Wole zamostkowe: przyczyny, objawy, leczenie

Wole zamostkowe to powiększona tarczyca, która swoim południowym biegunem sięga aż za mostek. Taki stan może powodować u chorego wiele dolegliwości i bardzo utrudniać normalne funkcjonowanie. Dowiedz się, jak rozpoznać wole zamostkowe i jak leczy się tak powiększoną tarczycę.

Spis treści

1. Czym charakteryzuje się wole zamostkowe
2. Wole zamostkowe – objawy
3. Przyczyny powstawania wola zamostkowego
4. Diagnoza i leczenie
5. Badania tarczycy

Wole zamostkowe może towarzyszyć różnym dysfunkcjom tarczycy, zarówno nadczynności, jak i niedoczynności tarczycy. Normalny, zdrowy gruczoł tarczowy (tarczyca) ma kształt kilkucentymetrowego motyla i umieszczony jest na przednio-dolnej części szyi. Jeśli się rozrasta – u kobiet powyżej 20 cm², u mężczyzn powyżej 25 cm² – określamy go nazwą wole. Rozróżniamy:

• wole guzkowe (lub guzowe, guzowate)
• wole miąższowe (jednorodna, powiększona tarczyca bez zmian ogniskowych)
• wole proste (powiększona tarczyca, jednak zbudowana z prawidłowej tkanki)
• wole zamostkowe (czasem zwane także wewnątrzpiersiowym, czasem różnicowane od niego)

Czym charakteryzuje się wole zamostkowe

By wole można było określić zamostkowym, w pewnym stopniu musi ono po prostu wchodzić za mostek. A więc nie leży już tylko "na" szyi, ale częściowo sięga nawet do klatki piersiowej. Powinno to być ok. 30-50% masy tarczycy. Jeśli jest mniej przyjęło się uważać, że nie mówimy jeszcze o wolu zamostkowym, chociaż niektórzy lekarze diagnozują wole zamostkowe już wtedy, gdy nawet bardzo mały fragment tarczycy przekracza poziom wcięcia szyjnego rękojeści mostka (jest to ten charakterystyczny dołek na samym dole szyi między obojczykami).

O ile wole położone wyżej powoduje wyraźny defekt kosmetyczny i choćby z tego powodu jest leczone, o tyle wole zamostkowe może być czasem zupełnie niewidoczne. A zatem i jego diagnostyka jest utrudniona. Zdarza się, że pacjent zgłasza się do lekarza z uporczywym kaszlem, a ten kieruje go na rentgen. Dopiero na zdjęciu RTG widać, że w klatce piersiowej rozrasta się tarczyca. Jakie jeszcze objawy daje wole zamostkowe?

Wole zamostkowe – objawy

Ponieważ gruczoł tarczowy rozrasta się w miejscu, w którym w ogóle nie powinno go być, by się zmieścić zaczyna uciskać otaczające struktury, czyli np. tchawicę, przełyk, naczynia krwionośne. Tak więc, chociaż samo w sobie wole zamostkowe nie boli, może powodować szereg poważnych dolegliwości:

• trudności w oddychaniu
• kaszel, duszność
• chrypkę (w wyniku uszkodzenia – uciśnięcia nerwu krtaniowego wstecznego)
• kłopoty z przełykaniem (dysfagia)
• zespół żyły głównej górnej (m.in.: zaczerwienienie twarzy i szyi, wytrzeszcz oczu, problemy z widzeniem, przekrwienie oczu, obrzęki kończyn, bóle głowy, zachwiania równowagi)
• ucisk w klatce piersiowej (uczucie dławienia)
• objawy typowe dla nadczynności (przyspieszony metabolizm, kołatanie serca, chudnięcie, kłopoty ze snem i koncentracją, uderzenia gorąca) lub niedoczynności tarczycy (zwolniony metabolizm, przybieranie na wadze, senność, uczucie zimna, obniżenie nastroju).

Przyczyny powstawania wola zamostkowego

Generalnie wole rośnie z powodu jakichś nieprawidłowości w pracy tarczycy. Dawniej przyczyny takiego stanu rzeczy upatrywano w niewystarczającej zawartości jodu w diecie. Odkąd jednak zaczęto dodawać ten pierwiastek do soli, problem zmniejszył się. Dziś choroby wywoływane są przez zaburzenia hormonalne, czasem związane także z ciążą, lub przez autoagresję. Jeśli natomiast chodzi konkretnie o powstawanie wola zamostkowego, to przyczyną głównie jest tu zstępowanie wola szyjnego. Dlaczego jednak do tego dochodzi, tego do końca nie wiadomo. Wole zlokalizowane na szyi przez wiele lat powiększa się, aż w końcu schodzi w okolicę zamostkową.

Diagnoza i leczenie

Wole zamostkowe jest trudniejsze w leczeniu niż szyjne. Przede wszystkim przez wiele lat może pozostać nierozpoznane, a dopiero typowo tarczycowe objawy, które pojawią się u pacjenta, kierują lekarza na właściwą drogę. Jednak nie zawsze one występują, bo stężenie hormonów tarczycy w przypadku wola zamostkowego może być podwyższone, obniżone, ale też prawidłowe. Bywa, że rozpoznanie zostaje postawione przypadkowo podczas rutynowego zdjęcia klatki piersiowej.

Jeśli już padnie diagnoza: wole zamostkowe, należy określić dokładne granice w jakich się ono rozrasta, w jakim stopniu uciska towarzyszące narządy i czy są w nim zmiany nowotworowe (przeważnie guzki w wolu mają charakter łagodny). Badaniami pomocnymi w diagnostyce wola zamostkowego są tomografia komputerowa (TK), rezonans magnetyczny (MR) oraz scyntygrafia tarczycy (izotopowe badanie wychwytu substancji promieniotwórczych przez tarczycę, najczęściej z użyciem jodu promieniotwórczego).

Wole zamostkowe leczy się operacyjnie, a polega to na całkowitym usunięciu tarczycy (tyreoidektomia), nie można bowiem dopuścić, by ucisk na sąsiadujące struktury – np. na tchawicę – był zbyt mocny. W zależności od dokładnego umiejscowienia, a także rozmiarów wola, konieczne może być rozcięcie mostka. Czasem jednak jest to niemożliwe, bo tkanka wola sięga bardzo głęboko, i w przypadku nadczynności tarczycy pozostaje jedynie leczenie jodem radioaktywnym.

Badania tarczycy

Badania tarczycy zasadniczo możemy podzielić na dwie części - na badania poziomu hormonów produkowanych przez tarczycę oraz na badania obrazowe, wśród których najpopularniejszym jest badanie usg. Jak te badania tarczycy wyglądają i co z nich wynika opowiada nasz ekspert - endokrynolog Marta Kunkel ze Szpitala Medicover.

O autorze

Marta Uler

Dziennikarka specjalizująca się w tematyce zdrowotnej, urodowej i psychologicznej. Z wykształcenia również dietoterapeutka. Jej zainteresowania to medycyna, ziołolecznictwo, joga, kuchnia wegetariańska i koty. Jestem mamą dwóch chłopców - 10-letniego i 6-miesięcznego.

Czytaj więcej artykułów tego autora

Marta Uler