Jak schudnąć przy niedoczynności tarczycy?

Weryfikacja

Autor: Dominika Wilk

Ponad 20% populacji cierpi na niedoczynność tarczycy. Wiele z tych osób ma problem ze zrzuceniem wagi, co wynika przede wszystkim z niewyrównanego poziomu hormonów tarczycy. W momencie, gdy hormony zostają wyrównane, problem znika, a chorzy mogą chudnąć w tym samym tempie co osoby zdrowe. Sprawdź, co oprócz leków wpływa na prawidłową pracę tarczycy i zachowanie równowagi hormonalnej.

Spis treści

1. Niedoczynność tarczycy – skąd biorą się problemy z chudnięciem?
2. Dieta odchudzająca w niedoczynności tarczycy
3. Składniki diety niezbędne do prawidłowej pracy tarczycy i odzyskania prawidłowej przemiany materii
4. Dieta odchudzająca w niedoczynności tarczycy – przykładowy jadłospis

Niedoczynność tarczycy jest to choroba polegająca na wytwarzaniu zbyt małej ilości hormonów przez tarczycę. Może występować samoistnie lub być skutkiem przewlekłego autoimmunologicznego zapalenia tarczycy. Typowymi objawami dla tej choroby są:

• przewlekłe zmęczenie,
• większa męczliwość,
• gorsza wydolność intelektualna,
• tendencja do popadania w stany depresyjne,
• częstsze uczucie zimna,
• spowolniony metabolizm, który prowadzić może do pogorszenia gospodarki lipidowej np. wzrostu poziomu trójglicerydów, czy frakcji LDL.

Niedoczynność tarczycy – skąd biorą się problemy z chudnięciem?

Hormony tarczycowe biorą udział w przemianach metabolicznych. W związku z tym, gdy zaczyna ich brakować, dochodzi np. do zaburzeń gospodarki glukozy oraz lipidów.

Przemiana materii może spaść nawet o 20%, dlatego jeśli nie przestrzega się odpowiednio niskiej kalorycznie diety, w szybkim tempie może dojść do przyrostu masy ciała.

Na szczęście wyrównanie poziomu hormonów przy pomocy leków, jak również wspomaganie ich konwersji przy pomocy diety, może wspomóc utrzymanie prawidłowej masy ciała i sprawić, że osoby z niedoczynnością tarczycy będą mogły równie łatwo zrzucić zbędne kilogramy co osoby ze zdrową tarczycą.

Dieta odchudzająca w niedoczynności tarczycy

Dieta redukcyjna w niedoczynności tarczycy to dieta oparta na pełnowartościowych produktach, a przy tym uwzględniająca specyficzne potrzeby osób z chorą tarczycą – takie jak chociażby zwiększoną podaż selenu czy cynku.

Nie może być to dieta restrykcyjna, ze zbyt niską liczbą kalorii, gdyż zaburza to wówczas pracę tarczycy np. zmniejsza ilość aktywnego hormonu T3 i doprowadza do wzrostu stężenia nieczynnego hormonalnie rT3 (odwrotnej trójjodotyroniny), który blokuje dostęp do receptorów T3. W konsekwencji tarczyca nie może działać prawidłowo. Dochodzi wtedy też do spadku spoczynkowego tempa przemiany materii.

W diecie odchudzającej przy niedoczynności tarczycy ważna jest odpowiednia podaż białka. I to nie dlatego, że białko podkręca metabolizm i pomaga w schudnięciu. Białka są istotnym elementem budulcowym hormonów tarczycy. Kiedy dostarczamy ich w diecie zbyt mało, odbija się to na funkcjonowaniu całej tarczycy.

Najważniejszym aminokwasem (cząsteczką białka), z którego budowane są hormony, jest tyrozyna. Na szczęście organizm potrafi sobie ją sam wytworzyć z fenyloalaniny, tę jednak trzeba już dostarczyć drogą egzogenną, czyli przez pożywienie. Dobrym źródłem fenyloalaniny jest mięso, która zawiera zwykle komplet egzogennych aminokwasów.

