Niszczy biodra, powodując ból i utrudniając ruch. Na czym polega choroba Otto-Chrobaka?

Choroba Otto-Chrobaka to poważna dolegliwość stawów biodrowych. Częściej dotyczy kobiet niż mężczyzn, zwykle w dojrzałym wieku, choć pierwsze jej objawy mogą towarzyszyć już nastolatkom. Jak rozpoznać chorobę Otto-Chrobaka? Czy zawsze musi prowadzić do operacji bioder? Czy objawy choroby Otto-Chrobaka dają dolegliwości bólowe? Sprawdź, co warto wiedzieć o objawach, przebiegu i leczeniu choroby Otto-Chrobaka.

Objawy choroby Otto-Chrobaka – jak rozpoznać pierwsze symptomy

Choroba Otto-Chrobaka, czyli protruzja panewki (łac. protrusio acetabuli intrapelvitica) pierwsze objawy u części osób daje już w wieku nastoletnim. Jednak u niektórych pacjentów, a zwłaszcza pacjentek, bo choroba częściej dotyczy kobiet, pierwsze objawy mogą być zauważalne dopiero w wieku 30+ lub 40+. Szczególnie silne i zauważalne objawy dotyczą zwykle kobiet w wieku 50-60 lat i starszych, kiedy dojdzie do rozwoju zmian zwyrodnieniowych zajętych stawów biodrowych..

Pierwsze objawy choroby Otto-Chrobaka mogą być niecharakterystyczne. Choroba rozwija się powoli, a objawy sukcesywnie stają się coraz bardziej uciążliwe. Jakie są objawy typowe dla choroby Otto-Chrobaka?

Choroby Otto-Chrobaka - objawy

• Najczęstsze objawy obejmują: 
• problemy z ruchomością stawów biodrowych
• trudności w siadaniu skrzyżnym,
• trudności w schylaniu,
• trudności w wykonywaniu szybszych ruchów i większych zakresów ruchów stawów biodrowych czyli ograniczenie zakresu ruchomości
• bóle stawów biodrowych
• bóle innych stawów
• bóle kręgosłupa, wynikające z jego przeciążenia spowodowanego ograniczeniem ruchomości stawów biodrowych

W wyniku choroby Otto-Chrobaka dochodzi do zagłębiania się głowy kości udowej do panewki stawu biodrowego. Krętarz większy przemieszcza się przez to w stronę talerza biodrowego. Gdy panewka staje się zbyt głęboka dochodzi do ograniczenia ruchu w stawie biodrowym w wyniku powstawania konfliktu szyjki kości udowej z brzegami panewki, co sprzyja powstawaniu zmian zwyrodnieniowych.

Leczenie choroby Otto-Chrobaka

Czy istnieją skuteczne metody leczenia choroby Otto-Chrobaka?

Leczenie w chorobie Otto-Chrobaka, podobnie jak w przypadku innych schorzeń bioder i układu ruchu, dzieli się na:

• leczenie nieoperacyjne (leczenie zachowawcze, , fizjoterapia i rehabilitacja)
• leczenie operacyjne (osteotomie miednicy, endoprotezopalstyka – wymiana stawu biodrowego)

Dobór metod leczenia zależy od stopnia zaawansowania choroby, ogólnego stanu zdrowia pacjenta / pacjentki oraz od stopnia dolegliwości bólowych. Co istotne, dolegliwości bólowe to czynnik subiektywny, dlatego niezbędna jest weryfikacja stanu stawu biodrowego chorej osoby poprzez badania takie jak RTG lub USG. 

Leczenie operacyjne jest uzależnione od wieku pacjenta, stadium choroby oraz występowania objawowych klinicznie zmian zwyrodnieniowych. Może polegać m.in. na wykonywaniu osteotomii miednicy lub na implantacji endoprotezy. Endoprotezoplastyka jest to zabieg wymiany stawu biodrowego, który przeprowadza się w sytuacji współwystępowania zmian zwyrodnieniowych stawu. Po zabiegu niezbędna jest rehabilitacja.

