GUZKI Heberdena i Boucharda to zmiany zwyrodnieniowe na palcach rąk

Guzki Heberdena i Boucharda to zmiany zwyrodnieniowe stawów palców rąk. Na szczęście są one najmniej dokuczliwą dla chorego formą choroby zwyrodnieniowej stawów. Niemniej jednak nie należy ich lekceważyć. Jakie są przyczyny powstawania guzków Heberdena i Boucharda? Jakie objawy dają? Na czym polega leczenie?

Spis treści

1. Guzki Heberdena i Boucharda - przyczyny
2. Guzki Heberdena i Boucharda - objawy
3. Guzki Heberdena i Boucharda - diagnoza
4. Guzki Heberdena i Boucharda - leczenie

Guzki Heberdena i guzki Boucharda to narośla kostne (osteofity) na stawach palców rąk. Guzki Heberdena rozwijają się w obrębie stawów międzypaliczkowych dalszych (tych przy paznokciach), natomiast guzki Boucharda w sąsiedztwie stawów międzypaliczkowych bliższych (znajdą się pośrodku palców).

Guzki Heberdena mogą pojawić się u osób w każdym wieku i występują znacznie częściej niż guzki Boucharda. Te ostatnie zwykle rozpoznaje się u osób po 55 roku życia, głównie u kobiet.

Guzki Heberdena i Boucharda - przyczyny

Bezpośrednią przyczyną rozwoju guzków w obrębie stawów jest zaburzenie równowagi pomiędzy tworzeniem a degradacją chrząstki stawowej i warstwy podchrzęstnej kości. Nie wiadomo jednak, co zapoczątkowuje ten proces.

Przypuszcza się, że zmiany zwyrodnieniowe mogą być uwarunkowane genetycznie. Poza tym do powstania guzków może dojść w wyniku powtarzającego się napinania przyczepów ścięgien głębokich zginaczy palców w efekcie, np. pisania na klawiaturze. Ponadto osteofity często pojawiają się u osób, które cierpią na reumatoidalne zapalenie stawów lub inne choroby reumatyczne. W związku z tym tego typu schorzenia są wysokim czynnikiem ryzyka rozwoju guzków i odwrotnie - proces zwyrodnieniowy w obrębie stawów palców zwiększa prawdopodobieństwo rozwoju choroby zwyrodnieniowej w innych, zwykle większych, stawach organizmu.

Guzki Heberdena i Boucharda - objawy

Guzki Heberdena to twarde uwypuklenia, które pojawiają się na grzbietowo-bocznych powierzchniach palców rąk, w sąsiedztwie dalszych stawów międzypaliczkowych. Guzki Boucharda są bardziej nieregularne niż guzki Heberdena i występują na grzbietowo-bocznych powierzchniach palców rąk, w sąsiedztwie bliższych stawów międzypaliczkowych.

Ponadto, zarówno guzki Heberdena, jak i Boucharda:

• zwykle są zlokalizowane na palcach prawej ręki. Nie są one bardzo groźne, w przeciwieństwie do tych, które pojawiają się na ręce lewej (co zdarza się bardzo rzadko), gdyż - jak wynika z obserwacji lekarskich - stopień zaawansowania zmian zwyrodnieniowych jest większy na lewej ręce
• najczęściej pojawiają się w obrębie palca wskazującego, rzadziej serdecznego (choć mogą pojawić się praktycznie w dowolnej części dłoni);
• często współtowarzyszą zmianom zwyrodnieniowym u podstawy kości I kości śródręcza;
• mogą być przyczyną bólu (poprzez wywoływanie ucisku na nerwy), jednak zwykle nie dochodzi do jego rozwoju (ze względu na niewielkie siły działające na stawy i nerwy);
• czasami mogą spowodować ograniczenie ruchomości stawów, a tym samym sprawności rąk;

Guzki Heberdena i Boucharda - diagnoza

W celu postawienia diagnozy przeprowadza się wywiad z pacjentem oraz badania przedmiotowe i obrazowe (zwykle wystarczy RTG dłoni i nadgarstka).

Guzki Heberdena i Boucharda - leczenie

Raz powstałe guzki Heberdena i Boucharda pozostają na całe życie i zwykle nie wymagają leczenia. Wyjątek stanowią sytuację, gdy dolegliwości bólowe są bardzo dokuczliwe oraz gdy pojawia się uczucie sztywności w obrębie stawów palców dłoni. W przypadku dużej bolesności skutecznie działa miejscowe wstrzyknięcie kortykosteroidów. Konieczne jest także oszczędzanie ręki. Choremu może pomóc fizykoterapia.

Monika Majewska