Wprowadzenie do diety białek to jednak za mało, by zapewnić odpowiednią ich podaż. Konieczne jest również zadbanie o barierę jelitową, która bardzo często jest nieszczelna, a przez to utrudnia wchłanianie i przyswajanie białek z pożywienia.

Jeśli cierpimy z powodu dysbiozy lub mamy stwierdzony przerost flory bakteryjnej w jelicie cienkim – tak zwane SIBO (wcale nierzadkie schorzenie w nadczynności tarczycy) albo też odczuwamy ciągłe przelewania, czy doświadczamy wzdęć, powinniśmy koniecznie zadbać o stan naszych jelit. Jednym z aspektów dbałości o tę sferę jest uszczelnienie bariery jelitowej poprzez suplementowanie kwasu masłowego lub glutationu.

Istotnym elementem wprowadzenia równowagi w jelitach jest też odpowiednia probiotykoterapia.

Dzięki prawidłowo dobranym, przez lekarza lub dietetyka, szczepom bakterii możemy uzyskać w jelitach stan eubiozy, co korzystnie przełoży się na wchłanianie składników odżywczych. W przypadku osób z SIBO, przed zastosowaniem probiotyków konieczna jest wcześniejsza eradykacja nadmiaru bakterii z jelita cienkiego.

Dobre zaplanowanie diety przy niedoczynności tarczycy powinno też uwzględniać porę zażywania l-tyroksyny, czy innych leków, stosowanych przy tej chorobie, gdyż nie każde pożywienie może być przyjmowane w niedługim odstępie czasu od hormonów. Przede wszystkim należy pamiętać, że lek stosujemy na czczo, a śniadanie możemy spożyć dopiero po upływie pół godziny ( a lepiej nawet godziny).

By hormony tarczycy mogły się lepiej wchłonąć, w porannym posiłku powinniśmy unikać pokarmów, które utrudniają ich przyswajanie. Do tego typu produktów spożywczych należą np. sok grejpfrutowy, produkty sojowe, nabiał, czy kawa. Także produkty bogate w żelazo mogą hamować l-tyroksyny.

Przy zażywaniu leków na tarczycę trzeba też pamiętać, aby nie stosować po nich w niedużej odległości czasowej inhibitorów pompy protonowej (zażywane są w przypadku refluksu, wrzodów żołądka), gdyż one również osłabiają przyswajanie hormonów.

L-tyroskyna do dobrego wchłaniania potrzebuje kwaśnego środowiska w żołądku, a inhibitory pompy protonowej działają hamująco na wydzielanie kwasu solnego, co stwarza niekorzystne środowisko dla leków na niedoczynność tarczycy.

Dieta odchudzająca w niedoczynności tarczycy musi być doborowa, co oznacza, że powinna zapewniać odpowiednią podaż białka, tłuszczy, węglowodanów, witamin i składników mineralnych, nawet przy obniżonej kaloryczności.

Można to uzyskać rezygnując przede wszystkim z produktów rekreacyjnych, typu: chipsy, słodycze, słodkie napoje, które nie wnoszą żadnych wartości odżywczych do diety, a przy tym działają prozapalnie.

Składniki diety niezbędne do prawidłowej pracy tarczycy i odzyskania prawidłowej przemiany materii

Dieta odchudzająca w niedoczynności tarczycy powinna opierać się o ogólne zasady zdrowego żywienia stawiając nacisk na przeciwzapalne produkty oraz te, które wspomagają pracę tarczycy.

Jeśli zadbamy o właściwą podaż składników odżywczych oraz pierwiastków niezbędnych do syntezy hormonów tarczycy lub ich konwersji, wówczas możemy liczyć na lepszą efektywność farmakoterapii, a tym samy sprawny metabolizm i uzyskanie lepszych efektów w zbijaniu wagi.

