Ganglion okolicy nadgarstka - przyczyny, objawy i leczenie

Ganglion (torbiel galaretowata) to guzek na nadgarstku, który może być zarówno niewielki i nie dający żadnych dolegliwości, jaki i sporych rozmiarów, bolesny i uciążliwy. Szczęśliwie nie jest to złośliwy nowotwór i nie jest to zmiana groźna. Niemniej jednak nie można jej lekceważyć – pojawienie się jakiejkolwiek zmiany na nadgarstku, nawet zupełnie niebolesnej, powinno zostać skonsultowane przez ortopedę. Jakie są przyczyny i objawy ganglionu? Na czym polega leczenie i czy jest ono konieczne?

Ganglion (torbiel galaretowata) to ograniczona łącznotkankową torebką przestrzeń wypełniona gęstym płynem, swoją konsystencją przypominającym żel. Tworzy się jako nieprawidłowe uwypuklenie torebki stawowej lub pochewki ścięgna - najczęściej właśnie w okolicy nadgarstka - stąd pacjenci często mówią, że zrobił im się "guzek na nadgarstku". Do takiej "dodatkowej" przestrzeni napływa płyn stawowy, który się tam zatrzymuje, kumuluje i prowadzi do powstania torbieli, która jako okrągłe, punktowe zgrubienie zaczyna być widoczna na skórze. Gangliony okolicy nadgarstka częściej występują u kobiet niż u mężczyzn, przeważnie między 20. a 40. rokiem życia.

Spis treści

1. Ganglion - przyczyny powstawania
2. Ganglion - objawy
3. Ganglion - diagnostyka
4. Ganglion - leczenie

Zobacz galerię 5 zdjęć

Ganglion - przyczyny powstawania

Przyczyny powstawania ganglionów nie są jasne. W części przypadków towarzyszą uszkodzeniom struktur nadgarstka – ganglion powstaje wówczas w miejscu rozerwanego więzadła.

Jednak w większości przypadków ganglionom nie towarzyszą inne uszkodzenia i trudno jest określić, dlaczego powstały. Wydaje się, że znaczenie w ich powstawaniu mają mikrourazy, powtarzane niewielkie urazy, przeciążenia czy miejscowe stany zapalne.

Ganglion - objawy

Ganglion to zmiana w kształcie guzka położona pod skórą – w zależności od wielkości może być ledwo wyczuwalna albo wyraźnie widoczna. Wielkość ganglionu może się zmieniać – okresowo albo np. po wysiłku może się zwiększyć.

Zmiana jest dość spoista, nieco przesuwalna pod skórą. Najczęściej mamy do czynienia z ganglionami położonym na grzbiecie nadgarstka. W większości przypadków zmiana jest zupełnie niebolesna. Dla takich pacjentów jej obecność jest jedynie defektem kosmetycznym, bo zmiana sama w sobie jest niegroźna.

U niektórych pacjentów ganglion może powodować ból, szczególnie w czasie ruchu, gdy może uciskać sąsiednie struktury. Duża zmiana może nawet ograniczać ruchomość. Jeśli ganglion leży w pobliżu gałązki nerwowej może spowodować jej ucisk. Wówczas może dojść do miejscowych zaburzeń czucia, ból może być stały, może pojawić się też osłabienie siły mięśni.

Ganglion - diagnostyka

Obraz ganglionu jest dość typowy i postawienie rozpoznania dla doświadczonego ortopedy nie jest problemem. Jednak celem wykluczenia innych zmian (np. nerwiaka, guza pochewki) oraz w poszukiwaniu towarzyszących uszkodzeń (np. niestabilności łódeczkowato-księżycowatej) może być konieczne wykonanie badań obrazowych. W zależności od potrzeb lekarz może zlecić:

• badanie RTG
• badanie USG
• rezonans magnetyczny

Ganglion - leczenie

Jeśli potwierdzono diagnozę ganglionu, zmiana jest niewielka i nie sprawia pacjentowi dolegliwości, można nie podejmować żadnego leczenia. Wystarczy obserwacja. Wiele spośród takich zmian ustępuje samoistnie - szacuje się, że w ciągu dwóch lat od pojawianie się ganglionu, 90% znika.

Jeśli jednak zmiana pacjentowi przeszkadza - ze względów kosmetycznych lub daje dolegliwości – należy podjąć leczenie. Mniej inwazyjną, ale skuteczną w mniej niż 50% przypadków metodą jest nakłucie torbieli, usunięcie wypełniającego ją płynu i podanie w to miejsce leku przeciwzapalnego - kortykosteroidu. U niektórych pacjentów daje to poprawę, jednak trzeba się liczyć z tym, że ryzyko nawrotu jest bardzo duże.

Skuteczniejsza metodą jest operacyjne wycięcie ganglionu. Można to zrobić tak zwaną metodą otwartą, wykonując cięcie na skórze bezpośrednio nad ganglionem. W części przypadków możliwe jest leczenie metodą artroskopową. Wówczas na skórze wykonuje się jedynie niewielkie, półcentymetrowe nacięcia, a zmianę usuwa się "od środka". Rehabilitacja rzadko przynosi rezultaty w leczenie ganglionów. Może doraźnie łagodzić objawy, ale nie rozwiązuje problemu.

Czytaj też:

• Uraz nadgarstka: objawy i leczenie
• Ból nadgarstka - przyczyny
• Zespół cieśni nadgarstka: objawy, leczenie i rehabilitacja

Zdaniem eksperta

lek. Karolina Stępień specjalista ortopedii i traumatologii narządu ruchu w Carolina Medical Center

W większości przypadków gangliony nie wymagają leczenia, jednak sama ich obecność może być dla pacjenta defektem kosmetycznym. Wówczas preferowaną metodą leczenia jest metoda artroskopowa, pozostawiająca niewielkie, słabo widoczne blizny. Niemniej jednak skuteczność leczenia artroskopowego i metodą otwartą w zapobieganiu nawrotom gangliony jest porównywalna.

Nawet jeśli guzek, który zaobserwowałaś/eś na swoim nadgarstku pasuje do typowego opisu ganglionu i wcale Ci nie przeszkadza, warto skonsultować tą zmianę z lekarzem. Konieczne jest wykluczenie innych, rzadszych, groźniejszych zmian tej okolicy i diagnostyka pod kątem innych, towarzyszących uszkodzeń.

lek. Karolina Stępień specjalista ortopedii i traumatologii narządu ruchu w Carolina Medical Center