Wiek matuzalemowy – co to znaczy? Najdłużej żyjące osoby na świecie

Długowieczność od zawsze fascynowała człowieka, ma też swoje miejsce w Biblii. Mimo że Matuzalem jest jedynie wzmiankowany w Księdze Rodzaju, to jego wiek robi wrażenie. I to właśnie od imienia tej postaci pochodzą określenia wiek matuzalemowy i matuzalemowe lata. Przyglądamy się pilniej Matuzalemowi, a przy okazji także rekordzistom światowym, jeśli chodzi o długość życia.

Spis treści

1. Wiek matuzalemowy - co to znaczy?
2. Matuzalem (Metuszalech) - kim był?
3. Matuzalem w kulturze
4. Wiek matuzalemowy - najdłużej żyjąca kobieta świata
5. Wiek matuzalemowy - rekordziści wśród panów
6. Wiek matuzalemowy - rekordzistki wśród pań

Dane na temat tego, kto właściwie żył najdłużej w historii, nie są nigdy pewne. Nie mamy bowiem informacji na temat wszystkich wiekowych osób, które chodziły po ziemi. Niemniej najczęściej wskazuje się na Francuzkę Jeanne Calment, a serwis Oldest.org, specjalizujący się w takich rekordzistach, ma własne rejestry najbardziej wiekowych osób.

Wiek matuzalemowy - co to znaczy?

Wiek matuzalemowy to po prostu wyjątkowo sędziwe lata. Trudno oczywiście jednoznacznie wskazać, kiedy się zaczynają, jednak zwykle chodzi o ponad 90 lat.

Oprócz tego spotkamy określenia matuzalemowe lata, a także matuzalemowa cecha - wszystkie oczywiście oznaczają to samo, czyli imponujący wiek, jaki komuś udało się osiągnąć. Te ciekawe frazeologizmy mają swój rodowód biblijny, a dokładniej chodzi o Księgę Rodzaju.

Czytaj też: Żyjmy 120 lat - sekrety długowieczności

Matuzalem (Metuszalech) - kim był?

O Matuzalemie dowiadujemy się w piątym rozdziale Księgi Rodzaju. Ten fragment Genesis dotyczy opisu pierwszych ludzi. Ponieważ Kain zabił Abla i za karę został skazany na tułaczkę - w dodatku z nieładnym znakiem na ciele, pamiątką swojej zbrodni - historia ludzkości mogłaby się niechlubnie skończyć.

Na szczęście Bóg był na tyle łaskawy, że Ewa urodziła trzeciego syna - Seta, niejako w zamian za Abla. To właśnie od Seta wywodzą się wszyscy ludzie. Co prawda kwestia tego, kim była jego żona, pozostaje otwarta, jednak dał on początek rodowi Setytów.

Pierwsi ludzie żyli zresztą bardzo długo. Jak podaje Księga Rodzaju, sam Adam dożył 930 lat. Jednak prawdziwym rekordzistą był wspomniany Matuzalem, który osiągnął wiek 969 lat. Gdy miał 187 lat, urodził mu się (!) syn Lamek. Ponieważ ten osiągnął wiek 782 lat, z szacunków wynika, że ojciec i syn umarli w jednym roku.

Właściwie tylko tyle wiemy u Matuzalemie, inaczej Metuszalechu (takie imię pojawia się we współczesnym tłumaczeniu na polski z języków oryginalnych - Biblii Tysiąclecia).

Za to bardzo ciekawa historia wiąże się z ojcem Matuzalema, czyli Henochem. Jak czytamy w Księdze Rodzaju:

"Żył więc Henoch w przyjaźni z Bogiem, a następnie znikł, bo zabrał go Bóg" (Księga Rodzaju, rozdział 5, werset 24, Biblia Tysiąclecia, wyd. 1990).

Co to dokładnie oznacza? Wyjaśnienie znajdujemy w przypisie - chodzi o "wyłączenie człowieka o nadzwyczajnej doskonałości spod ogólnego prawa śmierci. Podobny przywilej w Piśmie św. ma tylko Eliasz".