Rehabilitacja po operacji biodra

Jak wygląda rehabilitacja po operacji biodra w chorobie Otto-Chrobaka? Rehabilitacja zalecana jest zarówno dla osób przed, jak i po zabiegu. Przed zabiegiem pozwala utrzymać stawy jak najdłużej w jak najlepszym stanie. Sprzyja też zachowaniu zdrowia i sprawności innych stawów, mięśni i innych tkanek, które z powodu choroby stawów biodrowych, są narażone na przeciążenia.

Po operacji endoprotezoplastyki rehabilitacja jest konieczna, aby pacjent lub pacjentka wrócili do pełnej sprawności. W leczeniu pomocne są też środki przeciwbólowe, masaże, zabiegi fizjoterapeutyczne.

Rehabilitacja po operacji biodra w chorobie Otto-Chrobaka powinna być, o ile lekarze nie zlecą inaczej, rozpoczęta po upływie pierwszej doby po zabiegu. Na początku niezbędne są ćwiczenia oddechowe, ćwiczenia izometryczne oraz pionizacja (ok. w pierwszej dobie po operacji).

Ile czasu trwa rehabilitacja po operacji w chorobie Otto-Chrobaka?

Ćwiczenia, które proponowane są pacjentom to m.in. ćwiczenia ruchomości operowanego stawu, ćwiczenia pozostałych stawów kończyn, ćwiczenia usprawniające oraz poprawiające ogólną wydolnośc fizyczną. Pobyt w szpitalu, o ile nie ma powikłań po operacji, trwa około 4-5 dni. W tym czasie trwa usprawnianie pooperacyjne.

Kolejne 4-6 tygodni trwa rehabilitacja poza szpitalem. Jak długo po operacji biodra trzeba chodzić z kulami? przez 4-6 tygodni po endoprotezoplastyce zaleca się chodzenie z kulami do asekuracji, z pełnym obciążaniem operowanej kończyny. Czas trwania rehabilitacji zależy od ogólnego stanu zdrowia pacjenta lub pacjentki.

Czego nie robić po operacji biodra?

Przede wszystkim należy przestrzegać zaleceń operatora oraz fizjoterapeuty prowadzącego. Zaleca się ograniczenie wykonywania pewnych skrajnych ruchów w okresie od 6 do 12 tygodni po operacji, ale jest to uzależnione od metody wykonywania zabiegu oraz stanu klinicznego pacjenta.

Co istotne, pacjent lub pacjentka po opuszczeniu szpitala, w pierwszych dniach i tygodniach może potrzebować w codziennych czynnościach pomocy innych osób. Oprócz rehabilitacji należy zadbać o takie aspekty, jak:

• rozmieszczenie w zasięgu ręki, na wysokości niewymagającej schylania ani sięgania wysoko, potrzebnych przedmiotów np. toaletowych, kuchennych, żywności itp.
• przestawienie mebli, jeśli jest to konieczne, żeby osoba po operacji mogła chodzić o kulach, z balkonikiem.
• czasami trzeba usunąć, przesunąć dywany, o które może zahaczać balkonik, powodując ryzyko utraty równowagi
• zadbanie o aranżację toalety i łazienki, żeby osoba operowana mogła swobodnie z nich korzystać, unikając upadku np. nakładki toaletowe, uchwyty/poręcze.

Mocne plecy. Jak się ustawić na całe życie

Zobacz galerię 6 zdjęć

Przyczyny choroby Otto-Chrobaka.

Skąd się bierze choroba Otto-Chrobaka? Zastanawiasz się, co powoduje chorobę Otto-Chrobaka? Przyczyny choroby Otto-Chrobaka nie są jednoznacznie ustalone.

Sądzi się, że chorobę Otto-Chrobaka (czyli pierwotną protruzję panewki) mogą powodować czynniki genetyczne ale jej etiologia nie jest do końca wyjaśniona. Przyczynami wtórnej protruzji panewki (nie jest to choroba Otto-Chrobaka) mogą być nowotwory, infekcje, choroby metaboliczne, zapalne, genetyczne, pourazowe lub jatrogenne.

