Miażdżyca zarostowa może skończyć się amputacją. Lepiej nie lekceważ tych dolegliwości

Weryfikacja

Autor: Klaudia Kierzkowska

Miażdżyca zarostowa tętnic kończyn dolnych staje się jedną z częstszych chorób cywilizacyjnych. Choroba zmniejsza dopływ krwi do kończyn dolnych, co prowadzi do ich niedokrwienia, które może wywołać martwicę kończyny.

Spis treści

1. Miażdżyca zarostowa – czym jest?
2. Miażdżyca zarostowa – objawy
3. Miażdżyca zarostowa – kto jest w grupie ryzyka?
4. Miażdżyca zarostowa – diagnostyka
5. Miażdżyca zarostowa – leczenie

Co roku, w Polsce odnotowuje się około 40 tys. nowych zachorowań na tętnicę kończyn dolnych. Przyczyną przewlekłego niedokrwienia kończyn dolnych są zazwyczaj czynniki prowadzące do odkładania się lipidów w ścianach naczyń.

Miażdżyca zarostowa – czym jest?

Miażdżyca zarostowa tętnic kończyn dolnych to choroba o podłożu miażdżycowym. Związana jest z powolnym zwężaniem światła naczyń. W przebiegu choroby dochodzi do niedrożności lub zwężenia naczyń tętniczych od podnerkowego odcinka aorty do tętnic stóp oraz do przewlekłego niedokrwienia kończyn dolnych.

Miażdżyca zarostowa – objawy

W początkowym stadium choroby pojawiają się zaburzenia czucia w kończynach dolnych np. drętwienie, kłucie, mrowienie. Niektórzy skarżą się na uczucie zimna nawet gdy przebywają w ciepłym pomieszczeniu. Jednym z pierwszych objawów jest ból o charakterze chromania przestankowego, pojawiający się podczas chodzenia – narasta wraz z pokonywaniem coraz większej odległości, ustępuje po zatrzymaniu się i kilkuminutowym odpoczynku.

Chromanie przestankowe to osłabienie, dyskomfort lub ból w obrębie danych mięśni kończyny, który pojawia się podczas wysiłku w wyniku niedokrwienia. Długość dystansu jaki dana osoba może pokonać wskazuje na stopień zaawansowania choroby. Osoby zmagające się z zaawansowanymi zmianami, dłuższe przerwy muszą robić nawet po przejściu kilkudziesięciu metrów. Lokalizacja bólu uzależniona jest od miejsca zwężenia.

W przypadku zwężenia tętnicy udowej pojawia się ból łydek, tętnicy podudzia – ból stopy, tętnicy biodrowej – ból pośladków, ud, łydek. Niestety to często bagatelizowany objaw, który rzadko kiedy kojarzony jest z miażdżycą zarostową tętnic kończyn dolnych. W zaawansowanym stadium choroby, uciążliwy ból kończyn dolnych pojawia się także w trakcie spoczynku.

Chwilową ulgę może przynieść opuszczenie nóg ku dołowi. Skóra na nogach staje się zimna, blada i cienka, a paznokcie łamliwe. Mogą pojawiać się trudno gojące się rany.

Miażdżyca zarostowa – kto jest w grupie ryzyka?

Największym ryzykiem obarczone są osoby po 70. roku życia, a także palacze lub osoby zmagające się z cukrzycą (w wieku od 50 do 69 lat). Ryzyko zachorowania na miażdżycę zarostową wzrasta u osób z czynnikami rozwoju choroby sercowo-naczyniowej.

Ogromne znaczenie odgrywa również otyłość, cukrzyca, nadciśnienie tętnicze czy zapalenie naczyń. W grupie ryzyka są również osoby z dyslipidemią, czyli zaburzeniem stężenia lipidów i lipoprotein w osoczu krwi. Powstawaniu blaszki miażdżycowej sprzyja również spożywanie tłustych i ciężkich pokarmów, siedzący tryb życia, niewyrównany poziom kwasu tłuszczowego czy palenie tytoniu.

Miażdżyca zarostowa – diagnostyka

Po pojawieniu się pierwszych niepokojących objawów wskazujących na miażdżycę tętnic kończyn dolnych należy niezwłocznie zgłosić się do lekarza. Osoby, które po przejściu kilkunastu metrów zaczynają odczuwać ból łydek, muszą się zatrzymać i odpocząć, powinny wykonać podstawowe badanie hemodynamiczne.

Wskaźnik kostkowo-ramienny wyznaczamy dzieląc wynik pomiaru ciśnienia dokonany na poziomie kostki przez ciśnienie na tętnicy ramiennej. Za pomocą tego prostego testu, możliwe jest ilościowe określenie zaawansowania tętnicy zarostowej, a także ryzyko powikłań sercowo naczyniowych w przyszłości.

Prawidłowy wskaźnik kostka-ramię wynosi >0,9, jednak wynik >1,3 wskazuje, że tętnice są sztywne i słabo podatne na ucisk. Badaniem, które pozwala zlokalizować i określić wielkość zwężenia tętnic u osób chorych jest angiografia metodą tomografii komputerowej lub rezonansu magnetycznego. Do pełnej diagnostyki niezbędne jest wykonania badań krwi: lipidogramu, morfologii, białka CRP, kreatyniny i mocznika. Bardzo ważnym badaniem jest badanie dopplerowskie z oceną przepływu krwi. Dzięki niemu można ocenić stan tętnic, a także odcinek na którym znajduje się przewężenie.

Miażdżyca zarostowa – leczenie

Leczenie miażdżycy zarostowej uzależnione jest od stopnia zaawansowania choroby. Osobom „bezobjawowym” zaleca się prowadzenie zdrowego trybu życia – zaprzestanie palenie, leczenie nadciśnienia, cukrzycy, hiperlipidemii. Z kolei u osób z chromaniem przestankowym niezbędne jest wdrożenie leczenia hipolipemizującego, a także zmniejszenie masy ciała w przypadku nadwagi lub otyłości, wprowadzenie ćwiczeń fizycznych usprawniających przepływ krwi w żyłach.

Najlepiej sprawdzi się trening marszowy, który dla pewności należy skonsultować z lekarzem. W przypadku osób z ostrym zamknięciem tętnicy przez zakrzep, konieczne jest szybkie przywrócenie krążenia dzięki zabiegowi chirurgicznemu lub zabiegowi wewnątrznaczyniowemu. Niestety, może się zdarzyć, że koniecznością okaże się amputacja kończyny dolnej. Leczenie miażdżycy zarostowej obejmuje stałą kontrolę profilu lipidowego (poziom cholesterolu HDL i LDL oraz trójglicerydów).

Klaudia Kierzkowska