Renta chorobowa: komu się należy i ile wynosi?

Renta chorobowa to potoczne określenie świadczenia ZUS, którego pełna nazwa to renta z tytułu niezdolności do pracy. Komu się należy? Renta chorobowa przyznawana jest osobom, które z racji złego stanu zdrowia nie są w stanie pracować. Kto jest osobą niezdolną do pracy i jakie warunki trzeba spełnić, by uzyskać rentę chorobową? Jaka jest wysokość świadczenia?

Spis treści

1. Renta chorobowa: komu przysługuje?
2. Renta chorobowa: warunki otrzymania
3. Renta chorobowa: wniosek
4. Renta chorobowa: ile wynosi?

Renta chorobowa, czyli renta z tytułu niezdolności do pracy wypłacana jest przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Jednak nie każdy może z niej skorzystać. Warunkiem jej przyznania jest stwierdzenie całkowitej lub częściowej niezdolności do pracy, dlatego też jest to świadczenie wypłacane wyłącznie osobom, które utraciły możliwość jej wykonywania. Jednym z warunków otrzymania renty chorobowej jest posiadanie ubezpieczenia społecznego, innymi słowy – regularne odprowadzanie składek ZUS.

Renta chorobowa: komu przysługuje?

Przepisy dość precyzyjnie określają, kto może otrzymać rentę z tytułu niezdolności do pracy. W dużym uproszczeniu są to osoby, które nie są w stanie podjąć pracy zarobkowej ze względu na zły stan zdrowia. Utrata możliwości pracy może być całkowita bądź częściowa.

• O całkowitej niezdolności do pracy można mówić wówczas, kiedy chory nie może podjąć żadnej pracy i nie rokuje zdolności do pracy po przekwalifikowaniu.
• O częściowej niezdolności do pracy mówimy zaś wtedy, jeśli osoba chora nie jest w stanie dłużej wykonywać pracy zgodnej ze swoimi kwalifikacjami.

Warto wiedzieć, że niezdolność do pracy stwierdza specjalna, powołana przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych komisja. Może ją orzec na okres nie dłuższy, niż pięć lat, chyba, ze wedle wiedzy medycznej nie ma szans na to, by przed upływem tego okresu chory odzyskał sprawność, a tym samym – zdolność do podjęcia pracy.

Czytaj też:

Karta Seniora: komu przysługuje i gdzie ją wyrobić?

Badania profilaktyczne po 60. roku życia

Jak zachować dobrą kondycję i sprawność fizyczną do późnej starości?

Renta chorobowa: warunki otrzymania

By uzyskać rentę z tytułu niezdolności do pracy, trzeba spełnić jednocześnie kilka warunków: być uznanym za osobę niezdolną do pracy oraz mieć określony staż ubezpieczenia społecznego, zarówno składkowy, jaki nieskładkowy. Przepisy również dość dokładnie to określają. Zgodnie z nimi, staż ubezpieczenia, zarówno składkowy, jak i nieskładkowy, musi wynosić odpowiednio:

• 1 rok – przy niezdolności do pracy przed ukończeniem 20 lat.
• 2 lata - przy niezdolności do pracy między 20. a 22. rokiem życia.
• 3 lata - przy niezdolności do pracy 22. a 25. rokiem życia.
• 4 lata - przy niezdolności do pracy między 25. a 30. rokiem życia.
• 5 lat – jeśli niezdolność do pracy wystąpiła po ukończeniu 30 lat. Tu dodatkowo wymagane jest, by okres ów przypadał na czas ostatnich dziesięciu lat poprzedzających złożenie wniosku o rentę. Ta zasada nie obowiązuje jednak, jeśli osoba składająca wniosek jest całkowicie niezdolna do pracy i może udowodnić 25 lat składkowych (kobieta) lub 30 lat składkowych (mężczyzna).

