Faza lutealna

Faza lutealna rozpoczyna się bezpośrednio po owulacji, czyli uwolnieniu pęcherzyka jajnikowego i trwa do kolejnego krwawienia miesiączkowego, będącego pierwszym dniem następnego cyklu. Faza lutealna często określana fazą ciałka żółtego swoją nazwę zawdzięcza luteinie – barwnikowi gromadzonemu w komórkach warstwy ziarnistej jajnika. U regularnie miesiączkujących kobiet, przy 28-dniowych cyklach trwa 14 dni.

Spis treści

1. Długość fazy lutealnej
2. Niewydolność fazy lutealnej

Faza lutealna wiąże się z procesem waskularyzacji ciałka żółtego. Terminem tym określa się proces tworzenia wakuoli w obrębie warstwy ziarnistej jajnika, regulowany przez stężenie progesteronu w surowicy. Samo ciałko żółte to bogato unaczyniona struktura zbudowana z dwóch warstw komórek luteinowych – zawierających barwnik – luteinę.

Prawidłowy cykl menstruacyjny składa się z trzech faz: folikularnej, owulacji oraz lutealnej.

Pierwsza warstwa to przekształcona warstwa ziarnista jajnika, druga relatywnie mniejsza utworzona z warstwy tekalnej jajnika. Większe komórki charakteryzują się większą aktywnością hormonalną. Są częściowo odpowiedzialne za wytwarzanie oksytocyny i relaksyny.

Wytwarzanie progesteronu jest skorelowane z pulsami hormonu LH, których szczyt przypada na okres owulacji, manifestujący się m.in. podwyższoną ciepłotą ciała. Wiele kobiet, które skrupulatnie prowadzą obserwacje swojego organizmu w czasie cyklu menstruacyjnego, włącznie z obserwacją śluzu szyjkowego potrafi dokładnie oszacować czas owulacji.

Długość fazy lutealnej

Długość fazy lutealnej jest kwestią indywidualną, modyfikowaną przez wiele czynników m.in. środowiskowych. U kobiet miesiączkujących regularnie z przeciętną długością cyklu rzędu 28 dni, faza lutealna liczy 14 dni. Granica normy waha się pomiędzy 10 a 16 dni. W związku z tym każde skrócenie czy wydłużenie tej fazy może budzić niepokój i bywa powodem wizyty u lekarza. Należy podkreślić, że przedłużająca się faza lutealna sugeruje ciążę i wymaga weryfikacji pod postacią testu ciążowego.

Przedmiotem zainteresowania wielu kobiet bywa określenie płodności w tym okresie. Otóż, faza lutealna zaliczana jest do dni niepłodnych, a ryzyko zapłodnienia jest minimalne.

Niewydolność fazy lutealnej

O niewydolności fazy lutealnej mogą świadczyć:

• problemy z zajściem w ciąże lub jej utrzymaniem (nawykowe poronienia)
• plamienia z dróg rodnych
• wydłużenie czy skrócenie cyklu menstruacyjnego.

Doskonałym narzędziem diagnostycznym jest obserwacja temperatury ciała, po przynajmniej 6-godzinnym odpoczynku, za co odpowiada progesteron produkowany przez ciałko żółte. Prawidłowe funkcjonowanie ciałka żółtego odzwierciedla wzrost temperatury zaraz po owulacji, który utrzymuje się do 6 dni.

Warto również oznaczyć poziom progesteronu w surowicy, prolaktyny oraz TSH. Leczenie zależy od przyczyny zaburzenia. Pobudzenie ciałka żółtego do prawidłowego działania może odbywać się na drodze farmakologicznej. W przypadku innych zaburzeń hormonalnych, czego manifestacją jest niewydolność tej fazy cyklu konieczne jest uregulowanie hormonalne. Warto zadbać o dobrze zbilansowaną dietę, której podstawą powinna być stopniowa eliminacja tłuszczów zwierzęcych, obfitująca w błonnik.