Niszczy biodra, powodując ból i utrudniając ruch. Na czym polega choroba Otto-Chrobaka?

Choroba Otto-Chrobaka to poważna dolegliwość stawów biodrowych. Częściej dotyczy kobiet niż mężczyzn, zwykle w dojrzałym wieku, choć pierwsze objawy choroby Otto-Chrobaka mogą towarzyszyć już nastolatkom. Jak rozpoznać chorobę Otto-Chrobaka? Czy zawsze musi prowadzić do operacji bioder? Czy choroba Otto-Chrobaka boli? Sprawdź, co warto wiedzieć o objawach, przebiegu i leczeniu choroby Otto-Chrobaka.

Objawy choroby Otto-Chrobaka – jak rozpoznać pierwsze symptomy

Choroba Otto-Chrobaka, protruzja panewki (łac. protrusio acetabuli intrapelvitica) pierwsze objawy u części osób daje już w wieku nastoletnim. Jednak u niektórych pacjentów, a zwłaszcza pacjentek, bo choroba częściej dotyczy kobiet, pierwsze objawy mogą być zauważalne dopiero w wieku 30+ lub 40+. Szczególnie silne i zauważalne objawy dotyczą zwykle kobiet w wieku 50-60 lat i starszych.

Pierwsze objawy choroby Otto-Chrobaka mogą być niecharakterystyczne. Choroba Otto-Chrobaka rozwija się powoli, a objawy sukcesywnie stają się coraz bardziej uciążliwe. Jakie są objawy typowe dla choroby Otto-Chrobaka?

Najczęstsze objawy choroby Otto-Chrobaka 

• problemy z ruchomością stawów biodrowych
• trudności w siadaniu skrzyżnym,
• trudności w schylaniu,
• trudności w wykonywaniu szybszych ruchów i większych zakresów ruchów stawów biodrowych
• bóle stawów biodrowych
• bóle innych stawów
• bóle kręgosłupa, z uwagi na przeciążenia i napięcia, powodowane przyjmowaniem nieprawidłowych pozycji, przy próbach odciążenia obolałych stawów biodrowych

W przypadku choroby Otto-Chrobaka dochodzi do ścienienia dna panewki i zagłębiania się głowy kości udowej do wnętrza miednicy. Krętarz większy zagłębia się w stronę talerza biodrowego. Szyjka kości udowej staje się krótsza. Kąt szyjkowo-trzonowy może się zmniejszyć. Gdy panewka staje się zbyt głęboka, ten proces zmian skutkuje ograniczeniem możliwości ruchów, sprzyja dalszym zmianom zwyrodnieniowym i dolegliwościom bólowym.

Leczenie choroby Otto-Chrobaka

Czy istnieją skuteczne metody leczenia choroby Otto-Chrobaka?

Leczenie w chorobie Otto-Chrobaka, podobnie jak w przypadku innych schorzeń bioder i układu ruchu, dzieci się na:

• leczenie operacyjne
• leczenie nieoperacyjne (leczenie zachowawcze, profilaktyka, fizjoterapia i rehabilitacja, leczenie farmakologiczne)

Dobór metod leczenia zależy od stopnia zaawansowania choroby, ogólnego stanu zdrowia pacjenta / pacjentki oraz od stopnia dolegliwości bólowych. Co istotne, dolegliwości bólowe to czynnik subiektywny, dlatego niezbędna jest weryfikacja stanu stawu biodrowego chorej osoby poprzez badania takie jak RTG lub USG. 

Leczenie operacyjne polega m.in. na wszczepieniu endoprotezy. Jest to zabieg wymiany stawu biodrowego. Możliwa jest kapoplastyka – tzw. endoproteza powierzchniowa, mniej inwazyjna, lub alloplastyka całkowita. Po zabiegu niezbędna jest rehabilitacja.

Rehabilitacja po operacji biodra

Jak wygląda rehabilitacja po operacji biodra w chorobie Otto-Chrobaka? Rehabilitacja zalecana jest zarówno dla osób przed, jak i po zabiegu. Przed zabiegiem pozwala utrzymać stawy jak najdłużej w jak najlepszym stanie. Sprzyja też zachowaniu zdrowia i sprawności innych stawów, mięśni i innych tkanek, które z powodu choroby stawów biodrowych, są narażone na przeciążenia.

Po operacji w chorobie Otto-Chrobaka rehabilitacja jest konieczna, aby pacjent lub pacjentka znów stanęli na nogi. W leczeniu pomocne są też środki przeciwbólowe, masaże, zabiegi fizjoterapeutyczne.

Rehabilitacja po operacji biodra w chorobie Otto-Chrobaka powinna być, o ile lekarze nie zlecą inaczej, rozpoczęta po upływie pierwszej doby po zabiegu. Na początku niezbędne są ćwiczenia oddechowe, ćwiczenia izometryczne oraz pionizacja (ok. 2-3 doby po operacji).

Ile czasu trwa rehabilitacja po operacji w chorobie Otto-Chrobaka?

