Hiperandrogenizm (nadmiar androgenów) - przyczyny, objawy, leczenie
Hiperandrogenizm oznacza nadmiar androgenów, czyli męskich hormonów płciowych. Objawy hiperandrogenizmu mogą się pojawić nie tylko u mężczyzn, lecz także u kobiet, ponieważ u nich androgeny również są wytwarzane, tylko w mniejszych ilościach. Jakie są przyczyny i objawy hiperandrogenizmu? Na czym polega leczenie?
Spis treści
- Hiperandrogenizm - przyczyny
- Hiperandrogenizm u mężczyzn - objawy
- Hiperandrogenizm u kobiet - objawy
- Hiperandrogenizm - diagnostyka
- Hiperandrogenizm - leczenie
Hiperandrogenizm oznacza nadmierne wydzielanie androgenów w organizmie. Androgeny to męskie hormony płciowe (m.in. testosteron), jednak występują one nie tylko u mężczyzn, lecz także u kobiet, choć w mniejszych ilościach. U mężczyzn androgeny są wydzielane przez jądra i korę nadnerczy, a u kobiet - przez jajniki i korę nadnerczy. Androgeny są odpowiedzialne przede wszystkim za rozwój i czynności męskich narządów rozrodczych oraz powstawanie wtórnych cech płciowych (np. męski typ budowy ciała, zarost). Od nich zależy też wygląd skóry – gdy ich stężenie we krwi jest odpowiednio wysokie, jest ona gładka i zdrowa. Androgeny oddziałują również na popęd seksualny, sprzyjają wytwarzaniu czerwonych krwinek w szpiku kostnym, pozytywnie wpływają na gospodarkę wapniową organizmu. Dodają energii i siły do działania oraz zapewniają dobre samopoczucie.
Hiperandrogenizm - przyczyny
Wysoki poziom androgenów (zwykle testosteronu) jest wynikiem ich nadmiernej produkcji w jądrach, nadnerczach lub jajnikach. Przyczyną hiperandrogenizmu u mężczyzn najczęściej jest wrodzony przerost nadnerczy. Z kolei u kobiet - schorzenia jajników, zwłaszcza zespół policystycznych jajników. U kobiet nadmiar androgenów w organizmie może być również wynikiem menopauzy.
Za nadmiar androgenów w organizmie mogą odpowiadać także leki o działaniu androgennym, m.in. sterydy anaboliczne, leki obniżające ciśnienie krwi, leki przeciwdrgawkowe, streptomycyna. Poza tym hiperandrgenizm może być wynikiem nadmiernego wydzielania androgenów przez guzy hormonalnie czynne bądź też przyjmowania androgenów, w celu rozwoju tkanki mięśniowej i poprawy sylwetki.
Hiperandrogenizm u mężczyzn - objawy
Do nadmiaru androgenów może dojść zarówno u mężczyzn, jak i u kobiet. U mężczyzn objawy hiperandrogenizmu to: łysienie typu męskiego (androgenowe) i nadmierny rozwój wtórnych męskich cech płciowych, czyli:
- nadmierne owłosienie
- obniżenia tembru głosu
- rozwój mięśni
U niektórych osób wzrost poziomu androgenów występuje tylko w określonych narządach, np. w skórze czy w mieszkach włosowych, a ich stężenie we krwi jest prawidłowe. Przypuszcza się, że jest to wynik dużej ilości receptorów w tkankach obwodowych oraz nadmiernej wrażliwości tkanek na androgeny.
Hiperandrogenizm u kobiet - objawy
Hiperandrogenizm u kobiet doprowadza do pojawienia się męskich cech płciowych:
- hirsutyzm, czyli występowanie owłosienia w miejscach, gdzie prawidłowo u kobiet ono nie występuje
- trądzik
- łojotokowe zapalenie skóry
Zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn hiperandrogenizm może być odpowiedzialny za niepłodność.
- niski wzrost
- łysienie typu męskiego
- obniżenie tonu głosu
- przerost łechtaczki
- zaburzenia miesiączkowania
- brak owulacji
- zaburzenia libido
Poza tym u kobiet z hiperandrogenizmem, częściej niż u zdrowych kobiet, występują zaburzenia metaboliczne takie jak: otyłość, insulinooporność, hipercholesterolemia (podwyższony poziom cholesterolu we krwi) nadciśnienie tętnicze.
Polecany artykuł:
Hiperandrogenizm - diagnostyka
W przypadku podejrzenia hiperandrgenizmu należy oznaczyć poziom męskiego hormonu - testosteronu (TTE). Jego nadmierne stężenie jest wskazaniem do dalszych badań. Wykonuje się oznaczenie hormonów nadnerczowych (DHEA-S, 17-OHP) w celu potwierdzenia lub wykluczenia zaburzeń nadnerczy. U kobiet dodatkowo wykonuje się badanie ginekologiczne i USG w celu określenia zaburzeń jajników.
Hiperandrogenizm - leczenie
Leczenie zależy od przyczyny nadmiaru androgenów w organizmie. Na przykład, jeśli przyczyną jest wrodzony przerost nadnerczy, podaje się leki z grupy glikokortykoidów. Z kolei w przypadku zespołu policystycznych jajników, który jest najczęstszą przyczyną hiperandrogenizm u kobiet, stosuje się leczenie hormonalne (estrogeny, czasami łączone z lekami o działaniu antyandrogennym).
Jednym z najbardziej dokuczliwych objawów hiperandrogenizmu u kobiet jest hirsutyzm, czyli nadmierne owłosienie. W tym przypadku można zastosować różnego rodzaju zabiegi, które pomogą pozbyć zbędnego owłosienia.
Polecany artykuł:
Porady eksperta