrena. Radioterapia

Choć metoda leczenia operacyjnego ma charakter podstawowy, na wczesnym etapie rozwoju choroby stosuje się napromieniowania oraz antyproliferacyjne oraz przeciwzapalne promieniowanie jonizujące. Pojedyncze dawki napromieniowania wahają się między 2-3 Gy. Całkowita dawka napromieniowania nie powinna przekroczyć 21 Gy w czasie trwania całej terapii.

Wyniki badań wskazują na jednoznacznie pozytywne skutki działania terapii. U 35% chorych odnotowuje się stałą poprawę stanu zdrowia. Zaledwie u 7% chorych doszło do pogorszenia stanu miejscowego. Jednocześnie u niemal 90% chorych nie wystąpiły żadne objawy uboczne stosowania radioterapii. Zaledwie 7,5% chorych miało zaczerwienioną skórę w miejscu naświetlania, a 2,5% osób zgłaszało suchość skóry w miejscu zabiegu lub łuszczenie się naskórka.

Należy zaznaczyć, że aktualnie nie ma leku, który pozwoliłby na zatrzymanie postępu przykurczu Dupuytrena, dlatego tak ważny jest kontakt z ortopedą lub fizjoterapeutą, którzy zalecą podjęcie odpowiednich działań.

Chory powinien zostać uprzedzony o możliwych powikłaniach zabiegu operacyjnego. Zarówno podczas fasciektomii, jak i fasciotomii może dojść do uszkodzenia nerwów przebiegających w dłoni. Efekt takiego urazu jest trudny do przewidzenia, ale w praktyce może wiązać się z ograniczeniem sprawności palców.

Przykurcz Dupuytrena. Ćwiczenia

Po przeprowadzeniu zabiegu (inwazyjnego lub nieinwazyjnego) osoba chora powinna jak najszybciej wdrożyć odpowiednie ćwiczenia, które pozwolą przywrócić sprawność dłoni w obrębie której występowała deformacja. Na początku są to proste ruchy polegające na powolnym i delikatnym prostowaniu palców, ich zginaniu i zaciskaniu dłoni.

Czytaj też: Ćwiczenia na nadgarstki pomogą zlikwidować ból i wzmocnić nadgarstki

Jak rehabilitować przykurcz Dupuytrena?

Jedną ze skuteczniejszych metod rehabilitacji jest kinezyterapia, czyli leczenie poprzez odpowiednio zaprogramowany ruch. Z biegiem czasu można stosować również różnego rodzaju trenażery oraz ściskacze, które pozwalają wzmocnić mięśnie dłoni. Chory powinien zacząć od bardzo niewielkich obciążeń tak, aby nie doszło do uszkodzenia tkanki osłabionej zabiegiem.

Skutecznym rozwiązaniem są też ćwiczenia polegające na wykonywaniu ruchów precyzyjnych. Mogą one polegać na wiązaniu sznurowadeł, zbieraniu rozsypanych, drobnych przedmiotów lub nawet pisaniu ręką w której wystąpił przykurcz.

Wybór odpowiednich ćwiczeń należy zlecić fizjoterapeucie, który uwzględni ogólny stan zdrowia pacjenta, jego sprawność oraz indywidualne predyspozycje. Rehabilitacja po operacji trwa zwykle około 3-5 tygodni, ale wiele zależy od wieku pacjenta, zdolności organizmu do regeneracji oraz zaangażowania w wykonywane ćwiczenia.

Przykurcz Dupuytrena. Fizjoterapia

Przykurcz rozcięgna dłoniowego, to dolegliwość, która kwalifikuje się do zabiegów fizjoterapeutycznych. Choć nie usuną one przyczyny problemu, mogą skutecznie spowolnić rozwój choroby. Zabiegi manualne przynoszą najlepsze efekty w początkowej fazie choroby, kiedy tkanka łączna nie jest jeszcze bardzo silnie zrośnięta. Jakiego rodzaju zabiegi fizjoterapeutyczne stosuje się przy leczeniu przykurczu Dupuytrena?

• techniki terapii manualnej

Do technik manualnych zalicza się m.in. masaż, stretching, manipulację i różne rodzaje mobilizacji. Choć są one uważane za bezpieczne, odradza się ich stosowanie w stosunku do osób chorych na osteoporozę ze względu na zmniejszoną spoistość tkanki kostnej i zwiększone ryzyko złamań.

• terapia mięśniowo powięziowa

Polega na pracy fizjoterapeuty z powięzią występującą w dłoni. Może mieć postać m.in. masażu, rozciągania lub ucisku na określone rejony tkanki.

Warto podkreślić, że fizjoterapeuci będą pracowali zwykle z większą częścią kończyny niż tylko dłonią. Techniki mogą obejmować samo ognisko problemu, czyli troczek zginaczy i rozcięgno dłoniowe, ale również nadgarstek i przedramię.

Ile kosztuje operacja przykurczu Dupuytrena?

Koszt operacyjnego uwalniania przykurczu Dupuytrena waha się między 1,5 a nawet 10 tysiącami złotych. Wiele zależy od miasta w którym chory podejmuje się zabiegu, standardów kliniki oraz rodzaju samego zabiegu.

Warto pamiętać, że operacja przykurczu to tylko jeden z wydatków, które chory powinien wziąć pod uwagę planując zabieg. Niezależnie od kosztów opieki medycznej należy planować rehabilitację i fizjoterapię. W razie nawrotu choroby lub jej pogorszenia konieczne może okazać się powtórzenie zabiegu.

Rokowania w leczeniu przykurczu Dupuytrena są pozytywne, a sama choroba nie zagraża życiu. Przeprowadzenie zabiegu operacyjnego zwykle likwiduje objawy przynajmniej na kilka lat. Niestety nie można założyć, że ostatecznie problem nie powróci. Brakuje też jednoznacznych wytycznych, które pozwoliłyby ustalić częstotliwość i siłę ponownego wystąpienia przykurczu.