Nadciśnienie wrotne - przyczyny, objawy i leczenie

Nadciśnienie wrotne to poważny stan, który może doprowadzić do powstania żylaków przełyku, żołądka czy odbytu. Jeśli nadciśnienie wrotne nie zostanie rozpoznane na czas, może dojść do ich pęknięcia i zagrażających życiu krwotoków. Innym groźnym powikłaniem nadciśnienia wrotnego może być trwałe uszkodzenie mózgu. Jakie są przyczyny i objawy nadciśnienia wrotnego? Na czym polega leczenie?

Spis treści

1. Nadciśnienie wrotne - przyczyny
2. Nadciśnienie wrotne - objawy
3. Nadciśnienie wrotne - diagnostyka
4. Nadciśnienie wrotne - leczenie

Nadciśnienie wrotne to stan, w przebiegu którego dochodzi do wzrostu ciśnienia powyżej 12 mm Hg w żyle wrotnej.

Prawidłowo żyła wrotna doprowadza krew do wątroby z obszaru jamy brzusznej (żołądka, jelit, śledziony, trzustki). W wątrobie krew zostaje oczyszczona z niepożądanych elementów, a następnie jest kierowana w stronę serca.

W wyniku wzrostu ciśnienia w żyle wrotnej krew, zamiast dostać się do wątroby, cofa się i trafia m.in. do żył przełykowych i żołądkowych (wytwarza się tzw. krążenie oboczne). Odpływ wsteczny krwi powoduje poszerzenie tych żył, pogarszając jednocześnie funkcję mechanizmu zastawkowego i powstanie żylaków, m.in. żołądka i  przełyku. W niektórych przypadkach może dojść do ich pęknięcia i zagrażających życiu krwotoków.

W związku z tym, że krew nie została oczyszczona z szkodliwych substancji przez wątrobę, może dojść także do rozwoju encefalopatii, czyli do uszkodzenia mózgu wskutek działania toksyn, które pojawiają się w układzie krążenia.

Nadciśnienie wrotne - przyczyny

Najczęstszą (nawet 90 proc. przypadków) przyczyną nadciśnienia w żyle wrotnej jest marskość wątroby, spowodowana żółtaczką typu B lub WZW C, alkoholem czy chorobami ogólnymi.

Nadciśnienie wrotne może być również powikłaniem zakrzepicy żyły wrotnej, śledzionowej, żył krezkowych i żył wątrobowych (zespół Budda-Chiariego).

Wśród innych przyczyn nadciśnienie wrotnego wymienia się choroby serca, które utrudniają odpływ krwi z żyły głównej dolnej (np. zaciskające zapalenie osierdzia), i choroby nowotworowe.

Nadciśnienie wrotne - objawy

• żylaki w obrębie brzucha. Może się pojawić charakterystyczne (choć rzadkie) dla nadciśnienia wrotnego poszerzenie żył wokół pępka (tzw. głowa Meduzy), które jest wynikiem cofania się krwi przez żyłę pępkową
• powiększenie śledziony
• obrzęki
• wodobrzusze
• żółtaczka

Nadciśnienie wrotne - diagnostyka

Przy nadciśnieniu wrotnym wykonuje się:

• USG jamy brzusznej
• USG dopplerowskie
• endoskopię przewodu pokarmowego

Nadciśnienie wrotne - leczenie

Terapia polega na leczeniu przyczyn nadciśnienia wrotnego (najczęściej marskości wątroby), jego objawów, a także zapobieganiu powikłaniom.

Lekarz może zdecydować np. o przetaczaniu osocza świeżo mrożonego czy o wykonaniu nakłuć otrzewnej w celu odbarczenia wodobrzusza.

W profilaktyce krwawień z żylaków przełyku stosuje się niektóre leki blokujące receptory adrenergiczne.

W leczeniu powstałych już żylaków, np. żołądka, stosuje się podwiązki lub endopętle, skleroterapię, B-RTO lub wsteczną obliterację żylaków żołądka.

Monika Majewska