Ból gardła – przyczyny i objawy. Jakie są sposoby na ból gardła?

Każdy z nas wiele razy doświadczył bólu gardła, szczególnie w sezonie jesienno-zimowym. Może on obejmować całe gardło lub pojawić się tylko po jednej stronie oraz przybierać różny stopień nasilenia. Ból gardła kojarzy się głównie z anginą i przeziębieniem, ale pojawiać się może jako objaw również przy innych chorobach. Co oznacza ból gardła i jak go złagodzić? Sprawdź też domowe sposoby, które pomogą uporać się z tą dolegliwością.

Spis treści

1. Ból gardła – przyczyny
2. Ból gardła – czynniki ryzyka
3. Ból gardła – objawy
4. Ból gardła w ciąży
5. Ból gardła u dziecka
6. Ból gardła - sposoby na złagodzenie bólu gardła
7. Ból gardła – leczenie

Ból gardła – przyczyny

Ból gardła jest jedną z najczęściej zgłaszanych objawów zapalenia błony śluzowej lub innego zakażenia dróg oddechowych. Warto jednak zaznaczyć, że przyczyn bólu gardła może być wiele i nie musi to być zawsze infekcja wywołana przez wirus grypy i paragrypy, rhinowirusy, adenowirusy i koronawirusy. Choć ta niezwykle uciążliwa dolegliwość kojarzy się przede wszystkim z przeziębieniem, to mogą ją jednak wywoływać inne choroby, takie jak:

• mononukleoza zakaźna (określana jako "choroba pocałunków") przenoszona głównie drogą kropelkową poprzez kontakt ze śliną;
• angina, czyli ostre zapalenie migdałków podniebiennych spowodowane różnymi patogenami i drobnoustrojami – bakteriami, wirusami lub paciorkowcami;
• błonica jest chorobą zakaźną o ostrym przebiegu, która przede wszystkim atakuje nos i gardło;
• odra objawia się gruboplamistą wysypką, zapaleniem błon śluzowych dróg oddechowych i spojówek;
• ospa wietrzna, potocznie nazywana wiatrówką – wysoce zakaźna choroba o etiologii wirusowej.

Zapalenie gardła i inne infekcje bakteryjne

Zapalenie gardła o podłożu bakteryjnym występuje rzadziej niż wirusowe zapalenie gardła. Za wystąpienie tej infekcji zarówno u dzieci, jak i dorosłych odpowiadają paciorkowce beta-hemolizujące z grupy (Streptoccocus pyogenes).

Nieleczone choroby przenoszone drogą płciową, które w dużej mierze są lekceważone przez osoby aktywnie seksualne, sieją spustoszenie w organizmie. Zarażenie drobnoustrojami (np. bakteriami krętka bladego, bakteriami Gram ujemnymi dwoinki rzeżączki czy drożdżakami z rodzaju Candida) przenoszonymi drogą płciową może także wywołać ból gardła.

Alergie

Gdy układ odpornościowy reaguje na czynnik wywołujący reakcję alergiczną (np. na alergeny zawarte w trawie czy w organizmach zwierząt), dochodzi do uwalniania histaminy. Substancja ta odpowiedzialna jest za szereg objawów związanych z alergią, np. alergiczne zapalenie błony śluzowej nosa, łzawienie oczu, kichanie i podrażnienie gardła.

Suche powietrze

Nadmiernie suche powietrze w pomieszczeniach może powodować wiele nieprzyjemnych i uciążliwych dolegliwości. Wśród nich wymienia się m.in. bolesność i suchość w nosie, drapanie w gardle oraz wysuszony i bardziej skłonny do łuszczenia naskórek. Zimą, gdy powietrze jest zbyt suche, należy przez kilka minut wietrzyć mieszkanie, co zapobiega rozwijaniu się bakterii i wilgoci.

Dym tytoniowy, chemikalia i inne substancje drażniące

Wiele różnych chemikaliów i innych substancji w środowisku podrażnia gardło. Zalicza się do nich dym tytoniowy, zanieczyszczenie powietrza, środki w aerozolu (np. odświeżacze powietrza) oraz silne środki czystości do mycia i intensywnego czyszczenia.

Choroba refluksowa przełyku

Choroba refluksowa przełyku (potocznie refluks żołądka) polega na nieprawidłowym cofaniu się kwaśnej treści żołądkowej i soków żołądkowych do przełyku, drażniąc jego wyściółkę. W rezultacie to podrażnienie może przyczynić się do wystąpienia bólu gardła, suchego kaszlu czy świszczącego oddechu.

Ból gardła – czynniki ryzyka

U każdego niezależnie od wieku może wystąpić ból gardła. Istnieją trzy czynniki, które sprawiają, że ta podatność na zachorowanie może się zwiększyć. Zalicza się do nich:

1. wiek – u dzieci ból gardła może pojawić się kilka razy w roku. Bardziej narażone są na bakteryjne zapalenie gardła i migdałków, najczęściej ta infekcja dotyka do 15. roku życia;
2. nieodpowiednia higiena rąk może prowadzić do różnych chorób i infekcji;
3. nadwyrężenie strun głosowych – długotrwałe mówienie, śpiewanie lub głośny krzyk stanowią prostą drogę do wystąpienia bólu gardła.

