Bigeminia komorowa: przyczyny, objawy, leczenie

Bigeminia komorowa to charakterystyczny zapis krzywej EKG, w którym prawidłowe pobudzenia występują na zmianę z komorowymi. Czy wiesz czym jest bigeminia komorowa, czy jest niebezpieczna i jak się ją leczy?

Spis treści

1. Bigeminia komorowa: co to jest?
2. Bigeminia komorowa: przyczyny
3. Bigeminia komorowa: objawy
4. Bigeminia komorowa: diagnostyka i leczenie

Bigeminia komorowa: co to jest?

Bigeminia komorowa to zaburzenia rytmu serca o bardzo charakterystycznym układzie pobudzeń dodatkowych w badaniu EKG: po prawidłowym pobudzeniu zatokowym pojawia się pobudzenie komorowe. Bigeminia komorowa sama w sobie nie jest chorobą, ale może świadczyć o jej występowaniu, dlatego w przypadku jej stwierdzenia nierzadko konieczna jest bardziej szczegółowa diagnostyka kardiologiczna.

Pojęcie bigeminii komorowej nierozerwalnie wiąże się z układem bodźcoprzewodzącym serca oraz zjawiskiem zwanym dodatkowymi pobudzeniami komorowymi. Układ bodźcoprzewodzący to skomplikowana struktura wbudowana w mięsień sercowy, wytwarza ona impulsy i je przewodzi zapewniając odpowiednie działanie serca. Po wygenerowaniu w węźle zatokowym, bodziec biegnie przez przedsionki pobudzając je do skurczu. Dalej jest on przewodzony przez węzeł przedsionkowo-komorowy, pęczek Hisa i jego odnogi oraz włókna Purkinjego do komór, które ostatecznie również zostają aktywowane i kurczą się. Właściwe działanie układu bodźcoprzewodzącego zapewnia odpowiednią pracę serca, zarówno pod względem częstości – np. przyspieszenie akcji serca w czasie wysiłku, jak i właściwe rozprzestrzenianie się bodźców.

Dodatkowe pobudzenia komorowe to nieprawidłowe, dodatkowe skurcze serca zaburzające rytm jego pracy. W ich powstaniu nie uczestniczy układ bodźcoprzewodzący, a źródłem jest mięśniówka komór serca. Należą więc one do arytmii komorowych, czyli powstających poniżej pęczka Hisa. Dodatkowe pobudzenia komorowe są generowane na skutek zaburzeń mechanizmów elektrycznych, obecności ognisk ektopowych – miejsc, w którym impuls elektryczny "zapętla się" powodując kolejną aktywację i skurcz komór. Pobudzenia takie na ogół są niegroźne i występują u większości osób. Mogą jednak stać się niebezpieczne, jeśli powodują wystąpienie poważnych objawów, ich ilość jest bardzo duża lub pojawiają się u osób z ciężkimi chorobami serca. O bigeminii komorowej mówimy, jeśli dodatkowe pobudzenia komorowe występują po każdym prawidłowym pobudzeniu zatokowym. Nie jest to więc inne zjawisko, a opis specyficznego, rytmicznego pojawiania się pobudzeń komorowych.

Bigeminia komorowa: przyczyny

Dodatkowe pobudzenia komorowe często występują bez przyczyny, rzadziej ma to miejsce w przypadku bigeminii – znacznie częściej świadczy ona o chorobie serca. Czynniki zwiększające częstość pojawiania się tych arytmii to między innymi: pobudzenie układu nerwowego, zaburzenia gospodarki hormonalnej, niedokrwienie serca, leki i zaburzenia elektrolitowe, ale także: skłonność rodzinna, używki, czy choroby tarczycy.

Bigeminia komorowa: objawy

Arytmie komorowe, takie jak pobudzenia dodatkowe zwykle są bezobjawowe. Bigeminia jednak częściej powoduje różnego rodzaju dolegliwości: kołatania serca i nieregularną jego pracę, uczucie "uciekania serca do gardła lub żołądka", kłucia w okolicy przedsercowej, czy ogólne osłabienie.

Bigeminia komorowa: diagnostyka i leczenie

Stwierdzenie bigeminii komorowej można potwierdzić jedynie na podstawie zapisu EKG i to badanie jest kluczowym przy podejrzeniu tej arytmii. W obrazie widoczne są poszerzone zespoły QRS występujące po prawidłowych - wąskich. Zdarza się, że badanie wykonywane jest w czasie dobrego samopoczucia i nie udaje się zapisać bigeminii, w takich wypadkach można przeprowadzić 24-godzinne monitorowanie EKG metodą Holtera, zwłaszcza gdy napady arytmii są częste. Dzięki temu można określić liczbę pobudzeń dodatkowych, częstość ich pojawiania się i ewentualne inne zaburzenia rytmu serca. Bardzo rzadko w celach diagnostycznych wszczepia się rejestratory zdarzeń.

Jeśli charakter, częstość występowania lub objawy bigeminii komorowej skłaniają do jej dalszej diagnostyki, wykonuje się:

• badania laboratoryjne w poszukiwaniu pozasercowych przyczyn arytmii,
• badanie echokardiograficzne w celu dokładnej oceny anatomii serca,
• próbę wysiłkową i ewentualnie koronarografię, jeśli podejrzewana jest choroba niedokrwienna serca,
• badanie elektrofizjologiczne, które umożliwia dokładną ocenę arytmii i obszaru w sercu z nią odpowiedzialnego

Leczenie opiera się na terapii przyczyn: zaburzeń elektrolitowych, chorób tarczycy, choroby niedokrwiennej serca, niewydolności serca lub innych, jeśli takie były stwierdzone. Ważne jest także rzucenie palenia, redukcja ilości spożywanego alkoholu i kawy.

Kolejnymi możliwościami terapeutycznymi są leki antyarytmiczne, a jeśli one są nieskuteczne - zabieg ablacji, czyli zniszczenia miejsc w sercu odpowiedzialnych za występowanie bigeminii.

Metody leczenia zależą przede wszystkim od przyczyny, występujących objawów i zagrożenia zdrowia, jakie może nieść arytmia. To niebezpieczeństwo określa się u każdego indywidualnie między innymi na podstawie występujących chorób serca i częstości występowania arytmii.

Lek. Maciej Grymuza

Absolwent Wydziału Lekarskiego na Uniwersytecie Medycznym im. K. Marcinkowskiego w Poznaniu. Ukończył studia z wynikiem ponad dobrym. Aktualnie jest lekarzem w trakcie specjalizacji z kardiologii oraz student studiów doktoranckich. Interesuje się szczególnie kardiologią inwazyjną oraz urządzeniami wszczepialnymi (stymulatorami).

lek. Maciej Grymuza