Niskie ciśnienie czyli hipotonia - przyczyny, objawy, leczenie

Hipotonia (hipotensja) to inaczej niskie ciśnienie czyli niedociśnienie. Niskie ciśnienie to przede wszystkim problem kobiet i dorastających dziewcząt. Często mają zawroty głowy, ich samopoczucie pogarsza się wraz ze zmianą pogody. Jak sobie radzić, gdy należy się do klubu niskociśnieniowców? Jakie są przyczyny i objawy niedociśnienia, sprawdź, jak przebiega leczenie hipotonii.

Spis treści

1. Hipotonia: objawy
2. Hipotonia: przyczyny
3. Niedociśnienie - diagnoza
4. Doraźna pomoc w niskim ciśnieniu
5. Ważne rady dla niskociśnieniowców

Niskie ciśnienie (hipotonia, niedociśnienie) zdaniem ekspertów z reguły nie wymaga leczenia. Marne to jednak pocieszenie, gdy czasem nawet nie można wstać z łóżka, bo kręci ci się w głowie. Na szczęście nad hipotonią, czyli zbyt niskim ciśnieniem, też można zapanować. Rodzimy się z niskim ciśnieniem, które z wiekiem nieco wzrasta. Jednak nie u wszystkich wystarczająco.

Niedociśnienie masz wtedy, gdy twoje ciśnienie tętnicze spada:

• poniżej 90/60 mmHg u kobiety
• 100/70 mmHg u mężczyzny

Na zbyt niskie ciśnienie cierpi 1-2 proc. dorosłych ludzi. Choć nie jest tak groźne jak nadciśnienie, nie powinno się go lekceważyć. Bo do gwałtownego spadku ciśnienia powodującego utratę przytomności może dojść np. podczas prowadzenia samochodu. Jeśli zatem kilkakrotnie mierzyłaś sobie ciśnienie i aparat uparcie pokazywał, że jest ono zbyt niskie, skonsultuj się z lekarzem.

Hipotonia: objawy

• zawroty głowy
• mroczki przed oczami
• zaburzenia rytmu serca
• przyśpieszone tętno
• blada twarz
• zimne ręce i stopy
• napady nudności
• omdlenia (zwłaszcza gdy dłużej stoisz)
• nocne poty
• uczucie zmęczenia, osłabienia
• złe samopoczucie przy zmianie pogody
• kłopoty z koncentracją

Hipotonia: przyczyny

Hipotonia wtórna może towarzyszyć różnym chorobom, m.in. takim jak:

• anemia
• niedoczynność nadnerczy
• padaczka
• cukrzyca

Bywa następstwem:

• rozległych oparzeń
• długotrwałego odwodnienia (np. przy silnej biegunce)
• stresu
• krwotoku

Często pojawia się w czasie zażywania leków, takich jak np.:

• nitraty
• leki psychotropowe
• leki odwadniające
• leki antyarytmiczne
• leki stosowane w chorobie Parkinsona

Hipotonii wtórnej można się pozbyć, lecząc podstawowe schorzenie

Gorzej jest z tzw. hipotonią pierwotną. Naukowcy ustalili, że osoby cierpiące na niedociśnienie mają mało elastyczne ściany tętnic. Krew płynie przez nie wolniej i z mniejszym ciśnieniem. W rezultacie tkanki organizmu są gorzej zaopatrzone w tlen, a to z kolei jest przyczyną różnych dolegliwości.

W większości przypadków te nieprawidłowości w budowie naczyń mają podłoże genetyczne.

Niedociśnienie ortostatyczne pojawia się u osób z prawidłowym ciśnieniem lub nadciśnieniem - zwykle wskutek szybkiej zmiany pozycji z leżącej na stojącą lub po dłuższym staniu (to tzw. zaburzenia regulacji krążenia przy zmianie pozycji). Krew gromadzi się w nogach i trzewiach, mniej więc płynie jej w kierunku serca i przez to mniejsza jej ilość jest tłoczona w ciągu minuty - stąd gwałtowny spadek ciśnienia.

Poznaj listę produktów podnoszących ciśnienie! 

