Nowoczesne metody leczenia wad serca

Jeszcze do niedawna chorzy za wadami zastawkowymi serca byli poddawali klasycznym zabiegom kardiochirurgicznym z otwarciem klatki piersiowej i przecięciem mostka, a starsi pacjenci niekwalifikujący się do takiej operacji, po prostu umierali. Dziś dzięki wysokospecjalistycznym zabiegom takim jak: TAVI, Valve in Ring czy Valve in Valve zyskują oni szansę na szybki powrót do zdrowia.

Spis treści

1. TAVI ratuje serca starszych pacjentów
2. Nowoczesne techniki leczenia wad zastawkowych

Wady zastawkowe serca figurują w statystykach jako  trzecie, po nadciśnieniu tętniczym i chorobie niedokrwiennej serca, najpopularniejsze schorzenie kardiologiczne w Polsce i Europie. Statystycznie najczęściej występującą  nabytą zastawkową chorobą serca jest zwężenie zastawki aortalnej (ang. aortic stenosis, AS) charakterystyczne dla starzejącej się populacji, które dotyka ok. 5 proc. pacjentów powyżej 75. roku życia. U chorych z ciężkim AS farmakoterapia nie poprawia rokowania, a leczeniem z wyboru jest chirurgiczna implantacja sztucznej, mechanicznej lub biologicznej zastawki. Niestety śmiertelność okołooperacyjna w grupie starszych pacjentów  z licznymi chorobami współistniejącymi sprawia, że prawie 1/3 chorych - w Polsce prawdopodobnie to około 2 tys. pacjentów – nie jest kwalifikowana do postępowania chirurgicznego.

TAVI ratuje serca starszych pacjentów

Dzięki wprowadzonej kilka lat temu w metodzie leczenia  przezcewnikowej implantacji zastawki aortalnej (ang. transcatheter aortic valve implantation, TAVI), możliwości terapii pacjentów z AS wymagających postępowania zabiegowego znacznie się poszerzyły. Do zabiegu TAVI kwalifikowani są pacjenci starsi, zwykle powyżej 70. roku życia, także z uwagi na fakt, że zastawki aortalne wykorzystywane do tych zabiegów są bioprotezami, wykonanymi z osierdzia wołowego lub świńskiego. Jednym z wymaganych kryteriów jest stwierdzenie ciasnego nabytego zwężenia zastawki aortalnej i dużego ryzyka leczenia chirurgicznego wady serca, zwykle spowodowanego właśnie chorobami współistniejącymi.

Wady zastawkowe serca to trzecie, po nadciśnieniu tętniczym i chorobie niedokrwiennej serca, najpopularniejsze schorzenie kardiologiczne w Polsce i Europie.

Niemniej każdorazowa decyzja o preferowanym w danym przypadku sposobie leczenia nabytego AS, podejmowana jest wspólnie przez kardiologa i kardiochirurga w ramach współpracy w zespole sercowym.

Na świecie TAVI wykonywane jest od kilkunastu lat. W Polsce pierwszy tego rodzaju zabieg miał miejsce w Krakowie w 2008 r., kolejne przeprowadzono w Zabrzu, Katowicach i Warszawie.  W 2015 roku w naszym kraju kardiolodzy interwencyjni i kardiochirurdzy z 20 ośrodków, przeprowadzili prawie 650 implantacji zastawek metodą TAVI. To statystycznie 17 zabiegów przypadających na 1 mln mieszkańców, podczas gdy średnia europejska wynosi 60 - 70 zabiegów na 1 mln mieszkańców. Przezcewnikowa implantacja zastawki aortalnej jest bardzo istotnym zabiegiem z punktu widzenia kardiologii interwencyjnej, w wielu przypadkach ratującym życie pacjentom z nabytą zastawkową chorobą serca. Do końca 2014 roku była wysokospecjalistyczną procedurą, finansowaną przez Ministerstwo Zdrowia, od 2015 roku płatnikiem jest Narodowy Fundusz Zdrowia.

Nowoczesne techniki leczenia wad zastawkowych

W kardiologii interwencyjnej pojawia się coraz więcej nowych, wysokospecjalistycznych zabiegów hybrydowych, które ze względu na stopień skomplikowania są w stanie wykonywać tylko nieliczni operatorzy w Polsce. Jedną z takich nowoczesnych metod jest Valve in Ring polegająca na umieszczeniu zastawki TAVI w pierścieniu po chirurgicznej korekcie zastawki mitralnej. Zabieg ten jest dedykowany pacjentom, którzy mają założone zastawki biologiczne w klasycznym dostępie kardiochirurgicznym, i u których należy wymienić zastawkę na nową z powodu uszkodzenia  i zaburzenia funkcji dotychczas istniejącej zastawki.

Z powodów finansowych nie u wszystkich pacjentów w Polsce można zastosować nowe metody leczenia. One są dedykowane głównie osobom starszym i tam gdzie są wskazania. Wtedy Narodowy Fundusz Zdrowia je refunduje.

Inną odmianą zabiegu TAVI  jest Valve in Valve, w wolnym tłumaczeniu zastawka w zastawkę. Polega on na przezcewnikowej implantacji nowej zastawki w uszkodzoną, uprzednio implanrtowaną przez kardiochirurga bioprtezę, aortalną lub mitralną (dwudzielną). Dzięki nowoczesnej metodzie przezcewnikowej naprawy zastawek, które uległy dysfunkcji, pacjent zyskuje kolejne 10-15 lat dobrej jakości życia.

Ponadto istnieją urządzenia do przezskórnej korekcji funkcji niedomykalnej zastawki mitralnej, które znajdują swoje zastosowanie u pacjentów o wysokim ryzyku leczenia kardiochirurgicznego. Niestety, tych zabiegów jest w Polsce wykonywanych jeszcze mniej  niż TAVI, a chorych na  nie oczekujących jest dużo. Oprócz leczenia wad zastawek aortalnej i mitralnej kardiolodzy interwencyjni kierują teraz swoje kroki w kierunku skutecznych „napraw” dwóch kolejnych zastawek - płucnej oraz zastawki trójdzielnej. Zdaniem przedstawicieli środowiska już niebawem ta „zastawkowa rewolucja” sprawi, że będą oni w stanie wykonywać zabiegi naprawcze na wszystkich zastawkach serca u coraz większej grupy pacjentów, bez konieczności otwierania klatki piersiowej.