Metatarsalgia Mortona: objawy, przyczyny, leczenie bólu stopy

Metatarsalgia Mortona to zespół bólowy okolicy palca stopy. Kryje się pod różnymi nazwami: nerwiak Mortona, nerwiak międzypalcowy, neuralgia Mortona. Nerwiak jest dość niefortunnym określeniem, gdyż sugeruje występowanie niezłośliwego nowotworu nerwu, który rzadko występuje w tym zespole. Pojęcie neuralgia znacznie lepiej oddaje charakter tego schorzenia. Jakie są przyczyny, objawy i leczenie tej neuralgii?

Spis treści

1. Metatarsalgia Mortona: przyczyny
2. Metatarsalgia Mortona: czynniki ryzyka
3. Metatarsalgia Mortona: objawy
4. Metatarsalgia Mortona: diagnoza
5. Metatarsalgia Mortona: leczenie
6. Metatarsalgia Mortona: rokowanie

Metatarsalgia Mortona (nerwiak Mortona, nerwiak międzypalcowy, neuralgia Mortona) odpowiada za około 9 procent bólów stóp. Częściej obserwuje się to schorzenie u kobiet, szczególnie między 40 a 50 rokiem życia. Może ono występować jednostronnie lub w obu stopach.

Metatarsalgia Mortona: przyczyny

Na skutek przeciążenia stopy, może dość do ucisku więzadła poprzecznego (wzmacnia ono sklepienie poprzeczne stopy) na nerw podeszwowy wspólny palców lub jego nadmiernego rozciągnięcia i powstanie stanu zapalnego. W efekcie dochodzi do zmian zwyrodnieniowych okolicy kości śródstopia.

Metatarsalgia Mortona: czynniki ryzyka

• wysokie podbicie
• wąskie przodostopie
• płaskostopie poprzeczne
• stopa wydrążona
• palce młotkowate i młoteczkowate oraz paluch koślawy
• otyłość
• nieodpowiednio dobrane obuwie (zbyt wąskie/szpiczaste, na wysokim obcasie)
• uraz tej okolicy stopy
• schorzenia przebiegające w bezpośredniej okolicy nerwu podeszwowego np. tłuszczak, ganglion, zapalenie kaletek maziowych, zapalenie torebek czy stawów śródstopno-palcowych

Metatarsalgia Mortona: objawy

• pierwszym objawem jest mrowienie w okolicy między palcami lub kośćmi śródstopia, występujące głównie po stronie podeszwowej
• z czasem dochodzi do nasilenia objawów i pojawienia dolegliwości bólowych
• ból ma charakter ostry - opisywany przez pacjentów jako postrzałowy, palący lub piekący
• może występować wrażenie skurczu palców
• dolegliwości nasilają się w pozycji stojącej, podczas biegania oraz podczas noszenia butów na wysokich obcasach
• pacjenci, aby uniknąć bólu zaczynają chodzić na bocznych krawędziach stopy
• ulgę natomiast przynosi odpoczynek, zdjęcie obuwia oraz masaż stopy
• objawy mogą występować przewlekle lub sporadycznie – np dwa/trzy razy w tygodniu bez konkretnego powodu

Metatarsalgia Mortona: diagnoza

Potrzebna jest konsultacja ortopedy lub podologa, który wykona dokładne badanie stopy w tym test Muldera. Lekarz ujmuje śródstopie chwytem szczypcowym i ściska, w wyniku czego leżące obok siebie głowy kości śródstopia przemieszczają się ku sobie. Wywołuje to ból u pacjentów z metatarsalgią Mortona.

W razie wątpliwości należy wykonać RTG aby wykluczyć złamanie lub zwichnięcie stawów stopy i ocenić prawidłowość ustawienia kości śródstopia.W celu zbadania tkanek miękkich zalecane jest wykonanie USG lub rezonansu magnetycznego. w diagnostyce różnicowej trzeba wziąć pod uwagę zapalenie kaletki maziowej lub torebki stawowej, martwicę kości czy złamanie zmęczeniowe kości śródstopia.

Metatarsalgia Mortona: leczenie

Pierwszym krokiem jest podjęcie próby leczenia nieoperacyjnego. Podstawą jest zaopatrzenie się w indywidualnie dobrane wkładki do butów. Dobrze wykonane wkładki są w stanie przywrócić prawidłowe obciążenie stopy i znieść dolegliwości bólowe wywołane neuralgią Mortona. Poza tym osoby z postawioną diagnozą powinny unikać butów wąskich, które powodują ucisk przodostopia oraz wysokich obcasów, które zwiększą obciążenia wywierane na głowy kości śródstopia.Jeśli te metody nie przyniosą pożądanego efektu terapeutycznego, kolejnym krokiem jest wykonanie blokady, czyli wstrzyknięcie pod kontrolą USG leku sterydowego, bezpośrednio w miejsce podrażnionego stanem zapalnym nerwu.W chorobie Mortona zalecana jest również rehabilitacja polegająca na uzyskaniu pełnej ruchomości przodostopia poprzez wykonywanie masażu tkanek i terapii manualnej oraz zastosowaniu funkcjonalnego tapingu powięziowego.Niestety w 80% przypadków neuralgia Mortona musi być leczona operacyjnie. Zabieg polega na chirurgicznym wycięciu nerwu lub jego dekompresji (usunięcię tkanek powodujących ucisk nerwiaka). Operacja ta jest stosunkowo szybka i mało inwazyjna (kiedy wykonana jest od strony grzbietowej). Zwykle cieszy się dobrymi długoterminowymi rezultatami, jednak zdarza się, że po operacji dolegliwości powracają. Zalecana jest rehabilitacja polegająca na rozmiękczeniu blizny pooperacyjnej i masażu tkanek stopy.

Metatarsalgia Mortona: rokowanie

Zwykle około 25% pacjentów unika leczenia operacyjnego, a ich dolegliwości są kontrolowane wkładką ortopedyczną lub ewentualnie zastrzykami. 75% pacjentów po leczeniu chirurgicznym cieszy się brakiem nawrotu objawów choroby. Pozostali mogą wymagać ponownego zabiegu, w przypadkach kiedy dekompresja nie była przeprowadzona w sposób wystarczający lub kiedy przypadkowo pozostawiono fragmenty tkanki nerwowej.