Miażdżyca nóg. Objawy i czynniki ryzyka

Weryfikacja

Autor: Klaudia Kierzkowska

Miażdżyca nóg zmniejsza dopływ krwi do kończyn dolnych, co prowadzi do ich niedokrwienia. Ból, skurcze łydek, czy problemy z chodzeniem są najczęstszymi objawami. To niebezpieczna choroba mająca wpływ na zdrowie i życie.

Spis treści

1. Miażdżyca nóg – czym jest?
2. Miażdżyca nóg – czynniki ryzyka
3. Miażdżyca nóg – objawy
4. Diagnostyka miażdżycy nóg
5. Miażdżyca nóg – leczenie

Miażdżyca uznawana jest za najczęstszą przyczynę przewlekłego niedokrwienia kończyn dolnych. W wyniku zwężenia naczyń, do poszczególnych tkanek dopływa mniej krwi zawierającej tlen i niezbędne składniki odżywcze.

Miażdżyca nóg – czym jest?

Miażdżyca nóg, nazywana również miażdżycą kończyn dolnych jest niebezpieczną chorobą wpływającą na jakość codziennego funkcjonowania. Tworzące się w obrębie żył i w tętnicach blaszki miażdżycowe, powodują zwężenie naczynia krwionośnego, co prowadzi do ograniczenia przepływu krwi.

Wraz z upływem czasu powstałe zmiany ulegają stopniowemu zwapnieniu. Zmniejszenie elastyczności tętnic oraz zwężenie ich światła utrudnia przepływ krwi, co skutkuje niedokrwieniem. Miażdżyca nóg pojawia się głównie w obrębie naczyń krwionośnych znajdujących się w stopach i podudziach, jednak może zaatakować również duże naczynia udowe.

Miażdżyca nóg – czynniki ryzyka

Miażdżyca tętnic kończyn dolnych dotyka głównie osoby starsze, u których występują inne schorzenia mogące przyczynić się do niedokrwienia kończyn dolnych. Często pojawia się w przypadku cukrzycy lub choroby wieńcowej. Do rozwoju choroby mogą doprowadzić także czynniki genetyczne oraz czynniki środowiskowe.

Hiperlipidemia czyli podwyższony poziom frakcji złego cholesterolu LDL i trójglicerydów, a także nadwaga, otyłość, nadmierny stres, palenie tytoniu, spożywanie dużej ilości tłuszczów trans może doprowadzić do powstania zmian miażdżycowych. Miażdżyca nóg często występuje u osób uzależnionych od palenia tytoniu.

Miażdżyca nóg – objawy

W początkowym stadium choroba może pozostać bezobjawowa. Wraz z upływem czasu pojawiają się zaburzenia czucia w kończynach np. mrowienie, drętwienie, kłucie, a także uczucie zimna nawet podczas przebywania w ciepłym pomieszczeniu. W miarę postępowania miażdżycy nóg objawy stają się coraz bardziej odczuwalne np.:

• Silny ból nóg, który maleje po odpoczynku.
• Chromanie przestankowe, czyli ból pojawiający się w obrębie kończyny dolnej pojawiający się po przejściu pewnego dystansu. Silny ból pojawia się podczas aktywności fizycznej, ustępuje po odpoczynku.
• Pieczenie kończyn dolnych i zaczerwienienie
• Obrzęk
• Utrudnione gojenie się ran (nawet drobnych urazów)
• Utrata włosów na chorej kończynie

W zaawansowanym stadium choroby pojawia się martwica, która stopniowo zajmuje całą stopę. Może doprowadzić do posocznicy czyli ogólnoustrojowego zakażenia, a następnie do amputacji.

Diagnostyka miażdżycy nóg

W przypadku podejrzenia miażdżycy nóg należy niezwłocznie udać się do lekarza, który przeprowadzi odpowiednie badania. Podczas badania fizykalnego można wyczuć osłabiony puls poniżej miejsca zwężenia naczynia, szmer turbulentnego czyli niejednolitego i nieuporządkowanego przepływu krwi słyszany za pomocą stetoskopu.

Lekarz może zwrócić również uwagę na nieprawidłowe, zbyt powolne gojenie się rany. Należy wykonać:

• morfologię krwi,
• stężenie CRP,
• stężenie mocznika,
• stężenie cholesterolu i kreatyniny.

Do badań z zakresu diagnostyki obrazowej należą:

• Badanie ultrasonograficzne z oceną dopplerowską przepływu krwi w tętnicach kończyn dolnych - umożliwia sprawdzenie zmian miażdżycowych w tętnicach, a także ocenę zaburzeń w przepływie krwi.
• Wskaźnik kostka-ramię (ABI) – to iloraz ciśnienia skurczowego mierzonego na stopie do ciśnienia skurczowego mierzonego na ramieniu. Za wartości prawidłowe uznaje się 0,9<ABI<1,15. Wskaźnik <0,9 świadczy o niedokrwieniu, a <0,5 odpowiada krytycznemu niedokrwieniu kończyn.
• Tomografia komputerowa tętnic – umożliwia zobrazowanie zwężeń i niedrożności.
• Angiografia – to nieco bardziej inwazyjne badanie z wykorzystaniem kontrastu i promieniowania rentgenowskiego lub rezonansu magnetycznego. Umożliwia zobrazowanie przepływu krwi przez kończynę.

Miażdżyca nóg – leczenie

Leczenie miażdżycy nóg uzależnione jest od stopnia zaawansowania choroby. Ważną rolę odgrywa eliminacja czynników zwiększających ryzyko miażdżycy. Kluczowa jest aktywność fizyczna np. spacery, ćwiczenia, jazda na rowerze, dzięki czemu możliwe jest wydłużenie dystansu chromania przestankowego.

Wskazane jest prowadzenie zdrowego stylu życia – utrzymanie właściwej masy ciała, unikanie stresów, odpoczynek. Ważna jest stała kontrola profilu lipidowego (poziom cholesterolu HDL i LDL oraz trójglicerydów).

Podstawą leczenia jest odpowiednia dieta. Szczególnie polecana jest dieta śródziemnomorska obfitująca w warzywa, owoce, pełnoziarniste produkty zbożowe, nasiona roślin strączkowych oraz oliwę z oliwek.

W leczeniu farmakologicznym miażdżycy nóg stosuje się leki zmniejszające lepkość krwi, agregację płytek krwi, rozszerzające naczynia krwionośne i przeciwzakrzepowe. Jeśli choroba jest zaawansowana konieczne może się okazać leczenie zabiegowe lub chirurgiczne. W leczeniu operacyjnym stosuje się udrożnienie tętnic, które polega na nacięciu tętnicy, a następnie usunięciu zmian miażdżycowych. Kolejna metoda to wykonanie pomostów omijających niedrożny lub zwężony odcinek tętnicy.

Klaudia Kierzkowska