Braki w uzębieniu u osób starszych - jak je uzupełnić?

Gdy osoby starsze tracą zęby, lukę trzeba uzupełnić. Nie tylko z powodów estetycznych, lecz także po to, by móc swobodnie gryźć oraz... dla dobra pozostałych zębów. Poznaj metody uzupełniania braków w uzębieniu.

Spis treści

1. Braki w uzębieniu u seniorów - implanty
2. Braki w uzębieniu u seniorów - protezy ruchome częściowe
3. Braki w uzębieniu u seniorów - protezy całkowite
4. Braki w uzębieniu u seniorów - jak dbać o higienę nowych zębów

Brak zębów u osób starszych to częsty problem. Każdy ubytek narusza równowagę w łukach zębowych. Sąsiadujące i przeciwległe zęby zaczynają się przemieszczać w kierunku luki, mogą ulec rozchwianiu. Konsekwencją są zaburzenia zgryzu i nierównomierne obciążenie zębów, co może objawiać się bólami głowy i stawów żuchwowo-skroniowych.

Obluzowane zęby są bardziej podatne na choroby przyzębia, łatwiej ulegają uszkodzeniom, mogą wypadać. Wreszcie – niepełny zgryz oprócz wad wymowy skutkuje niedokładnym rozdrabnianiem pokarmu, co może powodować zaburzenia trawienia. Dla zdrowia warto więc jak najszybciej uzupełnić luki. Nowoczesna protetyka stwarza sporo możliwości – od implantów po ruchome i stałe protezy.

Braki w uzębieniu u seniorów - implanty

Utracony ząb może być zastąpiony przez implant, czyli wszczepiony w kość szczęki sztuczny korzeń z tytanu lub cyrkonu, na którym osadzona zostaje korona. Zabieg nawiercenia kości i umieszczenia w niej przypominającego śrubę implantu odbywa się w znieczuleniu miejscowym i trwa ok. pół godziny.

Po 2-6 miesiącach, gdy sztuczny korzeń zrośnie się ze szczęką, protetyk osadza na nim koronę, dopasowaną kształtem i kolorem do prawdziwych zębów. Zrekonstruowany ząb wizualnie nie różni się od naturalnego, korzeń jest solidnie zrośnięty ze szczęką, a ząb „pracuje” tak jak naturalny.

Dzięki temu kości nie są pozbawione bodźców, więc nie zanikają. Przy odpowiedniej dbałości o higienę implanty mogą służyć do końca życia. Co więcej, można osadzać na nich nie tylko pojedyncze korony, lecz także protezy stałe (mosty protetyczne i protezy całkowite) oraz ruchome (częściowe albo całkowite).

Braki w uzębieniu u seniorów - protezy ruchome częściowe

Przy ubytkach obejmujących kilka zębów możliwe jest stworzenie protezy częściowej – szkieletowej

albo nakładowej. W protezie szkieletowej akrylowe korony zębów umieszczone są na cienkiej, ale wytrzymałej metalowej konstrukcji, zaopatrzonej w klamry i ciernie, które służą do zamocowania protezy na sąsiadujących zębach (naturalnych lub implantach).

Protezę szkieletową można także mocować przy zastosowaniu specjalnych zatrzasków (zamków) – w tym celu konieczne jest jednak umieszczenie koron na sąsiadujących zębach, gdyż jedna część zatrzasku znajduje się w protezie, a druga w koronie.

Innym rodzajem ruchomej protezy częściowej jest proteza nakładowa (overdenture), stosowana przy resztkowym uzębieniu, czyli wtedy, gdy trzeba zrekonstruować większą część łuku zębowego. Proteza zostaje oparta na korzeniach własnych zębów pacjenta lub na implantach.

W kanale korzeni (lub na implantach) umieszcza się metalowe zaczepy, do których mocowana jest proteza. Zaletą protez szkieletowych i nakładowych jest ich stabilność oraz to, że pozwalają wykorzystywać zęby i korzenie własne pacjenta (lub implanty), a to sprawia, że siły po-wstające podczas żucia są przenoszone na kości szczęk w sposób fizjologiczny, podobnie jak przy naturalnym uzębieniu.

CZYTAJ TEŻ:

• Usunięcie zęba i co dalej: implant, most czy ruchoma proteza zębowa?
• Implanty tytanowe czy cyrkonowe – które implanty zębowe wybrać?
• LICÓWKI kompozytowe, porcelanowe, akrylowe... Czym się różnią od koron zębowych?

Braki w uzębieniu u seniorów - protezy całkowite

Stosuje się je w przypadku bezzębia, to znaczy wtedy, gdy pacjent nie ma już ani jednego zęba w szczęce ani w żuchwie. Klasyczna sztuczna szczęka, czyli opierająca się na dziąsłach tzw. proteza osiadająca z tworzywa sztucznego (akrylu, nylonu), będąca rekonstrukcją całych łuków zębowych, jest rozwiązaniem najbardziej ekonomicznym, ale też najmniej korzystnym z punktu widzenia komfortu użytkownika.

Szczególnie na początku przeszkadza uczucie obcego ciała w ustach, mogą pojawić się problemy z odgryzaniem, żuciem i wyraźnym mówieniem. Proteza nie zawsze jest stabilna, może się przemieszczać, ocierać dziąsła i podniebienie. Trzeba się do niej przyzwyczaić i nosić codziennie, aby się ułożyła i przestała przeszkadzać.

