Tymozyny - hormony grasicy wspierające układ odpornościowy

Hormony kryjące się pod zbiorczą nazwą "tymozyna", są substancjami sterującymi naszą odpornością. Za ich wytwarzanie odpowiedzialna jest grasica - narząd niezwykle aktywny u dzieci w trakcie tworzenia się układu immunologicznego. Różne typy tymozyny są badane pod kątem rozlicznych zastosowań w medycynie, wykorzystywane są również jako leki. Jaki wpływ na nasze zdrowie ma ich poziom w organizmie? Co oznacza nadmiar, a co niedobór tymozyn?

Spis treści

1. Tymozyna typu α1
2. Tymozyna typu β4
3. Tymozyny jako hormony grasicy
4. Tymozyny - zastosowanie w medycynie
5. Tymozyny - niedobór
6. Tymozyny - nadmiar

Tymozyny są grupą białek obecnych w wielu tkankach zwierzęcych. Ich głównym zadaniem jest regulowanie aktywności układu odpornościowego. Zazwyczaj stosuje się to określenie w odniesieniu do hormonów polipeptydowych wydzielanych przez grasicę. Wynika to z faktu, że substancje te zostały po raz pierwszy wyizolowane z tego właśnie narządu.

Tymozyny posiadają różnorodną aktywność biologiczną. Niedobór substancji z tej grupy prowadzi do osłabienia mechanizmów odpornościowych w naszych organizmach.

Niektóre z tymozyn posiadają potencjalne zastosowanie w medycynie. Szczególnie duży potencjał, w świetle obecnych badań, wykazują typy α1 i β4 tych substancji. Oba rodzaje hormonów pobudzają rozwój limfocytów T oraz wzmacniają ich reakcje na antygeny.

Tymozyny, jako leki, są klasyfikowane do grupy modyfikatorów odpowiedzi biologicznej. Hormony te wykazują potencjalne działanie przeciwnowotworowe, poprzez stymulowanie limfopoezy. Co ciekawe, tymozyny mogą być również wykorzystywane jako biomarkery w diagnostyce niektórych typów nowotworów.

Tymozyna typu α1

Tymozyna typu α1 jest odpowiedzialna za stymulowanie rozwoju prekursorowych limfocytów T, w tym narządzie do ich dojrzałej formy. Substancja ta jest 28-aminokwasowym peptydem, wytwarzanym przez komórki nabłonka grasicy, zlokalizowane w jej korze zewnętrznej i rdzeniu.

Tymozyna typu β4

Najliczniej występującą w naszych organizmach tymozyną, jest typ β4 tego hormonu. Powstaje on w wielu typach komórek. Tymozyna β4 jest główną cząsteczką aktywującą aktynę G w komórkach ssaków. Odgrywa również ważną rolę w organizacji cytoszkieletu. Poprzez wymienione aktywności stymuluje podziały komórkowe.

Tymozyna β4 wykazuje wiele aktywności w ludzkim organizmie. Jest odpowiedzialna za:

• promowanie migracji komórek odpornościowych
• tworzenie naczyń krwionośnych
• zwiększanie przeżywalności komórek
• różnicowanie komórek macierzystych
• modulację cytokin, chemokin i niektórych proteaz
• kontrolę ekspresji genów

Tymozyna β4 znalazła już zastosowania kliniczne. Może być wykorzystywana w leczeniu pacjentów po zawale mięśnia sercowego. Konieczne jest jednak łączenie jej z innymi metodami terapii.

Tymozyny jako hormony grasicy

Grasica jest wyspecjalizowanym pierwotnym narządem limfatycznym układu odpornościowego. W jej obrębie dojrzewają komórki T. Mają one kluczowe znaczenie dla adaptacji układu odpornościowego. Jest ona niezbędna dla dostosowywania się organizmu do ataków drobnoustrojów, jak również innych czynników zewnętrznych.

Grasica ma największy rozmiar i aktywność w okresie noworodkowym oraz dziecięcym. W etapie pokwitania, grasica zaczyna się zmniejszać i zmieniać. W procesie tych zmian jej komórki są stopniowo zastępowane tkanką tłuszczową. Narząd ten prawie całkowicie zanika. Jednocześnie jednak, zachodząca w nim resztkowa limfopoza T, trwa przez całe dorosłe życie.

Tymozyny są hormonami wydzielanymi przez grasicę. Są również substancjami sterującymi zachodzącymi w jej obszarze procesami.

Tymozyny - zastosowanie w medycynie

Tymozyna α1 została zatwierdzona w roku 2009 jako lek w terapii wirusowego zapalenia wątroby typu B i zapalenia wątroby typu C. Jest również wykorzystywana w medycynie do wzmocnienia odpowiedzi immunologicznej w trakcie terapii niektórych chorób. Substancja ta jest stosowana głównie w krajach słabo rozwiniętych oraz rozwijających się.

Badania kliniczne sugerują, że tymozyna α1 może być przydatna w leczeniu takich chorób jak:

• mukowiscydoza
• wstrząs septyczny
• zespół ostrej niewydolności oddechowej
• zapalenie otrzewnej
• ostre zakażenie wirusem cytomegalii
• gruźlica
• ostry zespół oddechowy
• zakażenia płuc u krytycznie chorych pacjentów
• przewlekłe zapalenie wątroby typu B

Tymozyna α1 jest również badana pod kątem możliwego zastosowania w leczeniu nowotworów. Substancja ta może być potencjalnie wykorzystana jako uzupełnienie innych metod, np. chemioterapii.

Tymozyny - niedobór

Niski poziom tymozyny w organizmie objawia się spadkiem odporności, skutkującym częstymi infekcjami. Przyczyną takiego stanu może być zbyt wczesny zanik grasicy lub jej nieprawidłowy rozwój. Istnieją choroby genetyczne, np. zespół DiGeorge’a, w przebiegu których dochodzi do zaniku grasicy na etapie życia płodowego. Konsekwencją jest nieprawidłowy rozwój układu odpornościowego oraz niedobór tymozyny.

Obniżony poziom tymozyny może również być związany z uszkodzeniem grasicy na skutek:

• urazu
• chemioterapii
• nowotworu tego narządu - grasiczaka

Tymozyny - nadmiar

Wysoki poziom tymozyny pojawia się w przypadku niektórych typów nowotworów. Może być również związany z patologicznym rozrostem grasicy. Nadmiar tego hormonu sprzyja zachorowalności na miastenię, czyli chorobę objawiającą się patologicznym osłabieniem mięśni.

Czytaj też: Badanie poziomu hormonów we krwi

O autorze

mgr farmacji Sara Janowska

Doktorantka interdyscyplinarnych studiów doktoranckich z zakresu nauk farmaceutycznych i biomedycznych realizowanych na Uniwersytecie Medycznym w Lublinie oraz Instytucie Biotechnologii w Białymstoku.Absolwentka studiów farmaceutycznych na Uniwersytecie Medycznym w Lublinie ze specjalizacją Lek Roślinny. Uzyskała tytuł magistra broniąc pracy z dziedziny botaniki farmaceutycznej na temat właściwości antyoksydacyjnych ekstraktów pozyskanych z dwudziestu gatunków mchów. Obecnie w pracy naukowej zajmuje się syntezą nowych substancji przeciwnowotworowych oraz badaniem ich właściwości na liniach komórek nowotworowych. Przez dwa lata pracowała jako magister farmacji w aptece otwartej.

Przeczytaj więcej artykułów tej autorki

mgr farmacji Sara Janowska