Farmakologiczne i chirurgiczne leczenie miażdżycy. Jakie są najskuteczniejsze metody?

Miażdżyca to przewlekła choroba zwyrodnieniowa, która wywołuje stan zapalny w obrębie tętnic, powodując gromadzenie się złogów oraz stopniowe wapnienie naczyń krwionośnych. Obecnie leczenie miażdżycy może odbywać się na dwóch płaszczyznach – farmakologicznej oraz zabiegowej. Na czym polegają poszczególne działania i jakie przynoszą efekty?

Spis treści

1. Farmakologiczne leczenie miażdżycy
2. Chirurgiczne leczenie miażdżycy
3. Czy leczenie miażdżycy jest skuteczne?
4. Profilaktyka chorób miażdżycy

Farmakologiczne leczenie miażdżycy

Leczenie miażdżycy za pomocą farmakologii polega na podawaniu pacjentom jednego lub kilku spośród następujących rodzajów preparatów:

• Statyn;
• Leków zmniejszających ciśnienie krwi;
• Leków zapobiegających sklejaniu się płytek krwi.

Leczenie miażdżycy przy pomocy statyn ma na celu obniżenie poziomu cholesterolu we krwi pacjenta. Ich mechanizm działania polega na zredukowaniu ilości cholesterolu produkowanego przez wątrobę oraz zwiększeniu sprawności wychwytu lipoprotein o niskiej gęstości, tzw. złego cholesterolu (LDL).

Jako dodatkowy efekt działania statyn kardiolodzy wskazują również bezpośredni wpływ na zmiany strukturalne blaszki miażdżycowej, stabilizując ją. Dzięki temu ryzyko pęknięcia blaszki maleje, a wraz z nim spada ryzyko zawału serca. Zmiana struktury w obrębie blaszki polega m.in. na przyspieszeniu krystalizacji płynnych estrów cholesterolu, zwiększenie wytwarzania kolagenu w rejonie stanu zapalnego oraz obniżenie aktywności czynników adhezyjnych.

Z kolei leki obniżające ciśnienie krwi leczą miażdżycę poprzez zmniejszenie oddziaływania lub eliminację jednego z głównych czynników ryzyka w rozwoju tej choroby, czyli nadciśnienia. Leki na nadciśnienie można podzielić na kilka zasadniczych grup, przy czym zasada działania w każdym przypadku będzie nieco inna. Wyróżnia się:

• inhibitory konwertazy angiotensyny (ACEI);
• antagonistów receptora angiotensyny (ARB);
• tiazydy (diuretyki);
• beta-blokery;
• blokery kanałów wapniowych.

Leki przeciwpłytkowe spowalniają nawarstwianie się blaszki miażdżycowej. Ich działanie jest oparte na inhibicji agregacji trombocytów. Obecnie najczęściej stosowanym preparatem jest kwas acetylosalicylowy. Jego przyjmowanie jest zalecane m.in. w przypadku choroby niedokrwiennej serca, w chorobie wieńcowej oraz przy zarostowej miażdżycy tętnic obwodowych.

Warto pamiętać, że farmakologiczne leczenie miażdżycy powinno być dopasowane do indywidualnej charakterystyki pacjenta, w tym jego płci, prawidłowości masy ciała, występowania chorób współistniejących, a nawet rasy.

Chirurgiczne leczenie miażdżycy

Chirurgiczne leczenie miażdżycy można przeprowadzić na kilka sposobów. Pomostowanie aortalno-wieńcowe, określane również jako by-passy, polega na wszczepieniu pomostów naczyniowych, które omijają miejsce zwężenia. Obecnie nie stosuje się ich równie często, jak jeszcze kilkanaście lat temu, ponieważ są wypierane przez mniej inwazyjną oraz tańszą angioplastykę, czyli rozszerzenie zwężonych naczyń. Rodzajem angioplastyki jest tzw. balonikowanie z implantacją stentu, czyli niewielkiego walca o strukturze siateczki, który ma za zadanie utrzymać prawidłowy przepływ krwi w naczyniu, w którym doszło do powstania zwężenia.

W praktyce wyróżnia się wiele różnych rodzajów stentów, w tym wsady wykonane z gołego metalu, uwalniające lek oraz resorbowalne. Stenty nie tylko utrzymują prawidłowy przepływ krwi, ale również przeciwdziałają zapadaniu się ścian naczynia do środka.

Jeszcze innym rodzajem zabiegu jest endarterektomia tętnicy szyjnej. Polega ona na otwarciu tętnicy szyjnej przy jednoczesnym zatrzymaniu przepływu krwi za pomocą zacisków szyjnych, a następnie chirurgicznym usunięciu blaszki miażdżycowej. W ten sposób można ochronić pacjenta przed oderwaniem się złogu, który mógłby spowodować udar niedokrwienny mózgu.

Należy wskazać, że dobór chirurgicznej metody leczenia miażdżycy powinien uwzględniać ogólny stan zdrowia pacjenta. Zwłaszcza w przypadku angioplastyki wieńcowej wiele zależy od ogólnego stanu mięśnia sercowego.

Czy leczenie miażdżycy jest skuteczne?

Poszczególne metody leczenia miażdżycy mogą skutecznie spowolnić rozwój choroby. Niestety, na obecnym etapie rozwoju medycyny całkowite wyleczenie stanu zapalnego oraz usunięcia zmian, które już wykształciły się w naczyniach krwionośnych nie jest możliwe. Osoby chore, które decydują się na farmakoterapię najczęściej przyjmują preparaty spowalniające zmiany miażdżycowe przez całe życie.

Profilaktyka chorób miażdżycy

Lekarze podkreślają ogromne znaczenie działań profilaktycznych w leczeniu miażdżycy. Zmiana nawyków żywieniowych, dbanie o aktywność fizyczną oraz unikanie czynników ryzyka takich, jak palenie tytoniu i spożywanie dużych ilości alkoholu zmniejszają prawdopodobieństwo wystąpienia choroby oraz spowalniają jej rozwój.

Należy podkreślić, że nawet w sytuacji zaawansowanej miażdżycy jej leczenie jest znacznie bardziej skuteczne, jeśli idzie w parze właśnie z profilaktyką. Mając na względzie to, że zmiany miażdżycowe mogą wystąpić nawet u osób w młodym wieku, dbanie o zdrowe nawyki jest istotne już na wczesnym etapie życia. Dzięki temu chorzy mogą dłużej cieszyć się dobrym zdrowiem, a cały proces leczenia jest tańszy.