Prosta i tania recepta na wspieranie układu krążenia. Dodatek do soli pomógł pacjentom po udarze

Zazwyczaj lekarze i naukowcy są dalecy od proponowania wygodnych rozwiązań, by radzić sobie z poważnymi zagrożeniami i problemami. Takie drogi na skróty ponoć nie istnieją. Tymczasem w JAMA Cardiology ukazały się wyniki randomizowanego badania, które sugerują, że sól kuchenna z dodatkiem potasu chroni przed udarem.

Wiadomo, że potas to przyjaciel serca i całego układu krążenia. Zwykle jednak polecane jest jego spożywanie w zdrowej, racjonalnej diecie. Leczeniem poważnych zaburzeń w gospodarce sodowo-potasowej zajmują się profesjonaliści.

Sól kuchenna (NaCl chlorek sodu) tymczasem to "biała śmierć", którą mamy eliminować z codziennej diety, bo jej nadmierne spożycie niszczy nasze serca i nerki.

Duże, chińskie badanie tymczasem sugeruje, że gdyby do soli dodawać potasu, można nie tylko wspierać układ krążenia osób zdrowych, ale znacząco poprawić rokowania tych, którzy przeszli już udar.

Wzbogacana żywność w profilaktyce chorób

Pomysł, by dodawać bezcenne składniki do żywności, zamiast zmuszać ludzi do ich osobnej suplementacji w postaci kropli czy kapsułek, nie jest niczym nowym. W Szwecji problem istotnych niedoborów witaminy D rozwiązano właśnie w taki sposób - mleko, mleko fermentowane, jogurty i tłuszcze do smarowania, są wzbogacane w te witaminę (niektóre obowiązkowo).

Nie jest też wielkim zaskoczeniem pomysł ze wzbogaceniem soli. W wielu krajach (w tym w Polsce) wprowadzenie jej jodowania znacząco rozwiązało problem wola tarczycowego i wrodzonego zespołu niedoboru jodu (dawniej kretynizm) u dzieci.

Tak czy owak - pomysł, by współcześnie zachęcać do stosowania soli w kuchni, chociaż o zmienionym składzie (potas stanowił 25 proc.), wydaje się dość odważnym. Zapewne w wielu krajach trudno byłoby przeprowadzić badania na taką skalę, jak w Chinach.

Suplementy potasu w soli - dlaczego to miałoby działać

Udar mózgu jest jedną z głównych przyczyn zgonów i niepełnosprawności w krajach o niskich i średnich dochodach. Niestety, utrudniony dostęp do właściwego leczenia, a także opór pacjentów przed wdrożeniem zmian w stylu życia, sprawiają, że udary u chorych powtarzają się.

To jedna z przyczyn szukania prostych recept, które pozwolą ocalić chociaż część chorych i będą łatwe do wdrożenia na dużą skalę.

Wysokie spożycie sodu i niskie spożycie potasu są uważane za kluczowe czynniki ryzyka rozwoju chorób układu krążenia, zwłaszcza w północnych Chinach. Wskaźniki nawrotów udaru są wyższe niż średnia światowa i sięgają 17% po roku i 41% w ciągu pięciu lat.

Niedobory potasu nie są częste wśród zdrowych osób w Polsce. Problem jednak nasila się u seniorów w związku z postępującym pogorszeniem wchłaniania, u osób, które muszą stosować leki moczopędne, ale także wtedy, gdy nadużywamy alkoholu, mamy niedobory magnezu (pomaga kontrolować potas), generalnie problem z gospodarką elektrolitową.

Zobacz także: Objawy niedoboru potasu

Zobacz galerię 7 zdjęć

Sól z potasem - spadek ponownych udarów o 14 proc.

Badania prowadzili eksperci z Globalnego Centrum Badań nad Zdrowiem Uniwersytetu Duke'a w Kunshan pod kierownictwem dr. Xiong Dinga, badacze z kilku chińskich uniwersytetów, w tym w Wuhan, Pekinie, Shenyang i Harbinie, a także uczeni ze Szkoły Zdrowia Publicznego Imperial College London oraz z wydziału medycyny i zdrowia Uniwersytetu Nowej Południowej Walii w Sydney.

W badaniu "Substytucja soli oraz nawracający udar mózgu i zgony: randomizowane badanie kliniczne", opublikowanym w JAMA Cardiology, zespół przeanalizował dane od 15 249 uczestników, u których wcześniej zdiagnozowano udar mózgu.

Ta analiza to część jeszcze większego badania Salt Substitute and Stroke Study (SSaSS), w którym analizowano dane mieszkańców 600 wiosek i 20 995 osób na terenach wiejskich Chin. Naukowcy zastąpili sól uczestników substytutem 75% soli i 25% chlorku potasu.

U pacjentów monitorowano ciśnienie krwi, nawrót udaru, śmiertelność i wyniki bezpieczeństwa, w tym ryzyko hiperkaliemii (nadmiaru potasu). Śledzono również wydalanie sodu/potasu z moczem.

Liczba ponownych udarów w grupie przyjmującej sól z potasem była o 14 proc. niższa niż w grupie kontrolnej.

Potas w soli: "tania interwencja dietetyczna"

Badacze zaobserwowali jeszcze wyższą skuteczność potasowania soli w przypadku udaru krwotocznego. Wykazał on względną redukcję epizodów o 30%. Liczba zgonów spadła o 21%.

Średnie skurczowe ciśnienie krwi w okresie obserwacji było niższe w grupie substytutu soli w porównaniu z grupą kontrolną.

Dodawanie potasu do soli nie spowodowało przedawkowania tego pierwiastka.

Według autorów badania: 

Wyniki wskazują, że redukcja soli za pomocą 25% potasu jest bezpieczną, tanią interwencją dietetyczną, która może zmniejszyć nawroty udaru i śmiertelność wśród osób, które przeżyły udar. 

Naukowcy sugerują szersze stosowanie substytutów soli, szczególnie w regionach o wysokim spożyciu sodu i ograniczonym dostępie do profilaktycznej opieki zdrowotnej.

Eliza Dolecka