Praca na emeryturze. Jak dorabiać, pobierając emeryturę?

Praca na emeryturze to dla wielu emerytów przykra konieczność, gdyż świadczenia z ZUS z roku na rok są coraz niższe. Warto wiedzieć, jak pracować na emeryturze i ile można zarobić, by ZUS nie zmniejszył lub nie zawiesił wypłaty świadczenia.

Niektórzy emeryci pracują, bo nie wyobrażają sobie rezygnacji z dotychczasowej aktywności zawodowej. Inni pracują, bo zmusza ich do tego rzeczywistość – emerytura, jaką pobierają ledwo wystarcza na zaspokojenie podstawowych potrzeb. Dotyczy to zwłaszcza osób, które przeszły na emeryturę korzystając z możliwości, jaką dała im ustawa obniżająca wiek emerytalny (w 2018 roku było to aż 400 tys. osób).

Emeryci pracują również dlatego, że każdy dodatkowy rok pracy na etacie – nawet na emeryturze – oznacza, że za jakiś czas ich świadczenie wzrośnie, a jest tak dzięki temu, że od pensji wypłacanej pracującym na etacie emerytom pobierane są składki emerytalne, mające wpływ na ostateczną wysokość emerytury.

Spis treści:

1. Praca na emeryturze: dla kogo?
2. Praca na emeryturze: korzyści
3. Praca na emeryturze: ile można dorobić?
4. Praca na emeryturze: jak znaleźć?
5. Praca na emeryturze: niekoniecznie na etacie

Praca na emeryturze: dla kogo?

Osoba, która osiągnęła wiek emerytalny i nadal chce pracować, ma do wyboru dwie opcje. Może pracować nadal w dotychczasowym zakładzie pracy i zawiesić emeryturę lub przejść na emeryturę i kontynuować pracę.

Jeśli wybierze to pierwsze rozwiązanie, będzie otrzymywać wyłącznie pensję. Gdy jednak uzna, że bardziej opłaca się to drugie rozwiązanie, czyli jednoczesne pobieranie zapłaty za pracę i emerytury, najpierw będzie musiała uzyskać świadczenie emerytalne.

W tym celu, po złożeniu wniosku o ustalenie emerytury i otrzymaniu z ZUS stosownej decyzji trzeba zwolnić się z pracy nawet na jeden dzień, a później ponownie zatrudnić, albo u tego samego pracodawcy na identycznych warunkach, albo w innej firmie. Wówczas można pobierać jednocześnie i emeryturę, i pensję.

Warto wiedzieć, że składki emerytalne i rentowe pobierane są tylko od pensji etatowej: jeśli emeryt jest samozatrudniony, takich składek nie odprowadza.

Praca na emeryturze: korzyści

Jakie są zalety pracy na emeryturze? Finansowe – to oczywiste i nikt ich nie kwestionuje zwłaszcza, że gdy od pensji pracującego emeryta odprowadzane są składki ZUS, po definitywnej rezygnacji z pracy można wystąpić do ZUS o ponowne przeliczenie kapitału i składek, uzyskując w efekcie wyższe świadczenie. Ale nie są to jedyne korzyści.

Nawet ci emeryci, którzy oczekiwali, że na emeryturze „nareszcie odpoczną” i będą mieć więcej czasu dla wnuków czy na realizację marzeń, często stają przed problemem: co zrobić z nadmiarem wolnego czasu, gdzie znaleźć towarzystwo? No i skąd wziąć pieniądze na to, by spełniać marzenia? Niekiedy pojawia się również pytanie: czy ja w ogóle jestem komuś jeszcze do czegoś potrzebny?

Z takich rozterek skutecznie leczy praca w trakcie emerytury, która zapewnia nie tylko tak potrzebny zastrzyk gotówki, ale również codzienny kontakt z ludźmi, a nierzadko także poczucie spełnienia.

Wreszcie – emeryci, którzy zdecydowali się na pracę, zwykle są w lepszej kondycji fizycznej niż rówieśnicy, którzy już tylko odpoczywają, gdyż codzienne obowiązki zawodowe zapewniają im konieczną porcję ruchu i wysiłku fizycznego.

Praca na emeryturze: ile można dorobić?

A czy praca na emeryturze się opłaca? To pytanie wbrew pozorom nie jest pozbawione sensu: wszystko zależy bowiem od tego, w jakim wieku jest emeryt i z jakiego świadczenia korzysta. Są bowiem sytuacje, w których ZUS może pracującemu emerytowi obniżyć świadczenie lub wręcz czasowo zawiesić wypłatę emerytury.

