Choroba BURGERA grozi amputacją nogi

Choroba Burgera to zakrzepowo-zarostowe zapalenie tętnic. Jej przyczyny nie są dobrze poznane, ale uczeni przypuszczają, że u jej podłoża leżą zaburzenia immunologiczne. Jakie są przyczyny, objawy i leczenie choroby Burgera?

Zakrzepowo-zarostowe zapalenie tętnic jest schorzeniem, które rzadko upośledza układ krążenia. Niemniej w Polsce 3 procent osób trafiających do szpitala z powodu niedokrwienia kończyn cierpi na chorobę Burgera. Zwykle są to mężczyźni między 20. a 40. rokiem życia, którzy palą papierosy. Nikotynizm jest przyczyną choroby w 90 proc. przypadków, ale taki sam wpływ na naczynia mają tabletki i plastry z nikotyną. Przyczyną choroby bywa też stan zapalny lub skłonność genetyczna. Pocieszające jest to, że choroba ma tendencję do samoistnego ustępowania po 45.-50. roku życia.

Choroba Burgera powoduje zakrzepy w naczyniach i tętnicach

Choroba Buergera powoduje powstawanie wewnątrz naczyń licznych zakrzepów, które stopniowo ulegają włóknieniu i doprowadzają do całkowitego zamknięcia naczynia. Takie zmiany najczęściej zachodzą w tętnicach kończyn dolnych, rzadziej górnych, a także w naczyniach mózgowych, wieńcowych, trzewnych czy nerkowych. Cechą choroby jest i to, że poza tętnicami zajmuje ona również żyły i nerwy.

Choroba Burgera: objawy

Objawem choroby Buergera jest ból, który pojawia się w miejscu nieprawidłowego krążenia, sine zabarwienie skóry i obniżenie temperatury w tej okolicy ciała. Ból, określany jako napadowy lub strzelający, jest związany z niedotlenieniem, co prowadzi do zakwaszenia tkanek. Może też świadczyć o uszkodzeniu nerwów. Niektórzy chorzy skarżą się, że ból stóp pojawia się po wysiłku, np. dłuższym chodzeniu. Poza tym niedokrwienie zwiększa wrażliwość stóp na zimno, a skóra na palcach może mieć sinoczerwone zabarwienie. W miejscach, do których nie dociera właściwa porcja krwi i niesionego przez nią tlenu, łatwo tworzą się owrzodzenia.
Jeżeli choroba nie jest leczona, z czasem dochodzi do całkowitego niedotlenienia tkanek i ich martwicy, czego następstwem jest – niestety – amputacja. Zwykle kończy się na amputacji części lub całych palców stopy, a przy bardziej zaawansowanej chorobie – większych fragmentów nogi.

Choroba Burgera: diagnoza

Stawiając diagnozę, lekarz bierze pod uwagę wiek pacjenta oraz jego nałogi. Musi się upewnić, że występujące objawy nie są związane z inną chorobą, np. cukrzycą, miażdżycą, zatorowością czy sklerodermią. Jednym z podstawowych badań jest sprawdzenie, czy na tętnicach (piszczelowych, grzbietowych stopy, podkolanowych, łokciowych) jest wyczuwalne tętno. Lekarz zleca także badania laboratoryjne. Jeśli wynik wskazuje przyśpieszone OB oraz podwyższone stężenie fibrynogenu (białko osocza krwi wytwarzane w wątrobie) i CRP (białko ostrej fazy, którego wysokie stężenie we krwi świadczy o zakażeniu, zapaleniu, urazie lub zawale serca) – może podejrzewać chorobę Buergera. Badanie dopplerowskie służy jedynie do wykluczenia istnienia miażdżycy. Ostateczne rozpoznanie stawia się po wykonaniu angiografii, która uwidacznia miejsca zamknięcia tętnic i występowanie krążenia obocznego, czyli istnienie żył o charakterystycznym korkociągowatym kształcie.

Jak w chorobie Burgera uratować nogi przed amputacją?

Podstawą kuracji jest zaprzestanie palenia papierosów. Pacjent powinien chronić stopy i dłonie (dystalne części ciała) przed zimnem, uciskiem i urazami. Rzucenie palenia jest szczególnie ważne dla osób, które mają owrzodzenia. Odstawienie papierosów sprzyja gojeniu się ran, a powrót do nałogu wiąże się z powstaniem kolejnych ognisk niedokrwienia, czyli zaostrzenia choroby. Owrzodzenia leczy się lekami antyseptycznymi i specjalnymi opatrunkami. Tkanki, które uległy martwicy, usuwa się mechanicznie lub dąży do ich samoistnego oddzielenia się poprzez nakładanie na ranę specjalistycznych preparatów. Ból zwalczany jest lekami, w ciężkich stanach stosuje się opioidy, a także znieczulenie nadoponowe.

Anna Jarosz

Konsultacja: lek. med. Grzegorz Bornstern