Zobacz galerię 11 zdjęć

Niedociśnienie - diagnoza

Gdy zgłosisz się do lekarza i wielokrotne pomiary ciśnienia potwierdzą, że jest ono zbyt niskie, specjalista może ci zlecić dodatkowe badania, by postawić ostateczną diagnozę.

Zwykle trzeba zrobić:

• badanie moczu
• morfologię
• EKG
• czasem USG serca

Potrzebna bywa analiza stężenia biopierwiastków we krwi lub tzw. holter ciśnieniowy. To badanie pozwala lekarzowi rozróżnić, czy ma do czynienia z hipotonią pierwotną, czy z ortostatyczną.

Doraźna pomoc w niskim ciśnieniu

Lekami trudno na stałe ustawić ciśnienie hipotonika na odpowiednim poziomie. W sytuacjach podbramkowych, gdy czujesz, że ciśnienie niepokojąco się obniża, możesz wypić filiżankę kawy naturalnej, szklankę coca-coli czy napój energetyczny.

Napoje te zawierają kofeinę, która pobudza ośrodkowy układ nerwowy, naczynioruchowy i ośrodek oddechowy. Na jakiś czas odzyskasz formę. Niestety, do kofeiny łatwo się przyzwyczaić i dlatego organizm wymagał będzie coraz większych dawek, a to nie jest korzystne dla zdrowia.

Dlatego kardiolodzy zalecają picie kawy naturalnej, ale w niewielkich ilościach, np. szklankę małymi łykami przez 4-5 godzin.

Ważne rady dla niskociśnieniowców

Jeżeli masz niskie ciśnienie, przestrzegaj kilku zasad - to pomoże ci uniknąć przykrych następstw, takich jak omdlenia, zawroty głowy, nudności.

• Unikaj gwałtownych zmian pozycji. Nagłe wstawanie z krzesła czy podniesienie się z łóżka powoduje, że krew szybko odpływa do nóg i robi się słabo. Dlatego po przebudzeniu poleż chwilę spokojnie, poprzeciągaj się, a potem powoli usiądź, spuść nogi z łóżka i pomału wstań.
• Zanim wstaniesz rano, jeszcze w łóżku możesz wykonać masaż na sucho - ręcznikiem lub rękawicą frotte najpierw masuj ręce i nogi od palców w kierunku serca, a potem resztę ciała.
• Bierz naprzemienny prysznic chłodno-ciepły (trzeba skończyć chłodnym strumieniem wody).
• Unikaj długiego stania, wielogodzinnego przebywania na słońcu i opalania się.
• Ćwicz regularnie. Wskazany jest ruch, który uelastycznia naczynia krwionośne nóg, np. pływanie, aerobik, biegi, jazda na rowerze.
• Wysypiaj się, wypoczywaj. Śpij na wysokiej poduszce. Takie ułożenie ciała często zapobiega nadmiernemu oddawaniu moczu (a więc częstemu wychodzeniu w nocy do łazienki), a to chroni przed poranną hipotonią.
• Nie pal papierosów. Uciekaj z zadymionych miejsc. Nie siedź w źle wentylowanych pomieszczeniach.
• Jadaj częściej, ale niewielkie porcje - głód może prowadzić do spadku ciśnienia, bo obniża poziom cukru we krwi. Jedz dużo owoców, warzyw i wędzone ryby, a ogranicz w diecie tłuszcze zwierzęce. Możesz też dosalać nieco potrawy (sól odgrywa ważną rolę w utrzymaniu na odpowiednim poziomie ciśnienia tętniczego).
• Pij około 2 l płynów dziennie. W czasie upałów i dużego wysiłku fizycznego więcej, bo gdy się pocisz, obniża się ciśnienie.
• Wypróbuj zioła. Wymieszaj po 30 g kwiatu lawendy, korzenia lubczyku, ziela tymianku, majeranku, serdecznika i liści mięty. Łyżkę stołową mieszanki zalej szklanką wody. Doprowadź do wrzenia, ale nie gotuj. Parz pod przykryciem przez 5 minut. Przecedź i pij ziołowy napój 3-4 razy w ciągu dnia, ale ostatnią porcję nie później niż 2 godziny przed snem.

Anna Jarosz

Konsultacja: dr Michał Barański