Ból gardła – objawy

Bólowi gardła towarzyszą dolegliwości, które nie należą do przyjemnych, czyli drapanie i pieczenie w gardle, suchość, ból przy przełykaniu płynów i pokarmów lub podczas mówienia. Czasami na migdałkach podniebiennych pojawia się biały nalot oraz niewielkie, biało-żółtawe plamki ich powierzchni tzw. czopy ropne, które powodują między innymi ból i uczucie kłucia. Ten symptom charakterystyczny jest dla anginy ropnej, która dotyka szczególnie często dzieci między 5. a 15. rokiem życia.

Wraz z bólem gardła mogą wystąpić szereg dolegliwości, m.in.:

• obrzęk błony śluzowej nosa;
• katar;
• kichanie;
• kaszel;
• gorączka;
• dreszcze;
• powiększenie węzłów chłonnych szyi;
• chrypka lub utrata głosu;
• bóle mięśni;
• bóle głowy;
• trudności w przełykaniu i nieprzyjemny zapach z ust;
• brak apetytu.

Ból gardła w ciąży

Ból gardła jest powszechną dolegliwością, która także dotyka kobiety w ciąży. Może być objawem wielu chorób m.in. zapalenia gardła, anginy lub przeziębienia. Infekcja o podłożu wirusowym ustępuje samoistnie po 3-4 dniach. W przypadku podejrzenia bakteryjnej infekcji ciężarna powinna zgłosić się do lekarza rodzinnego. Ten przypisze w razie potrzeby odpowiednią antybiotykoterapię oraz dobierze leczenie objawowe, uwzględniając bilans ryzyka oraz korzyści wynikające z zastosowania poszczególnych środków. Do tego poinformuje pacjentkę w ciąży o bezpieczeństwie stosowania danego preparatu.

Ból gardła u dziecka

Przyczyną bólu gardła u dziecka są infekcje, za które odpowiedzialne są głównie wirusy (m.in. rhynowirusy, adeonwirusy, wirus RSV), rzadziej zaś bakterie czy grzyby. Dzieci najczęściej skarżą się na uczucie pieczenia, drapania oraz ból przy przełykaniu pokarmów i płynów. Mogą wystąpić dodatkowe symptomy, czyli kaszel, katar, chrypka, gorączka oraz złe samopoczucie.Podczas badania fizykalnego lekarz może zaobserwować, że błona śluzowa gardła i migdałków podniebiennych jest rozpulchniona, ostro zaczerwieniona i przekrwiona. Leczenie polega na zwalczaniu objawów poprzez stosowanie leków przeciwbólowych, przeciwgorączkowych oraz przeciwzapalnych.

Ból gardła - sposoby na złagodzenie bólu gardła

Co na ból gardła? Infekcja gardła jest chorobą samoograniczającą, a to znaczy, że dokuczliwy początkowo ból gardła z czasem słabnie, a wreszcie ustępuje. Zanim to jednak nastąpi, możesz złagodzić nieprzyjemny ból gardła, stosując domowe sposoby na ból gardła:

• dużo pij - herbata z miodem, cytryną i sokiem malinowym, napary z kwiatu lipy, rumianku lub czarnego bzu mają właściwości antyseptyczne i rozgrzewające, będą więc w tym przypadku jak najbardziej na miejscu;
• płucz gardło trzy-cztery razy dziennie naparami z rumianku, szałwii, kory dębu lub przegotowaną wodą z odrobiną soli, lub sody - nie rób jednak tego zbyt intensywnie, bo niepotrzebnie dodatkowo podrażnisz gardło;
• ból gardła przy przełykaniu łagodzą również gotowe preparaty do ssania, które kupisz w aptece bez recepty.

Ból gardła – leczenie

Leczenie bólu gardła polega na łagodzeniu uciążliwych i dokuczliwych symptomów związanych ze stanem zapalnym, m.in. bólu, zaczerwienienia czy obrzęku. Stosuje się preparaty przeciwzapalne, na katar i zapchany nos oraz leki na ból gardła w formie tabletek do ssania lub sprayu – dostępne są bez recepty w aptece.

Przyjmowanie antybiotyków do leczenia infekcji wywołanych przez wirusy jest zupełnie nieskuteczne. Metoda ta zarezerwowana jesr do walki z bakteryjnym zapaleniem gardła. Zgodnie z zaleceniami lekarze trzeba przyjąć całą kurację antybiotykową. Odstawienie antybiotyków wcześniej sprzyja rozwojowi oporności bakterii, co w rezultacie, może zwiększyć ryzyko nawrotu choroby i braku skuteczności przy powtórnym zakażeniu.

Agnieszka Paculanka

Anna Tłustochowicz