Jod

U osób z niedoczynnością tarczycy, której nie towarzyszy Hashimoto, istotna jest odpowiednia podaż jodu, gdyż wchodzi on w bezpośrednią budowę hormonów tarczycy. Biorąc pod uwagę, że T4 i T3 zbudowane są z tyrozyny (aminokwas) oraz cząsteczek jodu można uświadomić sobie, że bez odpowiedniej podaży jodu nie dojdzie np. do konwersji T4 w T3, czyli przejścia nieaktywnej formy hormonu w aktywną.

Zwykle potrzebujemy 160 µg jodu, a jego najlepszym źródłem są ryby takie jak:

• dorsz (około 100 µg na 100g),
• makrela (45 µg/100g)
• czy też łosoś (50 µg/100g).

Cynk

Liczne badania dowodzą, że niedobór cynku przyczynia się do powstawania niedoczynności tarczycy. Być może ma to związek z tym, że palce cynkowe wchodzą w skład struktury hormonów tarczycy. Przy niedostatecznej podaży cynku obserwuje się obniżenie stężenia T4, jak również pogorszoną konwersję T4 do T3.

Poza tym zauważa się upośledzone działanie T3. Sama niedoczynność tarczycy również przyczynia się do deficytów cynku, gdyż w chorobie tej obserwuje się gorsze wchłanianie tego pierwiastka. W związku z tym istotne jest, aby zadbać o prawidłową podaż cynku i dostarczać sobie go nie tylko wraz z dietą, ale okresowo również w formie suplementu (po uprzednim wykonaniu badań określających jego poziom we krwi).

Dobrym źródłem cynku w diecie są pestki dyni, produkty pełnoziarniste, jak również kakao czy wołowina.

Selen

Przy niedoczynności tarczycy, szczególnie tej, której towarzyszy Hashimoto, niezwykle ważna jest odpowiednia podaż selenu. Pierwiastek ten wchodzi w skład enzymu dejodynazy, która bierze udział w przemianie T4 do T3. Badania wykazują, że selen wspomaga działanie farmakoterapii i w dawce 200µg w połączeniu z l-tyroskyną, przyspiesza proces zdrowienia i moment odzyskania prawidłowej przemiany materii.

Selen wycisza również stany zapalne w organizmie, gdyż chroni komórki pęcherzykowate tarczycy przed szkodliwym działaniem nadtlenku wodoru. Ma więc działanie antyoksydacyjne, niezwykle pożądane przy chorobach autoimmunologicznych, takich jak Hashimoto.

Selen możemy znaleźć w takich produktach jak: sezam, jajka, czy nasiona słonecznika.

Bardzo dobrym źródłem selenu są orzechy brazylijskie, jednak wraz z transportem tracą one dużo cennych składników i mogą być zanieczyszczone aflatoksynami, można więc je spożywać w niedużych ilościach, ale nie powinno się traktować ich jako głównego źródła selenu w diecie.

Żelazo

Żelazo powinno stać się równie istotnym składnikiem diety w niedoczynności tarczycy, gdyż przy jego niedoborach dochodzi do wzrostu TSH i jednoczesnego spadku T4. Zaburzona zostaje też konwersja T4 do T3.

To wszystko odbija się na procesach metabolicznych i wpływa na gorsze trawienie, gdyż żelazo może osłabiać wydzielanie kwasu solnego. Aby zapewnić sobie właściwą podaż żelaza, koniecznie należy zadbać o spożycie mięsa (szczególnie czerwonego), pestek dyni, żółtek jaj, czy soczewicy.

Dieta odchudzająca w niedoczynności tarczycy – przykładowy jadłospis

• Śniadanie: Omlet ze szpinakiem
• Drugie śniadanie: kiwi
• Obiad: pieczony kurczak, z cukinią, papryką, ziemniakami; sałatką z: roszponki, pomidorków koktajlowych z dodatkiem pestek dyni, polany oliwą z oliwek
• Kolacja: chleb gryczany z wędzonym łososiem

Dominika Wilk