Operacja biodra w chorobie Otto-Chrobaka

Wszystko, co musisz wiedzieć o operacji biodra w przypadku zaawansowanej choroby Otto-Chrobaka

W chorobie Otto-Chrobaka (tzw. protruzja panewki) w wieku młodzieńczym operacja polega na korekcji struktur stawu biodrowego. Wykonuje się np.: osteotomię okołopanewkową miednicy - reorientuje się panewkę oraz koryguje jej kształt, dodatkowo zmienia się ustawienie szyjki kości udowej i okolicę okołokrętarzową, U osób dorosłych, gdy dodatkowo rozwiną się zmiany zwyrodnieniowe często konieczna jest endoprotezoplastyka.

Operacja biodra – kiedy jest konieczna przy chorobie Otto-Chrobaka? 

O tym, czy operacja jest niezbędna, decyduje lekarz po rozmowie z pacjentem. Zwykle u młodszych osób zaleca się leczenie zachowawcze, a operacja jest podejmowana, gdy pojawiają się znaczne ograniczenia ruchowe i silne dolegliwości bólowe.

Jednak zdarza się, że operacje prewencyjne przeprowadzane są nawet u osób nastoletnich. Operacja przeprowadzana jest w znieczuleniu podpajęczynówkowym (od pasa w dół) lub w znieczuleniu ogólnym (narkoza), ale o najbezpieczniejszym dla pacjenta rodzaju znieczulenia decyduje lekarz anestezjolog.

TO TEŻ MOŻE CIĘ ZAINTERESOWAĆ: ZNIECZULENIE ZEWNĄTRZOPONOWE – prawdy i mity. Skutki uboczne

Powikłania po operacji biodra

Jakie powikłania mogą wystąpić po operacji biodra? Dowiedz się, jakie są możliwe komplikacje po operacji biodra i jak i zapobiegać. Po operacji biodra, jak po każdej operacji, możliwe są powikłania. Wśród najpoważniejszych powikłań wymienia się m.in.

• zakażenie ran pooperacyjnych i okolic (infekcja miejsca operowanego)
• ograniczenie ruchomości stawu
• obluzowanie protezy
• infekcja okołoprotezowa,
• złamania okołoprotezowe.

Ponadto mogą występować dolegliwości i powikłania związane ze znieczuleniem jak m.in.

• zaburzenia funkcji narządów wewnętrznych,
• zaburzenia oddychania, w tym zachłystowe zapalenie płuc
• spadki ciśnienia krwi
• problemy neurologiczne
• reakcje alergiczne związane z uczuleniem na leki
• wymioty, nudności.

Choroba Otto-Chrobaka u dzieci i młodzieży

Czy choroba Otto-Chrobaka jest możliwa u dzieci? Choroba zwykle zaczyna dawać objawy już w wieku nastoletnim. Jednak nie zawsze wówczas jest dobrze diagnozowana. Dolegliwości bólowe bywają kojarzone z szybkim wzrostem, z kontuzjami, stanami zapalnymi po infekcjach i innymi przyczynami urazowymi. Dopiero badania obrazowe mogą potwierdzić (lub wykluczyć) diagnozę, że przyczyną dolegliwości jest choroba Otto-Chrobaka. 

Dieta wspierająca leczenie stawów

Co jeść w chorobach stawów, by wspierać leczenie? Jak dieta może wspierać zdrowie stawów i pomóc w walce z chorobą Otto-Chrobaka? 

Zrównoważona dieta może działać pomocniczno zarówno przed jak i po leczeniu operacyjnym. Dodatkowo należy pamiętać, że zbilansowane i pełnowartościowe posiłki pomagają utrzymać odpowiedni stan ogólny naszego organizmu.

Dieta, która korzystnie wpływa na stawy, powinna być bogata w produkty wzmacniające chrząstkę stawową. Ponadto dobra stawów jest dieta przeciwzapalna. Jakie składniki powinny się znaleźć w diecie na stawy?