Ćwiczenia, które proponowane są pacjentom to m.in. unoszenie kolan, odwodzenie biodra do boku, zginanie i prostowanie nóg do przodu i w tył. Pobyt w szpitalu, o ile nie ma powikłań po operacji, trwa do 7 dni. W tym czasie trwa rehabilitacja w szpitalu.

Kolejne 4-6 tygodni trwa rehabilitacja poza szpitalem. Jak długo po operacji biodra trzeba chodzić z kulami? Po upływie ok. 5 tygodni większość pacjentów zaczyna chodzenie bez kul. Czas trwania rehabilitacji zależy od ogólnego stanu zdrowia pacjenta lub pacjentki.

Czego nie robić po operacji biodra?

Zaleca się, aby nie schylać się, nie krzyżować nóg, nie wykonywać skrętów tułowia, unikać skrętów stawów skokowych.

Co istotne, pacjent lub pacjentka po opuszczeniu szpitala, w pierwszych dniach i tygodniach może potrzebować w codziennych czynnościach pomocy innych osób. Oprócz rehabilitacji należy zadbać o takie aspekty, jak:

• rozmieszczenie w zasięgu ręki, na wysokości niewymagającej schylania ani sięgania wysoko, potrzebnych przedmiotów np. toaletowych, kuchennych, żywności itp.
• przestawienie mebli, jeśli jest to konieczne, żeby osoba po operacji mogła chodzić o kulach, z balkonikiem.
• czasami trzeba usunąć, przesunąć dywany, o które może zahaczać balkonik, powodując ryzyko utraty równowagi
• zadbanie o aranżację toalety i łazienki, żeby osoba mogła korzystać, nie obciążając zanadto stawów biodrowych np. nakładki, uchwyty

Mocne plecy. Jak się ustawić na całe życie

Zobacz galerię 6 zdjęć

Przyczyny choroby Otto-Chrobaka.

Skąd się bierze choroba Otto-Chrobaka? Zastanawiasz się, co powoduje chorobę Otto-Chrobaka? Przyczyny choroby Otto-Chrobaka nie są jednoznacznie ustalone.

Sądzi się, że chorobę Otto-Chrobaka mogą powodować czynniki genetyczne. Ponadto, niektóre przebyte infekcje wirusowe i czynniki środowiskowe mogą sprzyjać rozwojowi chorób stawów.

Operacja biodra w chorobie Otto-Chrobaka

Wszystko, co musisz wiedzieć o operacji biodra w przypadku zaawansowanej choroby Otto-Chrobaka

W chorobie Otto-Chrobaka (tzw. protruzja panewki) operacja polega na korekcie struktur wewnątrz stawu biodrowego. Wydłużana jest szyjka kości udowej (która w chorobie ulega skróceniu) i rekonstruowana panewka, poprzez jej reorientację do prawidłowego położenia.

Operacja biodra – kiedy jest konieczna przy chorobie Otto-Chrobaka? 

O tym, czy operacja jest niezbędna, decyduje lekarz. Zwykle u młodszych osób zaleca się leczenie zachowawcze, a operacja jest podejmowana, gdy pojawiają się silne ograniczenia ruchowe i dolegliwości bólowe. Jednak zdarza się, że operacje, celem usprawnienia i zapobieżenia dalszej patologizacji zmian, przeprowadzane są nawet u osób nastoletnich. Operacja przeprowadzana jest w znieczuleniu, zwykle rdzeniowym (od pasa w dół) lub w znieczuleniu ogólnym (narkoza).

TO TEŻ MOŻE CIĘ ZAINTERESOWAĆ: ZNIECZULENIE ZEWNĄTRZOPONOWE – prawdy i mity. Skutki uboczne

Powikłania po operacji biodra

Jakie powikłania mogą wystąpić po operacji biodra? Dowiedz się, jakie są możliwe komplikacje po operacji biodra i jak i zapobiegać. Po operacji biodra, jak po każdej operacji, możliwe są powikłania. Wśród najczęstszych powikłań, wymienia się m.in.

• zakażenie ran pooperacyjnych i okolic,
• blizny pooperacyjne
• ograniczenie ruchomości stawu,
• obluzowanie protezy
• stany zapalne stawów,
• złamania okołoprotezowe.

Ponadto mogą występować dolegliwości i powikłania związane ze wprowadzeniem znieczulenia jak m.in.

• zaburzenia pracy wątroby,
• zaburzenia pracy nerek, 
• zaburzenia rytmu serca, 
• spowolnione oddychanie
• zachłystowe zapalenie płuc 
• spadki ciśnienia krwi 
• problemy neurologiczne, neuropatie
• reakcje alergiczne związane z uczuleniem na środki znieczulające lub lateks
• wymioty, nudności, 
• dolegliwości bólowe w miejscu wprowadzenia znieczulenia

Choroba Otto-Chrobaka u dzieci i młodzieży

Czy choroba Otto-Chrobaka jest możliwa u dzieci? Choroba zwykle zaczyna dawać objawy już w wieku nastoletnim. Jednak nie zawsze wówczas jest dobrze diagnozowana. Dolegliwości bólowe bywają kojarzone z szybkim wzrostem, z kontuzjami, stanami zapalnymi po infekcjach i innymi przyczynami urazowymi. Dopiero badania obrazowe mogą potwierdzić (lub zaprzeczyć) diagnozę, że przyczyną dolegliwości jest choroba Otto-Chrobaka. 

