Prof. Sterliński: "to jeden z prostszych mierników zdrowia". Umiesz zmierzyć puls?

Weryfikacja

Autor: Prof. dr hab. n. med. Maciej Sterliński, Narodowy Instytut Kardiologii w Warszawie

Jedna na trzy osoby na świecie rozwinie w ciągu swojego życia groźną formę arytmii, która niewykryta i nieleczona w sposób optymalny może spowodować groźne powikłania, takie jak udar mózgu, niepełnosprawność i zgon, ostrzega prof. Maciej Sterliński i Europejska Asocjacja Rytmu Serca. To co robić?

1 marca, w Dzień Pulsu, poświęć dosłownie chwilę na zmierzenie tętna (pulsu) sobie i swoim bliskim, zwłaszcza seniorom. A najlepiej zrób to zaraz i wypracuj sobie stały nawyk kontrolowania tętna.

- Badanie częstotliwości i regularności naszego pulsu jest jednym z prostszych sposobów oceny naszego ogólnego stanu zdrowia i badanie to może uchronić nas przed poważnymi problemami zdrowotnymi, zwłaszcza im jesteśmy starsi i im więcej mamy schorzeń - podkreśla prof. dr hab. n. med. Maciej Sterliński z Narodowego Instytutu Kardiologii w Warszawie.

Jak prawidłowo zmierzyć puls?

Pozornie odpowiedź jest bardzo prosta. Tymczasem wielokrotnie pojawiały się doniesienia o problemach z pomiarem. Nie dość, że niektóre osoby miały problem z wyczuciem tętna, to jeszcze napotykały na trudności przy pomiarze u siebie ("co to znaczy niemiarowe?", "nie nadążam z liczeniem", "liczyć przez minutę czy 15 sekund, a potem mnożyć, czy jednak przez 60 s.?" itd.). U drugiej osoby bywało jeszcze gorzej ("gdzie najlepiej mierzyć?", "czuję moje tętno czy jego?").

Przy udzielaniu pierwszej pomocy, w sytuacjach skrajnych, te dylematy pewnie pozostaną aktualne, ale prof. Maciej Sterliński przypomina, że z pomocą przychodzi nam dziś technologia: najprostsza, zwykle dosłownie na wyciągnięcie ręki:

Najczęściej w warunkach domowych nasz puls możemy zmierzyć przy pomocy ciśnieniomierza (który mierzy nie tylko ciśnienie, ale również i częstość pulsu) a także coraz częściej przy pomocy zegarków i telefonów ze specjalnymi przystawkami. Urządzenia elektroniczne wyświetlają częstość pulsu; niektóre z nich pokazują również informację o jego miarowości lub niemiarowości.

Masz w domu pulsoksymetr? Sporo osób zdecydowało się na zakup w ostatnich latach. Proste urządzenie również mierzy puls, a przy okazji można skontrolować wysycenie krwi tlenem.

Tętno - kiedy jest nieprawidłowe

Prawidłowy puls w spoczynku powinien wynosić od 60 do 90 uderzeń na minutę i być miarowy. Niepokojące są wszelkie odchylenia od normy, zwłaszcza gdy serce bije zbyt wolno, zbyt szybko lub nieregularnie. Jeśli towarzyszy temu złe samopoczucie, nie zwlekaj z wizytą u specjalisty. Lekarz zleci ewentualne odpowiednie badania i postawi diagnozę.

Puls - czerwona lampka

Prof. Sterliński przypomina:

Puls jest obrazem naszego aktualnego stanu fizyczno-emocjonalnego i w stanach zdenerwowania, zmęczenia czy wysiłku może być szybszy. Maksymalna częstotliwość pulsu nie powinna wynosić jednak nigdy więcej niż podaje prosty wzór: 220 minus wiek. Jeżeli nasz puls osiąga lub przekracza tę wartość albo czujemy, że nasze serce bije zbyt szybko bez powodu – również warto te obserwacje omówić z lekarzem.

Pierwsza pomoc: masaż serca

Zobacz galerię 6 zdjęć

Mierzenie pulsu: dlaczego to jest takie ważne

Kontrolowanie swojego tętna daje szansę na wczesne wykrycie, prawidłowe diagnozowanie i leczenie migotania przedsionków.

Migotanie przedsionków nieprzypadkowo nazywane jest cichym zabójcą. To najczęściej występująca arytmia, która często przebiega bezobjawowo. Nieleczona może prowadzić do poważnych powikłań, takich jak udar niedokrwienny mózgu. 

Dr hab. n. med. Adam Sokal z Katedry Kardiologii, Wrodzonych Wad Serca i Elektroterapii Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach, Śląskiego Centrum Chorób Serca w Zabrzu, przewodniczący Asocjacji Rytmu Serca Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego, alarmuje:

Zaburzenia rytmu serca stanowią coraz poważniejszy problem zdrowia publicznego na całym świecie. Częstość występowania migotania przedsionków na przestrzeni lat znacznie wzrosła: z 33,5 miliona przypadków zdiagnozowanych w 2010 r. do 59 milionów w 2019 roku. To znaczące obciążenie dla pacjentów, ich bliskich i systemów opieki zdrowotnej na całym świecie.

Prof. Sterliński dodaje:

Wczesne wykrycie migotania przedsionków jest kluczowe dla zapobiegania groźnym powikłaniom tej arytmii, takim jak udar niedokrwienny mózgu. Zwiększanie wiedzy społeczeństw na temat migotania przedsionków jest więc szansą na wczesne wykrycie arytmii oraz jej skuteczne leczenie.

Trwa kampania edukacyjna #DzieńPulsu. Jest kierowana do wszystkich grup wiekowych. U każdego ma wspierać budowanie nawyku regularnych pomiarów pulsu, u młodszych osób dodatkowo zachęcać do pomiarów tętna rodziców i dziadków (migotanie przedsionków to arytmia ściśle powiązana z wiekiem).

Nie czekaj na dramatyczne objawy i konsekwencje choroby.

Eliza Dolecka

Prof. dr hab. n. med. Maciej Sterliński, Narodowy Instytut Kardiologii w Warszawie