Więcej na ten temat przeczytasz w artykule Dieta dla zdrowych stawów. Pomoże na stany zapalne i ból

• dieta dobra dla stawów powinna być dobrze zbilansowana i dobrana do potrzeb konkretnej osoby i zawierać np. produkty wymienione poniżej w odpowiedniej ilości:
• żelatynę (np. galaretki mięsno-warzywne, owocowe)
• niektóre zioła i przyprawy (np. imbir, kurkuma)
• polecane są również ryby morskie, jak m.in. makrele, śledzie, sardynki, łosoś, tuńczyk, gdyż są źródłem cennych kwasów tłuszczowych omega-3
• ponadto można sięgać po owoce morze i chudy drób
• w diecie dla stawów nie powinno zabraknąć nasion słonecznika, orzechów i pestek dyni
• owoce i warzywa, bogate w witaminę C i antyoksydanty np. brokuły, które zawierają substancje mogące opóźniać niszczenie chrząstek stawowych
• należy też pamiętać o właściwym nawodnieniu organizmu
• korzystnie na stawy może wpływać dieta bogata w rośliny strączkowe i produkty pełnoziarniste
• produkty spożywcze bogate w witaminę C, gdyż ta witamina sprzyja produkcji kolagenu
• w zdrowej diecie powinno być jak najmniej białego pieczywa, warzyw tzw. psiankowatych oraz mięs, które mogą działać prozapalnie

Koszty leczenia choroby Otto-Chrobaka

Ile kosztuje leczenie choroby Otto-Chrobaka? Operacje związane z chorobami bioder są możliwe w ramach finansowania przez NFZ. Można także korzystać w niektórych prywatnych placówkach z komercyjnych zabiegów, których cena wówczas wynosi od kilkunastu do kilkudziesięciu tysięcy złotych.

Ponadto dodatkowe koszty mogą dotyczyć wizyt i konsultacji medycznych, badań obrazowych jak RTG, MR lub TK, jeśli będą one realizowane w prywatnych placówkach. Wśród kosztów leczenia choroby Otto-Chrobaka należy wymienić również zabiegi rehabilitacyjne i fizjoterapeutyczne oraz koszty środków przeciwbólowych, których zażywanie może być wskazane w celu kontroli dolegliwości bólowych, a tym samymdla poprawy komfortu pacjenta.

Jak żyć z chorobą Otto-Chrobaka?

Życie z chorobą Otto-Chrobaka nie zawsze jest proste, a każda pacjentka (lub pacjent) musi wypracować swoje sposoby na radzenie sobie z nią.

Choroba Otto-Chrobaka wiąże się ze stopniowo nasilającym się bólem, sukcesywną utratą ruchomości w zajętym stawie (lub obu stawach), a w niektórych przypadkach z koniecznością zabiegu. Ponadto wymaga od pacjenta lub pacjentki dyscypliny związanej z regularnymi ćwiczeniami, zabiegami, rehabilitacją, fizjoterapią. Istotny jest też czynnik psychologiczny, który wiąże się z koniecznością akceptacji stanu zdrowia, swoich ograniczeń.

W niektórych sytuacjach pacjenci muszą się godzić z zależnością od innych osób, nawet w tak prozaicznych czynnościach, jak zakładanie butów czy elementów garderoby na nogi (w zaawansowanych i trudnych przypadkach choroby Otto-Chrobaka). W niektórych sytuacjach wskazana jest modyfikacja aktywności fizycznej (np. ograncizenie lub rezygnacja ze sportów wywołujących dolegliwości bólowe) i wprowadzenie pewnych ograniczeń związanych z czynnościami dnia codziennego na korzyść tych, które nie wywołują dyskomfortu lub dolegliwości bólowych (np. jazda na rowerze, pływanie).

Ważne jest wsparcie emocjonalne bliskich, a także możliwość korzystania z pomocy specjalistów, gdy zderzenie z chorobą Otto-Chrobaka okaże się trudnością wymagającą dodatkowej opieki, nie tylko w płaszczyźnie fizycznej, ale i psychicznej. Istotne jest pozostawanie pod opieką specjalistów, którzy we właściwym momencie skierują na odpowiednią rehabilitację, zaordynują leki lub wskażą moment, w którym wskazana będzie operacja.

SuperZdrowi

Światowy Dzień Zdrowia. SuperZdrowi

Katarzyna Głuszak

Konsultacja: dr n. med. Piotr Dudek