Nadczynność tarczycy bezwzględnie wyniszcza organizm. Wspieraj go dietą (zasady, pułapki, przepisy)

Wiadomo, że tarczyca to powszechny problem zdrowotny, szczególnie wśród kobiet. Błędne jest jednak przekonanie, że objawia się przede wszystkim nadmiernym, nieuzasadnionym tyciem. Może być dokładnie odwrotnie. Trzeba mieć nie tylko tego świadomość, ale poza lekami pamiętać także o diecie dla tarczycy.

Nadczynność tarczycy jest jedną z najczęstszych chorób tego gruczołu. Po diagnozie i rozpoczęciu leczenia warto stosować zasady diety wspomagającej terapię.

Wejdź na oficjalną stronę pacjent.gov.pl, jeśli zależy ci na pozyskaniu szczegółowych informacji o swojej chorobie i możliwościach wspierania stanu zdrowia dietą. Dostępne informacje przygotowali eksperci z Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego PZH – PIB, Narodowego Centrum Edukacji Żywieniowej.

W portalu Diety NFZ znajdziesz gotowe, darmowe jadłospisy, w tym plan żywieniowy DASH Nadczynność tarczycy. Korzystaj śmiało i bezpiecznie - opracowane zostały przez dietetyków klinicznych, a za jakość ręczy NFZ i Ministerstwo Zdrowia.

Nadczynność tarczycy i niedoczynność tarczycy - też ci się myli?

Masz problem z zapamiętaniem różnic między nadczynnością i niedoczynnością tarczycy? To zdarza się zaskakująco często, zwłaszcza że przy niektórych chorobach gruczołu czy niewłaściwym dawkowaniu leków pacjenci z jednego problemu wpadają w drugi.

Skąd pacjent ma wiedzieć, że ma niedoczynność lub nadczynność.

Niedoczynność charakteryzuje taki stan, gdy organizm zwalnia obroty, bo tarczyca go za słabo wspiera. Przy nadczynności jest dokładnie odwrotnie, wszystkiego jest nad potrzeby, za szybko, a to wcale nie wychodzi nam na dobre.

Małgorzata Berndt, specjalista endokrynolog i ginekolog-położnik tłumaczyła to dość obrazowo:

Przy niedoczynności człowiek jest jakby na zwolnionych obrotach, nic mu się nie chce. Nie rozumie, co czyta. Wygląda nieciekawie: anemiczny, nadmiernie tyje, oczy podkrążone z obrzękami, łysieje, skóra, zwłaszcza na szyi i dłoniach, robi się sucha oraz zimna. Łokcie, kolana i pięty stają się szorstkie, niczym tarki, mogą też rozdwajać się paznokcie. Zęby atakuje parodontoza.

Czasem obniża się tembr głosu, dokucza nadmierna senność i zaparcia. Dominuje brak energii, zmęczenie, często występują bóle stawów, depresja, podatność na choroby. Kobiety z niedoczynnością zazwyczaj mają trudności z zajściem w ciążę lub dochodzi u nich do poronień.

A przy nadczynności?

Im później jest rozpozna, tym gorzej dla chorego. Osoba z nadczynnością tarczycy przypomina motor na przyspieszonych obrotach: zziajany, rozedrgany, spocony, ręce drżą, tętno przyspieszone, ma często biegunki. Nadczynność nie pozwala spać, chory dosłownie krąży po nocach, jest rozkojarzony, niezorganizowany, mówi chaotycznie, gubi wątki. Są opisywane przypadki psychozy. Serce mu kołacze, nie może swobodnie chodzić po schodach, gdyż szybko się męczy, a mięśnie ma słabe.

Apetyt u osoby z nadczynnością tarczycy jest zazwyczaj dobry, a jednak chory chudnie z powodu szybkiej przemiany materii i biegunek. Oczy robią się błyszczące(lub występuje wytrzeszcz), skóra jest gładka, aksamitna, ciepła i wilgotna, włosy wypadają. Nadczynność prowadzi do wyniszczenia organizmu: przyczynia się do nadmiernej utraty masy ciała, osteoporozy, odpowiada za poważne zaburzenia rytmu serca.

