ZATOR tłuszczowy: przyczyny, objawy, leczenie

Jednym z rodzajów zatoru, czyli nagłego zamknięcia światła naczynia tętniczego przez czop zatorowy, jest zator tłuszczowy. Może on powstać po złamaniach kości (zwłaszcza długich) – fragmenty oderwanej z ich wnętrza tkanki tłuszczowej dostają się do krwiobiegu, blokując naczynie tętnicze (mózgowe lub wieńcowe). Stanowi to bezpośrednie zagrożenie życia.

Zator tłuszczowy występuje po urazie tkanki tłuszczowej zapasowej lub kości (szpik żółty) z porozrywanych lipocytów. Czasem zator taki powstaje wskutek urazu otłuszczonej wątroby lub omyłkowego podania dożylnie oleistych preparatów domięśniowych. Może też być skutkiem gangreny gazowej, ostrego zapalenia trzustki czy poparzeń. Wymieniany jest także jako powikłanie po zabiegu liposukcji, czyli kosmetycznego odsysania tłuszczu.

Czopy zatorowe może tworzyć też skrzeplina, urwana blaszka miażdżycowa, fragmenty tkanki nowotworowej, wody płodowe, bakterie, pasożyty lub banieczki gazu.

Jak objawia się zator tłuszczowy?

Czasem zator tłuszczowy pozostaje bezobjawowy. Może też dojść do samoistnej eliminacji kropli tłuszczu z płuc poprzez wydalenie z moczem, odkrztuszenie czy zmetabolizowanie w wątrobie i surowicy. Kiedy jednak duże ilości kropli tłuszczu przenikają do krążenia, mogą spowodować blokadę przepływu krwi w naczyniach krwionośnych, a co za tym idzie - zator. Generalnie w przypadku wszystkich zatorów samopoczucie chorego nagle się pogarsza, może dojść do gwałtownych duszności, bólu w klatce piersiowej oraz utraty przytomności. Mogą pojawić się również objawy dermatologiczne - krwawe wybroczyny na skórze. Wybroczyny te są dość istotne, bowiem wystarczają do szybkiej diagnozy, że chory cierpi właśnie na zatorowość tłuszczową. Występują one na klatce piersiowej, ramionach, szyi, a także na błonie śluzowej jamy ustnej. Pojawiają się jedynie u 20-50 proc. pacjentów i ustępują samoczynnie po mniej więcej tygodniu. Temperatura ciała jest podwyższona, czasem do 39 ^oC. Może też dojść do częstoskurczu, czyli przyspieszenie akcji serca do ponad 100 uderzeń na minutę.

Czy zator tłuszczowy jest wyleczalny?

Leczenie polega na usunięciu blokującego przepływ krwi materiału zatorowego. W przypadku większości zatorów, konieczne jest wykonanie zabiegu operacyjnego. Z kolei przy zatorze tłuszczowym pacjenci otrzymują wspomagająco tlen, środki moczopędne, a także albuminy, czyli rozpuszczalne w wodzie białka, występujące w ludzkim osoczu - zwiększają one przepływ krwi, a także wiążą kwasy tłuszczowe. U osób z powtarzającymi się zatorami zaleca się kurację lekami przeciwkrzepliwymi oraz wszczepianie do żyły głównej dolnej filtrów wychwytujących materiał zatorowy.

Profilaktyka choroby

Aby zmniejszyć zagrożenie wystąpieniem zatorów tłuszczowych po złamaniach, należy unieruchomić uszkodzoną kończynę jeszcze przed przewiezieniem pacjenta do szpitala. Konieczna jest też jak najszybsza operacja. Pacjentom profilaktycznie podaje się też tlen oraz leki przeciwzakrzepowe, aby uniemożliwić gromadzenie się cząsteczek tłuszczu w tętnicach.