Sternotomia: przebieg i powikłania

Sternotomia to zabieg umożliwiający utworzenie dostępu, pola operacyjnego, do narządów klatki piersiowej w czasie operacji. Jest to chirurgiczne przecięcie mostka w jego osi długiej (wzdłuż). Jak przebiega ten zabieg i jakie mogą być powikłania sternotomii?

Spis treści

1. Sternotomia: przecięcie i rekonstrukcja mostka
2. Powikłania sternotomii

Sternotomia wykonywana jest najczęściej w czasie operacji kardiochirurgicznych, np. wymianie zastawek, wszyciu by-passów (pomostowaniu aortalno-wieńcowym), czy zabiegów na dużych naczyniach klatki piersiowej.

Sternotomia może być także składową operacji torakochirurgicznych: usunięcia płuca, jego części, nowotworu tego narządu (wraz z węzłami chłonnymi) lub zabiegu na przełyku.

Przecięcie mostka bardzo rzadko konieczne jest w czasie operacji tarczycy, czy grasicy.

Sternotomia: przecięcie i rekonstrukcja mostka

Sternotomię wykonuje się oczywiście w znieczuleniu ogólnym (w narkozie).

Najpierw przecina się skórę w linii pośrodkowej na całej długości mostka, następnie rozcina tkankę podskórną i okostną. Do przecięcia mostka najczęściej służy specjalna piła.

Rekonstrukcja mostka po zabiegu wymaga założenia metalowych, rzadziej plastikowych szwów, które pozostają w ciele operowanego do końca życia i mają za zadanie ustabilizować mostek do czasu jego zrośnięcia, proces ten może trwać nawet do kilku miesięcy.

Warto wiedzieć, że wszystkie zabiegi, które wiążą się ze sternotomią zawsze są bardzo poważne, znacznie osłabiają ogólną kondycję i najczęściej wymagają długotrwałej rehabilitacji.

Po sternotomii konieczne jest noszenie specjalnej kamizelki stabilizującej mostek oraz oszczędny tryb życia: unikanie forsownych wysiłków, napinania klatki piersiowej.

Należy też pamiętać, że po sternotomii nierzadko konieczne jest założenie drenażu, jednak jest ono związane z zabiegiem docelowym, a nie wymuszone przez przecięcie mostka.

Niekiedy zdarza się, że konieczne jest ponowne wykonanie operacji z przecięciem mostka, wtedy zabieg ten nazywamy resternotomią, wykonuje się go tą samą techniką, ale wiąże się z większym ryzykiem wystąpienia powikłań oraz dłuższą rekonwalescencją.

Odmianą sternotomii jest tak zwana ministernotomia, wykorzystuje się ją niekiedy na przykład w operacjach zastawkowych. Jest to procedura mniej traumatyczna, jednak nie we wszystkich zabiegach można ją stosować i decyzję o jej zastosowaniu podejmuje się indywidualnie u każdego chorego. Ministernotomia polega na nacięciu górnej lub dolnej części mostka do wysokości 3-4 żebra.

Powikłania sternotomii

Jak każdy zabieg, sternotomia również wiąże się z ryzykiem powikłań, występują one rzadko, a należą do nich: zakażenie i rozejście się szwu mostka, szczególnie często występuje to u palaczy i osób chorych na przewlekłą obturacyjną chorobę płuc.

W przypadku takiego powikłania konieczne jest drenowanie zakażonej treści, antybiotykoterapia, a niekiedy także powtórna operacja.

Rzadziej powikłaniami sternotomii mogą być niestabilność mostka i uszkodzenie splotu ramiennego objawiające się bólem i niekiedy częściowym porażeniem jednej z kończyn górnych.

Oczywiście tak poważny zabieg zawsze pozostawia widoczną bliznę na klatce piersiowej, co nierzadko jest powodem dyskomfortu i wstydu.

Sternotomia jest częścią wielu zabiegów kardio- i torakochirurgicznych, polega ona na przecięciu mostka. Jest to bardzo poważny zabieg, po którym konieczna jest długa rekonwalescencja i rehabilitacja.

Sternotomia, jak każda procedura wiąże się z ryzykiem wystąpienia powikłań, jest ono jednak niewielkie.

O autorze

Lek. Maciej Grymuza

Absolwent Wydziału Lekarskiego na Uniwersytecie Medycznym im. K. Marcinkowskiego w Poznaniu. Ukończył studia z wynikiem ponad dobrym. Aktualnie jest lekarzem w trakcie specjalizacji z kardiologii oraz student studiów doktoranckich. Interesuje się szczególnie kardiologią inwazyjną oraz urządzeniami wszczepialnymi (stymulatorami).

lek. Maciej Grymuza