W wyjątkowych przypadkach rentę taką otrzymać mogą osoby, które nie mają wymaganego stażu ubezpieczenia – jest tak wówczas, jeśli podjęły pracę przed ukończeniem 18. roku życia lub w ciągu sześciu miesięcy od ukończenia szkoły bądź studiów i były ubezpieczone przez cały czas od momentu rozpoczęcia pracy do chwili wystąpienia niezdolności do pracy.

Renty z tytułu niezdolności do pracy nie dostanie osoba, która ma ustalone prawo do emerytury z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych lub spełnia warunki do uzyskania emerytury powszechnej lub przysługującej osobom w wieku niższym, niż powszechny wiek emerytalny – np. nauczycielskiej lub górniczej.

Renta chorobowa: wniosek

Wniosek o rentę składa się osobiście w oddziale ZUS – wzór wniosku o rentę można znaleźć na stronie ZUS (druk ZUS Rp-1R) – wystarczy go pobrać, wydrukować, a następnie wypełnić. Należy dołączyć do niego kilka dokumentów:

• kwestionariusz dotyczący okresów składkowych i nieskładkowych (druk ZUS Rp-6)
• dokumenty, które poświadczają składkowe i nieskładkowe okresy ubezpieczenia – są to świadectwa pracy, legitymacje ubezpieczeniowe, zaświadczenia ze szkoły wyższej o toku studiów itp.
• wystawione przez pracodawcę zaświadczenie o wysokości wynagrodzenia
• zaświadczenie o stanie zdrowia, które wystawił lekarz prowadzący (wystawione nie wcześniej, niż miesiąc przed datą złożenia wniosku o rentę chorobową) – druk ZUS N-9,
• dokumentację medyczną (np. wyniki badań, kartę leczenia szpitalnego itp.), która może być istotna przy podejmowaniu przez lekarza orzecznika ZUS decyzji o zdolności lub niezdolności do pracy,
• ankietę – tzw. wywiad zawodowy – wypełniony przez płatnika składek (pracodawcę) – druk ZUS N-10.

Renta chorobowa: ile wynosi?

Wysokość renty chorobowej zależy od tego, czy jest to renta z tytułu całkowitej niezdolności do pracy, czy też renta z tytułu częściowej niezdolności do pracy.

ZUS wylicza wysokość renty chorobowej z tytułu całkowitej niezdolności do pracy w dość skomplikowany sposób, dodając do siebie:

• 24 proc. kwoty bazowej (którą jest 100 proc. przeciętnego wynagrodzenia bez składek – jest ona ustalana co roku, a od 1 marca 2019 roku wynosi 4003,88 zł),
• po 1,3 proc. podstawy jej wymiaru za każdy rok okresów składkowych (uwzględniając pełne miesiące)
• po 0,7 proc. podstawy wymiaru za każdy rok okresów nieskładkowych
• po 0,7 proc. podstawy wymiaru za każdy rok, którego brakuje do pełnych 25 lat ubezpieczenia liczonych od dnia, w którym złożony został wniosek, do dnia, w którym rencista osiągnąłby wiek uprawniający do emerytury (tzw. staż hipotetyczny).

Renta z tytułu częściowej niezdolności do pracy jest niższa i wynosi 75 proc. renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy. Jeśli osoba składająca wniosek jest również niezdolna do samodzielnej egzystencji (co jednak musi orzec lekarz ZUS), przysługuje jej dodatek pielęgnacyjny, którego wysokość wynosi obecnie 222,01 zł.

Od 1 marca 2019 roku kwota najniższej renty z tytułu niezdolności do pracy wynosi odpowiednio:

• - 1100 zł miesięcznie – renta dla osób całkowicie niezdolnych do pracy
• - 1320 zł miesięcznie – renta dla osób całkowicie niezdolnych do pracy na skutek wypadku lub choroby zawodowej
• - 825 zł miesięcznie – renta dla osób częściowo niezdolnych do pracy
• - 990 zł miesięcznie – renta dla osób częściowo niezdolnych do pracy na skutek wypadku lub choroby zawodowej.