Podczas jedzenia siły zgryzowe są przenoszone na dziąsło, a nie bezpośrednio na kość, co ogranicza siłę żucia i przyśpiesza zanik wyrostków zębodołowych szczęki i żuchwy. Na skutek tego proteza osiada i konieczne są korekty w celu jej dopasowania oraz wymiana protezy co ok. 5 lat.

Nowocześniejszą i bardziej komfortową wersją protezy całkowitej jest proteza stabilizowana na implantach – ruchoma lub stała. Aby zainstalować protezę ruchomą w żuchwie, trzeba wszczepić co najmniej dwa implanty, a do protezy ruchomej w szczęce – cztery. Do implantów mocuje się protezę za pomocą specjalnych łączników.

Protezy całkowite można także zamocować na implantach na stałe, lecz do tego konieczne jest wszczepienie czterech implantów w szczęce i sześciu w żuchwie. Zaletą protez całkowitych stabilizowanych na implantach jest to, że użytkownik może bezpiecznie jeść nawet twarde pokarmy. Nie bez znaczenia jest także to, że implanty zapobiegają zanikaniu kości, dostarczając im bodźców podczas żucia. 

Braki w uzębieniu u seniorów - jak dbać o higienę nowych zębów

Wielką zaletą sztucznych zębów jest to, że nie zaatakuje ich próchnica. Nie znaczy to jednak, że ich posiadacz jest zwolniony z dbałości o higienę. Zarówno jamę ustną, jak i same protezy i implanty trzeba starannie pielęgnować. Szczególnej troski wymagają protezy, ponieważ resztki pokarmu zalegające między protezą a podniebieniem i dziąsłami mogą uwierać, są także doskonałą pożywką dla bakterii i grzybów. Ponadto na protezie, tak samo jak na zębach, odkłada się płytka stwarzająca warunki do rozwoju tych chorobotwórczych drobnoustrojów.

Gdy masz ruchomą protezę

Celem zabiegów higienicznych jest niedopuszczenie do pojawienia się stanów zapalnych i infekcji grzybiczych.

• po każdym posiłku dokładnie czyść protezę szczoteczką, stosując specjalną antybakteryjną pastę do protez, a potem wypłucz protezę pod strumieniem ciepłej, ale nie gorącej wody. Szczotkuj wszystkie powierzchnie protezy, szczególnie te, które stykają się z błoną śluzową. Nie używaj tradycyjnej pasty, gdyż zawiera substancje ścierne, które mogą zarysować powierzchnię protezy, wskutek czego szybciej tworzy się na niej osad, np. z kawy, herbaty
• na noc zdejmuj protezę, ponieważ całodobowe nosze-nie sprzyja szybszemu tworzeniu się na jej powierzchni nalotów bakteryjnych. Wyczyszczoną i dokładnie osuszoną protezę przechowuj w szczelnym, suchym pudełeczku. Trzymanie w szklance z wodą sprzyja rozwojowi bakterii i grzybów, które łatwo przenikają, zwłaszcza do akrylowych protez o porowatej strukturze
• raz na dwa tygodnie dezynfekuj protezę w roztworze o działaniu bakteriobójczym i antyseptycznym. Jest to też konieczne po każdej infekcji w obrębie jamy ustnej (afta, opryszczka, zapalenie zatok, angina); wtedy należy wymienić szczoteczki do mycia protez, aby uniknąć wtórnej infekcji
• dbaj o higienę jamy ustnej. Raz dziennie czyść język specjalną szczoteczką, używaj płynów do płukania ust albo naparów ziołowych działających antyseptycznie i łagodząco (rumianek, kora dębu, szałwia). Masuj dziąsła miękką szczoteczką, aby pobudzić krążenie krwi. Podrażnione dziąsła smaruj żelem o właściwościach łagodzących i przeciwzapalnych

Gdy masz implanty

Brak dbałości o higienę może prowadzić do stanu zapalnego wokół implantu, a w konsekwencji do obniżenia linii dziąsła, zaniku kości i odsłonięcia powierzchni implantu, a nawet jego utraty. Dlatego o implanty trzeba dbać tak samo, a nawet bardziej niż o zęby naturalne.

• dwa razy dziennie, najlepiej po śniadaniu i kolacji, dokładnie czyść zęby szczoteczką manualną lub szczoteczką elektryczną
• dwa razy dziennie nitkuj przestrzenie międzyzębowe. Szczególna budowa korony implantu, która schodzi głęboko pod dziąsło, stwarza warunki do zalegania resztek jedzenia i tworzenia się płytki nazębnej – jedno i drugie można usunąć tylko za pomocą nitki dentystycznej. Pamiętaj też o czyszczeniu przestrzeni pod przęsłami mostów umieszczonych na implantach. Uzupełnieniem nitkowania może być czyszczenie irygatorem stomatologicznym, który pozwala płukać przestrzenie międzyzębowe
• raz dziennie czyść język specjalną szczoteczką
• raz dziennie płucz usta płynem do płukania jamy ustnej, który nie tylko dezynfekuje i odświeża oddech, lecz także zapobiega odkładaniu się płytki nazębnej