A jeśli kontynuujemy wątek pokrewieństwa, to wiekowy Matuzalem był dziadkiem znanego nam dobrze Noego. I właściwie tu kończy się biblijna opowieść o imponujących "rankingach" życia. Ludzie stali się na tyle zepsuci, że Bóg zesłał potop. Potomkowie Noego nie osiągali już matuzalemowych lat w dosłownym znaczeniu. Średni czas życia człowieka pozostał przy wartościach, jakie znamy do dziś.

Czytaj też: Przepis na długowieczność: jak dożyć w zdrowiu 100 lat?

Matuzalem w kulturze

Imponujący wiek Matuzalema pozwolił zapisać się tej postaci na dobre nie tylko w języku, lecz także w kulturze.

Nazwę Methuselah nosi też najstarszy na świecie okaz sosny długowiecznej rosnący w Kalifornii. Metryczkę drzewa szacuje się na ponad 4700 lat!

Matuzalema spotkamy również w sztuce, a nawet grach fabularnych. Dobry przykład stanowi "Wampir: Maskarada", gdzie Matuzalemami określa się wampiry żyjące ponad tysiąc lat.

Z innych ciekawostek - w USA działa fundacja Methuselah Foundation wspierająca badania nad przedłużaniem życia. Przyznaje zresztą nagrodę Methuselah Mouse Prize za dobre osiągnięcia w przypadku myszy (w nadziei, że wyniki uda się "rozciągnąć" na ludzi).

Określenia "Matuzalem" użył nawet Królik Bugs w kreskówce "The Old Grey Hare" z 1944 roku - "So long, Methuselah!".

Wiek matuzalemowy - najdłużej żyjąca kobieta świata

122 lata i 164 dni - tyle żyła Francuzka Jeanne Louise Calment, uznawana za najbardziej długowieczną osobę w historii. W przeciwieństwie do legendarnego Matuzalema wiemy o niej znacznie więcej.

Urodziła się 21 lutego 1875 roku we francuskim Arles. W 1896 roku poślubiła zamożnego męża, co pozwoliło jej w znacznej mierze cieszyć się życiem - korzystać z dobrodziejstw teatru, opery, grać w tenisa, jeździć na rowerze czy uczyć się szermierki. Ale jak się można domyślać, trosk też jej nie brakowało - jej jedyna córka zmarła na zapalenie płuc, a mąż… struł się deserem z zepsutych wiśni przyrządzonym przez ciotkę Jeanne i z tego powodu pożegnał się ze światem.

Długowieczna Francuzka przeżyła też swojego jedynego wnuka, który zmarł w wyniku ran odniesionych po wypadku samochodowym.

W wieku 90 lat Jeanne Calment nie miała komu zostawić majątku, więc zawarła umowę z prawnikiem François Raffrayem. Za prawo własności domu miał jej wypłacać dożywotnią rentę. Zapewne nie spodziewał się, że będzie to trwało ponad 30 lat, a żeby było ciekawiej - nawet nie doczekał tego momentu, bo wcześniej sam zmarł na raka. Wypłatę renty kontynuowała wdowa po nim.

Sama Jeanne Louise Calment pożegnała się z życiem 4 sierpnia 1997 roku - również w Arles.

Dożywając matuzalemowych lat, Jeanne Calment zyskała wielką sławę na całym świecie. Była świadkiem zawirowań dziejowych XX wieku, a nawet - w dzieciństwie - miała okazję poznać Vincenta van Gogha, który gościł w Arles. Niestety nie wspominała go dobrze. Podobno był nieuprzejmy, a w dodatku brzydki i schorowany.

Rodacy obdarzyli Calment przydomkiem Jeanne d’Arles (na wzór Joanny d’Arc), a prezydent Jacques Chirac nazwał ją po śmierci babcią wszystkich Francuzów.

W tym wszystkim nie brakuje też teorii spiskowej. W 2018 roku rosyjski matematyk Nikolai Zak wygłosił pogląd, że Jeanne Calment zmarła w 1934 roku, a pod nią podszyła się córka Yvonne, żeby nie płacić podatku od spadku…

Wiek matuzalemowy - rekordziści wśród panów

Serwis Oldest.org gromadzi informacje na temat rekordów długowieczności w różnych kategoriach. Dotyczy to także ludzi, którzy osiągnęli imponujący wiek.

