Działa nie tylko na mięśnie. Masaż leczniczy może mieć pozytywny wpływ na układ krążenia

Weryfikacja

Autor: lek. Katarzyna Banaszczyk

Masaż leczniczy znajduje wiele zastosowań w medycynie i ma wpływ na różne układy naszego organizmu. Czy masaż może mieć wpływ na nasz układ krążenia, czy jest to niemożliwe?

Spis treści

1. Masaż leczniczy - wskazania do zabiegu
2. Masaż klasyczny a układ krążenia
3. Masaż a przeciwwskazania do jego wykonania

Masaż leczniczy to zabieg z zakresu fizjoterapii, który stosuje się w wielu schorzeniach układu mięśniowo-szkieletowego, ale nie tylko.

Dzięki regularnemu wykonywaniu masażu można uzyskać zwiększenie masy mięśniowej, ale również poprawę samopoczucia (odprężenie), co sprawia, że przynosi on pozytywne rezultaty zarówno w odniesieniu do stanu somatycznego, jak i stanu psychicznego pacjenta.

Podczas masażu leczniczego osoba go wykonująca działa w sposób mechaniczny nie tylko na skórę, ścięgna, więzadła i mięśnie, ale również na receptory nerwowe, należące do układu nerwowego, a także na naczynia krwionośne i naczynia limfatyczne.

Masaż leczniczy - wskazania do zabiegu

Warto w tym miejscu wymienić sytuacje, w których znajduje zastosowanie ten zabieg fizjoterapeutyczny. Należy tutaj wspomnieć przede wszystkim o:

• chorobach narządu ruchu,
• stanach po stłuczeniu, skręceniu, czy zwichnięciu,
• stanach po złamaniu kości,
• przeciążeniach mięśni,
• przykurczach i zanikach mięśniowych,
• silnym zmęczeniu mięśni po wysiłku fizycznym (sportowcy),
• zwyrodnieniach w obrębie kręgosłupa i innych stawów,
• obrzękach limfatycznych,
• przewlekłej niewydolności oddechowej - w tym przypadku masaż pozwala na osiągnięcia rozluźnienia mięśni oddechowych (pomoczniczych),
• stany po zakrzepowym zapaleniu żył (po upłynięciu odpowiedniego okresu czasu po chorobie),
• chorobie Raynauda - schorzenie wynikające z nadmiernego obkurczania się naczyń krwionośnych w obrębie palców rąk, a czasami także stóp. Objaw ten może towarzyszyć między innymi twardzinie układowej,
• chorobie Buergera - jest to schorzenie nazywane inaczej zakrzepowo-zarostowym zapaleniem naczyń. Wystąpienie tego schorzenia wiąże się ściśle z paleniem tytoniu oraz jego żuciem. Objawia się przede wszystkim bólem w rzucie kończyn, parestezjami (drętwieniem), a także ograniczeniem zdolności do przejścia pewnych odległości (chromanie przestankowe),
• schorzeniach układu nerwowego - na przykład uszkodzenie nerwów obwodowych, czy porażenia i niedowłady.

Jak widać masaż leczniczy znajduje szerokie zastosowanie w wielu sytuacjach klinicznych. W kolejnym akapicie tego artykułu skupimy się na jego oddziaływaniu na układ krążenia pacjenta.

Masaż klasyczny a układ krążenia

W wielu badaniach naukowych podejmowano temat wpływu masażu klasycznego na układ krążenia i jego funkcjonowanie. Miejscowo, masaż prowadzi do zwiększenia przepływu krwi przez skórę, dzięki czemu poprawia jej odżywienie i sprawia, że staje się bardziej jędrna i napięta. Co więcej, takie rozszerzenie naczyń krwionośnych dotyczy także mięśni i tkanki łącznej, co sprawia, że te obszary naszego organizmu są lepiej dotlenione i odżywione.

Lepsze dotlenienie mięśni, sprawia, że szybciej ustępują niekorzystne zmiany związane z przeciążeniem tych tkanek. W artykułach naukowych badacze zaznaczają, że masaż poprawia istotnie dystrybucję ciepła w tkankach (dzieje się to właśnie poprzez rozszerzanie naczyń krwionośnych).

Jak pokazują doniesienia naukowe rytmiczny masaż klasyczny prowadzi przede wszystkim do zwiększenia zmienności rytmu zatokowego serca (rytm zatokowy jest to rytm nadrzędny, nadawany przez węzeł zatokowo-przedsionkowy) oraz zwiększenia stymulacji współczulnej, co prowadzi do przyspieszenia akcji serca.

Pewne publikacje donoszą również o wpływie masażu kończyny dolnej oraz grzbietu na obniżenie ciśnienia tętniczego krwi oraz spadku tętna, jednak w dłuższej perspektywie badania te nie potwierdziły się (wyniki uzyskane podczas 10-zabiegowej sesji nie były niestety znaczące).

Masaż a przeciwwskazania do jego wykonania

Choć w pewnych aspektach masaż klasyczny wpływa korzystnie na układ krążenia, to wiele schorzeń układu sercowo-naczyniowego stanowi przeciwwskazanie do tego rodzaju zabiegu fizjoterapeutycznego.

Należy tutaj wymienić przede wszystkim:

• żylaki i owrzodzenia kończyn dolnych,
• zakrzepowe zapalenie żył,
• nieprawidłowo leczone,
• niewyrównane nadciśnienie tętnicze,
• zaawansowana miażdżyca naczyń kończyn dolnych,
• niewydolność serca w stanie zaostrzenia,
• tętniak aorty,
• krwawienia oraz krwotoki.

Należy mieć na uwadze wymienione powyżej przeciwwskazania, ponieważ prowadzenie masażu leczniczego w sytuacji ich obecności może prowadzić do wystąpienia zdarzeń niepożądanych, pogarszających stan pacjenta.

Podsumowując, masaż leczniczy znajduje zastosowanie nie tylko w rehabilitacji układu ruchowego, ale może być elementem terapii w innych dziedzinach medycyny. Należy jednak mieć świadomość jego ograniczeń i przeciwwskazań do jego zastosowania.

lek. Katarzyna Banaszczyk