Lekceważony problem ponad 10 mln Polaków. Wśród wielu poważnych konsekwencji demencja

Lecząc prawidłowo nadciśnienie tętnicze, redukujesz ryzyko demencji. Polacy najwyraźniej niewiele sobie z tego robią, lekceważąc także inne zagrożenia związane z wysokim ciśnieniem tętniczym. Wg NFZ choruje nawet 11 mln rodaków, a regularnie leczy się co najwyżej 25 proc. spośród nich.

Nadciśnienie tętnicze nie boli, nie musi dawać wyraźnych objawów, a prowadzi do wielu dramatycznych konsekwencji w tym do udaru mózgu, uszkodzeń naczyń siatkówki oka, uszkodzeń kłębuszków nerkowych i niewydolności nerek, a także niewydolności i zawału serca.

Z poważnych badań naukowych, którymi objęto aż 34 tysiące pacjentów, wynika, że nieleczenie lub nieprawidłowe leczenie nadciśnienia to prosta droga do demencji, w tym choroby Alzheimera, przerażającej dysfunkcji rujnującej życie milionów ludzi.

Okazuje się jednak, że rozpoczynając konsekwentne leczenie i wprowadzając zmiany w stylu życia ryzyko można znacząco zredukować.

Wnioski naukowców opublikowano 21 kwietnia 2025 roku w prestiżowym czasopiśmie "Nature Medicine".

Prawie 153 mln ludzi z demencją w 2050 roku

Musimy coś, jako ludzkość, z tym zrobić. W 2019 roku globalna liczba osób z demencją wynosiła 57,4 mln. Szacuje się, że w 2050 r. będzie to już   152,8 mln. To kwestia coraz starszych społeczeństw? Niekoniecznie.

Największy przyrost osób z zaburzeniami poznawczymi przewidywany jest w krajach o niskich i średnich dochodach. Wcześniejsze badania sugerują, że interwencje związane ze stylem życia, takie jak zmiana diety na zdrową i regularne ćwiczenia, mogą być najskuteczniejszym sposobem sposobem powstrzymania tego przerażającego trendu.

Badania wykazały również, że osoby z nieleczonym nadciśnieniem tętniczym mają o 42% większe ryzyko rozwoju demencji w ciągu życia niż zdrowi uczestnicy badania. Jednak tylko kilka randomizowanych, kontrolowanych badań testowało wpływ leków obniżających ciśnienie krwi na ryzyko demencji i żadne z nich nie traktowało tego jako pierwszorzędowego punktu końcowego badania.

Teraz naukowcy postanowili sprawdzić, jak nawet późne przejście na stronę zdrowego rozsądku i zdrowia, może wpłynąć na zachowanie funkcji poznawczych. To naprawdę optymistyczne wnioski.

Demencja - redukcja ryzyka o 15 proc. po 48 miesiącach

Obniżenie wysokiego ciśnienia krwi znacznie obniża ryzyko demencji i upośledzenia funkcji poznawczych o innym podłożu bez demencji wynika z badania klinicznego 3 fazy, w którym uczestniczyło prawie 34 000 pacjentów.

Takie ustalenia dobitnie pokazują, że powszechne kontrolowanie ciśnienia krwi, a potem jego redukcja i nadzór nad chorymi, może zmniejszyć globalne obciążenie związane z demencją.

Prof. Jiang He, kierujący Katedrą Badań Kardiologicznych w Szkole Zdrowia Publicznego w Dallas, wraz ze współpracownikami przetestował skuteczność podstawowej interwencji w zakresie kontroli nadciśnienia tętniczego.

Badaniem objęto mieszkańców chińskich wiosek w wieku powyżej 40 lat, z nadciśnieniem, na co dzień bez dostępu do lekarza i nieleczonych.

17 407 pacjentów otrzymało leki przeciwnadciśnieniowe. Zostali przeszkoleni w zakresie monitorowania ciśnienia krwi w domu, zmian stylu życia, w tym utraty wagi, redukcji sodu w diecie i redukcji alkoholu oraz przestrzegania zaleceń lekarskich.

Osoby z grupy kontrolnej (zwanej również grupą zwykłej opieki) miały jedynie mierzone ciśnienie krwi w warunkach opieki zdrowotnej.

W ciągu 48 miesięcy autorzy odkryli, że grupa przeszkolonych pacjentów, przyjmujących leki i kontrolujących samodzielnie ciśnienie nie tylko zredukowała nadciśnienie, ale też znacznie zmniejszyła ryzyko demencji  - o 15% i upośledzenia funkcji poznawczych - o 16%.

Produkty, które podnoszą ciśnienie

Zobacz galerię 11 zdjęć

Dlaczego możesz mieć nadciśnienie tętnicze?

Narodowy Fundusz Zdrowia przypomina, ze wg szacunków nawet 11 mln Polaków może mieć nadciśnienie tętnicze. Recepty są wystawiane dla mniej więcej połowy, a regularnie leczy się prawdopodobnie co czwarty chory (ok. 2,7 mln).

Stres, czynniki genetyczne, niewłaściwa dieta, szczególnie ta bogata w tłuszcze nasycone - lista sprawców nadciśnienia tętniczego jest naprawdę długa i w zasadzie dość przewidywalna.

Trzeba na niej też umieścić:

• nadmierne spożycie soli i alkoholu
• otyłość
• palenie papierosów
• brak ruchu i ćwiczeń fizycznych

Nawet spełniając wszelkie kryteria nie mamy w zwyczaju mierzyć ciśnienia, a jeśli nawet to robimy, lekceważymy wyniki pomiarów.

Regularne używanie ciśnieniomierza jest najlepszym sposobem rozpoznania nadciśnienia.

Konsekwentne leczenie to przepis nie tylko na dłuższe życie, ale przede wszystkim szansa na lepszą starość z zachowaniem punkcji poznawczych.

Eliza Dolecka