Hiperandrogenizm (nadmiar androgenów) - przyczyny, objawy, leczenie

2016-08-23 12:02

Hiperandrogenizm oznacza nadmiar androgenów, czyli męskich hormonów płciowych. Objawy hiperandrogenizmu mogą się pojawić nie tylko u mężczyzn, lecz także u kobiet, ponieważ u nich androgeny również są wytwarzane, tylko w mniejszych ilościach. Jakie są przyczyny i objawy hiperandrogenizmu? Na czym polega leczenie?

Hiperandrogenizm - przyczyny, objawy, leczenie
Autor: Thinkstockphotos.com Hiperandrogenizm - przyczyny, objawy, leczenie

Spis treści

  1. Hiperandrogenizm - przyczyny
  2. Hiperandrogenizm u mężczyzn - objawy
  3. Hiperandrogenizm u kobiet - objawy
  4. Hiperandrogenizm - diagnostyka
  5. Hiperandrogenizm - leczenie

Hiperandrogenizm oznacza nadmierne wydzielanie androgenów w organizmie. Androgeny to męskie hormony płciowe (m.in. testosteron), jednak występują one nie tylko u mężczyzn, lecz także u kobiet, choć w mniejszych ilościach. U mężczyzn androgeny są wydzielane przez jądra i korę nadnerczy, a u kobiet - przez jajniki i korę nadnerczy. Androgeny są odpowiedzialne przede wszystkim za rozwój i czynności męskich narządów rozrodczych oraz powstawanie wtórnych cech płciowych (np. męski typ budowy ciała, zarost). Od nich zależy też wygląd skóry – gdy ich stężenie we krwi jest odpowiednio wysokie, jest ona gładka i zdrowa. Androgeny oddziałują również na popęd seksualny, sprzyjają wytwarzaniu czerwonych krwinek w szpiku kostnym, pozytywnie wpływają na gospodarkę wapniową organizmu. Dodają energii i siły do działania oraz zapewniają dobre samopoczucie.

Hiperandrogenizm - przyczyny

Wysoki poziom androgenów (zwykle testosteronu) jest wynikiem ich nadmiernej produkcji w jądrach, nadnerczach lub jajnikach. Przyczyną hiperandrogenizmu u mężczyzn najczęściej jest wrodzony przerost nadnerczy. Z kolei u kobiet - schorzenia jajników, zwłaszcza zespół policystycznych jajników. U kobiet nadmiar androgenów w organizmie może być również wynikiem menopauzy.

Za nadmiar androgenów w organizmie mogą odpowiadać także leki o działaniu androgennym, m.in. sterydy anaboliczne, leki obniżające ciśnienie krwi, leki przeciwdrgawkowe, streptomycyna. Poza tym hiperandrgenizm może być wynikiem nadmiernego wydzielania androgenów przez guzy hormonalnie czynne bądź też przyjmowania androgenów, w celu rozwoju tkanki mięśniowej i poprawy sylwetki.

Hiperandrogenizm u mężczyzn - objawy

Do nadmiaru androgenów może dojść zarówno u mężczyzn, jak i u kobiet. U mężczyzn objawy hiperandrogenizmu to: łysienie typu męskiego (androgenowe) i nadmierny rozwój wtórnych męskich cech płciowych, czyli:

      Warto wiedzieć

      U niektórych osób wzrost poziomu androgenów występuje tylko w określonych narządach, np. w skórze czy w mieszkach włosowych, a ich stężenie we krwi jest prawidłowe. Przypuszcza się, że jest to wynik dużej ilości receptorów w tkankach obwodowych oraz nadmiernej wrażliwości tkanek na androgeny.

      Zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn hiperandrogenizm może być odpowiedzialny za niepłodność.

      Hiperandrogenizm u kobiet - objawy

      Hiperandrogenizm u kobiet doprowadza do pojawienia się męskich cech płciowych:

      Poza tym u kobiet z hiperandrogenizmem, częściej niż u zdrowych kobiet, występują zaburzenia metaboliczne takie jak: otyłość, insulinooporność, hipercholesterolemia (podwyższony poziom cholesterolu we krwi) nadciśnienie tętnicze.

      Hiperandrogenizm - diagnostyka

      W przypadku podejrzenia hiperandrgenizmu należy oznaczyć poziom męskiego hormonu - testosteronu (TTE). Jego nadmierne stężenie  jest wskazaniem do dalszych badań. Wykonuje się oznaczenie hormonów nadnerczowych (DHEA-S, 17-OHP) w celu potwierdzenia lub wykluczenia zaburzeń nadnerczy. U kobiet dodatkowo wykonuje się badanie ginekologiczne i USG w celu określenia zaburzeń jajników.

      Hiperandrogenizm - leczenie

      Leczenie zależy od przyczyny nadmiaru androgenów w organizmie. Na przykład, jeśli przyczyną jest wrodzony przerost nadnerczy, podaje się leki z grupy glikokortykoidów. Z kolei w przypadku zespołu policystycznych jajników, który jest najczęstszą przyczyną hiperandrogenizm u kobiet, stosuje się leczenie hormonalne (estrogeny, czasami łączone z lekami o działaniu antyandrogennym).

      Jednym z najbardziej dokuczliwych objawów hiperandrogenizmu u kobiet jest hirsutyzm, czyli nadmierne owłosienie. W tym przypadku można zastosować różnego rodzaju zabiegi, które pomogą pozbyć zbędnego owłosienia.