Dieta wspierająca leczenie stawów

Co jeść w chorobach stawów, by wspierać leczenie? Jak dieta może wspierać zdrowie stawów i pomóc w walce z chorobą Otto-Chrobaka? 

Ze względu na charakter zmian w przebiegu choroby Otto-Chrobaka, czynniki związane z dietą mogą działać jedynie  pomocniczo, szczególnie jeśli chodzi o stan stawów, które są dodatkowo obciążone wskutek zmian chorobowych w stawach biodrowych, a także sprzyjać szybszemu powrotowi do zdrowia po zabiegu i zmniejszać ryzyko kontuzji czy stanów zapalnych stawów.

Dieta, która korzystnie wpływa na stawy, powinna być bogata w produkty wzmacniające chrząstkę stawową. Ponadto dobra stawów jest dieta przeciwzapalna. Jakie składniki powinny się znaleźć w diecie na stawy?

Więcej na ten temat przeczytasz w artykule Dieta dla zdrowych stawów. Pomoże na stany zapalne i ból

• dieta dobra dla stawów powinna być bogata w produkty sprzyjające produkcji kolagenu
• zawierać żelatynę (np. galaretki mięsno-warzywne, owocowe)
• niektóre zioła i przyprawy (np. imbir, kurkuma)
• polecane są również ryby morskie, jak m.in. makrele, śledzie, sardynki, łosoś, tuńczyk, gdyż są źródłem cennych kwasów tłuszczowych omega-3
• ponadto można sięgać po owoce morze i chudy drób
• w diecie dla stawów nie powinno zabraknąć nasion słonecznika, orzechów i pestek dyni
• owoce i warzywa, bogate w witaminę C i antyoksydanty np. brokuły, które zawierają substancje mogące opóźniać niszczenie chrząstek stawowych
• należy też pamiętać o właściwym nawodnieniu organizmu
• korzystnie na stawy może wpływać dieta bogata w rośliny strączkowe i produkty pełnoziarniste
• produkty spożywcze bogate w witaminę C, gdyż ta witamina sprzyja produkcji kolagenu
• w diecie dla stawów powinno być jak najmniej białego pieczywa, warzyw tzw. psiankowatych oraz mięs, które mogą działać prozapalnie

Koszty leczenia choroby Otto-Chrobaka

Ile kosztuje leczenie choroby Otto-Chrobaka? Operacje związane z chorobami bioder są możliwe w ramach finansowania przez NFZ. Można także korzystać w niektórych prywatnych placówkach z komercyjnych zabiegów, których cena wówczas wynosi od kilkunastu do kilkudziesięciu tysięcy złotych.

Ponadto dodatkowe koszty mogą dotyczyć wizyt i konsultacji medycznych, badań obrazowych jak USG czy RTG, jeśli będą one realizowane w prywatnych placówkach. Wśród kosztów leczenia choroby Otto-Chrobaka należy wymienić również zabiegi rehabilitacyjne i fizjoterapeutyczne oraz koszty środków przeciwbólowych, których zażywanie jest niezbędne dla poprawy komfortu pacjenta. 

Jak żyć z chorobą Otto-Chrobaka?

Życie z chorobą Otto-Chrobaka nie zawsze jest proste, a każda pacjentka (lub pacjent) musi wypracować swoje sposoby na radzenie sobie z chorobą Otto-Chrobaka. 

Choroba Otto-Chrobaka wiąże się z bólem, sukcesywną utratą możliwości ruchu w zajętym stawie (lub obu stawach), w bliżej lub dalszej perspektywie, z koniecznością zabiegu. Ponadto wymaga od pacjenta lub pacjentki dyscypliny związanej z regularnymi ćwiczeniami, zabiegami, rehabilitacja, fizjoterapią. Istotny jest też czynnik psychologiczny, który wiąże się z koniecznością akceptacji stanu zdrowia, swoich ograniczeń.

W niektórych sytuacjach pacjenci muszą się godzić z zależnością od innych osób, nawet w tak prozaicznych czynnościach, jak zakładanie butów czy elementów ubrania na nogi (w zaawansowanych i trudnych przypadkach choroby Otto-Chrobaka). Pacjentki muszą również godzić się z rezygnacją z niektórych aktywności fizycznych jak np. bieganie. Mogą jednak znaleźć inne aktywności dla siebie, np. niektóre osoby wciąż mogą jeździć na rowerze, w dolegliwościach stawów pomocne może być też pływanie.

Ważne jest wsparcie emocjonalne bliskich, a także możliwość korzystania z pomocy specjalistów, gdy zderzenie z chorobą Otto-Chrobaka okaże się trudnością wymagającą dodatkowego zaopiekowania, nie tylko na płaszczyźnie fizycznej, ale i psychicznej. Istotne jest pozostawanie pod opieką specjalistów, którzy we właściwym momencie skierują na odpowiednią rehabilitację, zaordynują leki, wskażą moment, w którym nieodzowna będzie operacja.

Katarzyna Głuszak