Emeryci, którzy osiągnęli ustawowy powszechny wiek emerytalny (obecnie jest to 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn) i mają prawo do emerytury, a także osoby, które mają prawo do emerytury częściowej, mogą dorabiać sobie bez limitów – zgodnie z prawem należy im się bowiem i emerytura, i pensja (niezależnie od jej wysokości). Oni mogą zarabiać na emeryturze bez limitu zarobków wówczas, gdy podjęli pracę po przyznaniu emerytury. Świadczenie zostanie jednak zawieszone (bez względu na wysokość zarobków) wówczas, gdy emeryci kontynuują pracę w tym samym miejscu co przed przejściem na emeryturę bez rozwiązania stosunku pracy choćby na jeden dzień.

Bez limitu mogą dorabiać również:

• osoby, które mają dodatkowo prawo do renty inwalidy wojennego z tytułu pobytu w miejscach odosobnienia lub renty rodzinnej po tych inwalidach,
• a także osoby mające prawo do renty inwalidy wojskowego w związku ze służbą wojskową lub renty rodzinnej po żołnierzu, którego śmierć ma związek ze służbą wojskową.

Limitami przychodów jest natomiast ograniczona praca dodatkowa tych emerytów, którzy nie osiągnęli wieku emerytalnego – np. są na tzw. emeryturze pomostowej. Tu wszystko jednak zależy od tego, ile zarobi emeryt.

Jeśli jego miesięczny dochód nie przekroczy 70 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za poprzedni kwartał, nie będzie to miało najmniejszego wpływu na zawieszenie emerytury. Gdy zmieści się w widełkach 70-130 proc. tegoż wynagrodzenia, emerytura zostanie proporcjonalnie zmniejszona. Emeryt otrzyma wówczas decyzję, w której ZUS określi, od kiedy nastąpi zmniejszenie świadczenia, a także poda konkretną kwotę (również wtedy, jeśli świadczenie powinno być zmniejszone za pewien okres wstecz – wówczas ostatecznie emerytura rozliczona zostanie po zakończeniu roku kalendarzowego. Jeśli natomiast pensja emeryta przekroczy 130 proc. przeciętnego wynagrodzenia, emerytura zostanie zawieszona.

Warto więc, będąc w takiej sytuacji, jeszcze przed podpisaniem umowy sprawdzić, ile wynosi obowiązujący w danym kwartale limit, by nie stracić części lub całości emerytury. Wysokość przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia co kwartał ogłasza prezes Głównego Urzędu Statystycznego, wszystkie potrzebne informacje można znaleźć również na stronie Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

Praca na emeryturze: jak znaleźć?

Gdzie może pracować emeryt? Najprościej – u swojego dotychczasowego pracodawcy, o ile oczywiście istnieje taka możliwość. Wielu pracodawców chętnie zatrudnia swoich emerytowanych pracowników, gdyż nie wymagają oni kosztownych nieraz szkoleń, znają już doskonale obowiązki na danym stanowisku, w dodatku ich praca jest dla firmy mniej kosztowna, gdyż nie trzeba odprowadzać za nich składek na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych (FGŚP). Wreszcie – w przypadku kłopotów finansowych można ich zwolnić, gdyż nie są objęci ochroną przedemerytalną.

Emeryt może zatrudnić się również w innej firmie, niż wcześniej – obecnie, z uwagi na brak rąk do pracy, nie ma już z tym takiego problemu, jak jeszcze kilka lat temu. Serwisy internetowe pełne są ogłoszeń oferujących pracę dla emerytów w handlu, czy w ochronie.

Praca na emeryturze: niekoniecznie na etacie

Warto wiedzieć, że emeryt ma do wyboru różne opcje zatrudnienia. Najbardziej korzystna jest praca na etacie, od której odprowadzane są składki ZUS, mogące mieć wpływ na wysokość późniejszej emerytury.

Ale emeryci zatrudniani są również na umowy cywilno prawne, np. na umowę o dzieło lub umowę zlecenie – zwłaszcza ta ostatnia jest chętnie wybierana przez pracodawców, gdyż nie trzeba wówczas wysyłać pracownika na obowiązkowe i często kosztowne szkolenia BHP ani też zlecać badań lekarskich. Warto zatem wiedzieć, że od takiej umowy pracodawca również musi odprowadzić składki, jeśli poza tym zleceniem i emeryturą emeryt nie ma innych dochodów. Składki takie nie muszą być natomiast odprowadzane wówczas, jeśli emeryt poza tym zleceniem ma również umowę o pracę opiewającą na kwotę co najmniej najniższego wynagrodzenia – chyba, że tą umowę zlecenie podpisał z tym samym pracodawcą. Decydując się na tę formę zatrudnienia warto jednak na bieżąco monitorować przepisy, gdyż dość często się one zmieniają.

Emeryci mogą także prowadzić własną działalność gospodarczą, czyli być samozatrudnieni.

Wreszcie – emeryt może być tzw. pracownikiem czasowym, zatrudnianym sezonowo w przypadku zwiększonego zapotrzebowania na personel z konkretnymi umiejętnościami (np. do sprzedaży lodów latem, czy do pilnowania towaru w sklepie przed kradzieżą w okresie przedświątecznym).

Katarzyna Hubicz