1. Według Oldest.org najdłużej żyjącym mężczyzną w historii był Japończyk Jiroemon Kimura, który przeżył 116 lat i 54 dni, a zmarł w 2013 roku. Edycje Księgi rekordów Guinnessa z 2012 i 2013 wymieniają go jako najstarszą osobę w tym czasie. A czym się zajmował Kimura? W czasie II wojny światowej pracował w Korei jako pracownik komunikacyjny rządu japońskiego. Później zaś zatrudnił się na poczcie, oprócz tego parał się rolnictwem. Długowieczność jest u niego zresztą rodzinna. Czworo rodzeństwa przeżyło ponad 90 lat, a jego młodszy brat osiągnął "setkę".

2. Drugą osobą w rankingu Oldest.org jest Duńczyk Christian Mortensen, który mieszkał w Stanach Zjednoczonych. Przeżył 115 lat i 252 dni. W trakcie długiego życia zajmował się różnymi rzeczami: żeglował, pracował w restauracji i fabryce, a nawet rozwoził mleko.

3. Podium długowieczności zamyka Portorykańczyk Emiliano Mercado del Toro - osiągnął wiek 115 lat i 156 dni. Główne zajęcia? Praca na plantacji trzciny cukrowej aż do 81. roku życia. Co ciekawe, nie miał ani żony, ani dzieci, choć wspominał o dwóch wielkich miłościach. Ojczyznę opuścił tylko raz - w czasie I wojny światowej służył w armii amerykańskiej.

A oto pozostałe osoby wymieniane w rankingu Oldest.org:

4. Walter Breuning, Amerykanin - 114 lat i 205 dni5. Yukichi Chuganji, Japończyk - 114 lat i 189 dni6. Joan Riudavets, Hiszpan - 114 lat i 81 dni7. Fred Hale, Sr., Amerykanin - 113 lat i 354 dni8. Yisrael Kristal, Izraelczyk urodzony w Polsce - 113 lat i 330 dni9. Tomoji Tanabe, Japończyk - 113 lat i 274 dni10. John Ingram McMorran, Amerykanin - 113 lat i 250 dni

Jak widać, w pierwszej dziesiątce prym wiodą Japonia i Stany Zjednoczone. Ten pierwszy kraj zresztą jest zawsze ojczyzną rekordowej liczby stulatków.

Wiek matuzalemowy - rekordzistki wśród pań

1. Jeśli chodzi o długowieczne kobiety, ranking opublikowano np. w serwisie Titlemax.com. Na czele znajdziemy oczywiście wspomnianą Jeanne Calment. Statystycznie panie żyją dłużej niż panowie, co zresztą widać także w matuzalemowym rankingu.

2. Drugie miejsce, po Calment, zajmuje Amerykanka Sarah Knauss, która przeżyła 119 lat i 97 dni (zmarła pod koniec 1999 roku). Kiedy pierwszy raz usłyszała, że jest - w danym czasie - najdłużej żyjącą osobą na świecie, odpowiedziała z uśmiechem: "I co z tego?".

Jej recepta na długowieczność to przede wszystkim brak zamartwiania się. Brzmi mądrze!

3. Podium żeńskie zamyka Amerykanka Lucy Hannah (Née Terrell) z wynikiem 117 lat i 248 dni. Zmarła w 1993 roku i dopiero około 10 lat po jej śmierci na światło dzienne wypłynął jej wiek matuzalemowy. Z racji tego niewiele o niej wiemy - poza tym, że w młodości uciekła z południa Stanów Zjednoczonych przed prześladowaniami rasowymi (była Afro-Amerykanką) i osiedliła się w Detroit.

Inne kobiety, które osiągnęły matuzalemowe lata, to ponad 117-letnie:

4. Kanadyjka Marie-Louise Fébronie Meilleur5. Japonka Nabi Tajima6. Jamajka Violet Brown7. Włoszka Emma Morano8. Japonka Misao Okawa

Daniel Działa