Nadczynność tarczycy - różne przyczyny i sposoby leczenia

Takie objawy daje nadczynność tarczycy niezależnie od przyczyny. Może być pierwotna, spowodowaną chorobami tarczycy (np. wole guzkowe toksyczne, nadmiar jodu, choroba Gravesa-Basedowa) lub wtórna, wywołana przez zwiększony poziom TSH, hormon produkowany przez przysadkę z powodu guza przysadki lub podwzgórza, nabłoniaka kosmówki. 

Pierwszym krokiem jest zatem diagnostyka i podjęcie właściwego leczenia pod nadzorem specjalisty endokrynologa. W zależności od przyczyny, może to być farmakologia, ale też konieczne bywa leczenie chirurgiczne, radioterapia etc.

Masz objawy chorej tarczycy, zacznij od lekarza pierwszego kontaktu. W przypadku diagnozy, lekarz powinien poinformować cię o zaleceniach dietetycznych.

Jeśli nie są wystarczająco precyzyjne, możesz wesprzeć się radami dietetyka klinicznego lub gotowymi pomocami od NFZ i MZ. Unikaj rad z niepewnego źródła.

Zobacz: Hormony związane ze snem

Zobacz galerię 6 zdjęć

Niedoczynność tarczycy - zasady diety

Poza leczeniem farmakologicznym zaleconym przez lekarza, wskazana jest odpowiednia dieta. Ma ona duży wpływ na terapię, ponieważ chorobie towarzyszy utrata masy ciała i przyspieszona przemiana materii. Dieta zapobiega wyniszczeniu organizmu i zbyt szybkiej utracie masy ciała.

W nadczynności tarczycy najlepiej przestrzegać zasad zdrowego żywienia i przestrzegać kilku podstawowych zaleceń.

Energetyczność diety powinna być dostosowana do masy ciała:

• normokaloryczna, jeśli masz prawidłowe BMI
• wysokoenergetyczna, jeśli masz niedowagę lub pojawia się zanik mięśni.

W tej drugiej sytuacji zaleca się:

• 6-7 posiłków dziennie o małej objętości,
• włączyć produkty wysokoenergetyczne, jak suszone owoce, orzechy, nasiona, oleje, awokado. 

Jeśli nastąpi wyrównanie hormonalne, powróć niezwłocznie do diety normokalorycznej, żeby nie dopuścić do nadwagi.

Niezbędne składniki w jadłospisie osoby z nadczynnością tarczycy

W twojej diecie musi się znaleźć białko, które powinno stanowić 12–15% wartości energetycznej diety. Jego właściwe źródła to: chude mięsa, ryby, jaja oraz suche nasiona roślin strączkowych.

Jeśli masz ubytek masy ciała, zwiększ zawartość białka w diecie. 

Tłuszcze, głównie roślinne, powinny stanowić 20-35% wartości energetycznej diety. Dobre źródła: olej lniany, rzepakowy, oliwa, margaryny miękkie, orzechy, zwłaszcza włoskie, świeżo mielone nasiona lnu, pestki dyni, słonecznik, awokado oraz oliwki. węglowodanach, które powinny stanowić 50-70% wartości energetycznej diety. Ważna jest również odpowiednia podaż błonnika pokarmowego (20-40 g/d).

Głównym źródłem węglowodanów w diecie powinny być pełnoziarniste produkty zbożowe, warzywa i owoce. 

Tarczyca do prawidłowej pracy potrzebuje jeszcze szczególnie: wapń i witaminę D. Korzystaj więc z bezpiecznych kąpieli słonecznych, ale nie zapominaj o suplementacji witaminy D, zwłaszcza zimą.

Nie tylko dla wapnia wzbogać dietę o: mleko i jego przetwory, brokuły i warzywa zielonolistne, amarantus, pestki dyni, migdały, sezam, mak, ryby morskie (sardynki, śledzie, szprotki).

Źródła:

Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego PZH – Państwowy Instytut Badawczy

Diety NFZ 

Eliza Dolecka